Πώς η ενδομητρίωση συνδέεται με το χρόνιο πυελικό άλγος;

Ενδομητρίωση ονομάζεται η κλινική αυτή κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από τον εντοπισμό εστιών ιστού όμοιο με τον ενδομητρικό ιστό εκτός της ενδομητρικής κοιλότητας. Ο ιστός αυτός ονομάζεται ενδομητριωσικός ιστός και είναι δυνατόν να εντοπισθεί επί οποιουδήποτε οργάνου της κοιλιάς, αλλά συχνότερα στις ωοθήκες και στις σάλπιγγες.

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα της ενδομητρίωσης;

Τα βασικά συμπτώματα της ενδομητρίωσης είναι ο πόνος στην πυελική περιοχή και η υπογονιμότητα.

Πόσο συχνά το χρόνιο πυελικό άλγος συνδέεται με ενδομητρίωση;

Όπως αναφέρεται σε πόρισμα επιτροπής της Αμερικανικής Ένωσης Αναπαραγωγικής Ιατρικής (American Society for Reproductive Medicine) του 2015, η ενδομητρίωση είναι μεταξύ των συνηθεστέρων γυναικολογικών διαταραχών και ανευρίσκεται ακόμα και στο 70% με 90% των γυναικών, που αναφέρουν πυελικό άλγος.

Ποιος είναι ο εντοπισμός του σχετιζομένου με την ενδομητρίωση άλγους;

Δεν αναφέρουν όλες οι γυναίκες τον ίδιο εντοπισμό του σχετιζόμενου με την ενδομητρίωση άλγους.

Η ενδομητρίωση ενδέχεται να συνδέεται με την εκδήλωση άλγους όπως:

• Δυσμηνόρροια (πόνο κατά την έμμηνο ρύση)
• Δυσπαρευνία (πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή). Οι γυναίκες με ενδομητρίωση αναφέρουν συχνά δυσπαρευνία, η οποία όμως δεν είναι εντοπίζεται στην επιφάνεια (δηλαδή στο αιδοίο και στον κόλπο κατά τη διείσδυση), αλλά «βαθιά μέσα στην κοιλιά».
• Χρόνιο πυελικό άλγος, το οποίο δεν σχετίζεται με αυτήν καθαυτήν την έμμηνο ρύση, αλλά ενδέχεται να εμμένει για το μεγαλύτερο μέρος ενός μήνα ή να εμφανίζεται κοντά στην ωορρηξία
• Δυσχεσία (δυσχερής ή επώδυνη αφόδευση)
• Δυσουρία (δυσχερής ή επώδυνη διούρηση)
• Μυοσκελετικό άλγος
• Ισχιαλγία (πόνος σχετιζόμενος με εμπλοκή του ισχιακού νεύρου). Το ισχιακό νεύρο είναι το μεγαλύτερο νεύρο του ανθρωπίνου σώματος. Εκφύεται από την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης και εισέρχεται στην πύελο. Στη συνέχεια κατανέμει τους διαφόρους κλάδους του στους γλουτούς καθώς και στην οπίσθια επιφάνεια των μηρών και της γαστροκνημίας. Η ισχιαλγία χαρακτηρίζεται από την εκδήλωση οξέος άλγους, παραισθησίας (μυρμήγκιασμα), ή αιμωδίας (μούδιασμα). Οι δυσάρεστες αυτές αισθήσεις κατανέμονται ακολουθώντας την πορεία του ισχιακού νεύρου, όπως δείχνει και η παρακάτω εικόνα.

Από τον ανωτέρω κατάλογο διαφαίνεται η μη ειδικότητα του άλγους, που σχετίζεται με την ενδομητρίωση. Το άλγος αυτό συχνά δεν συνδέεται τόσο με ενδομητρίωση, όσο με άλλες καταστάσεις, όπως:

• Πρωτοπαθή δυσμηνόρροια (έτσι ονομάζουμε την «κοινή» δυσμηνόρροια, που δεν συνδέεται με κάποια παθολογία)
• Παθολογίες του γαστρεντερικού συστήματος (π.χ. ευερέθιστο έντερο)
• Παθολογίες του ουροποιητικού συστήματος (π.χ. κυστίτιδα)
• Νευρολογικές παθήσεις (π.χ. ινομυαλγία ή ισχιαλγία εξαιτίας παθολογίας της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης)
• Μυοσκελετικός πόνος από κακώσεις επί των μυών, των οστών και των αρθρώσεων

Ως εκ τούτου ναι μεν το άλγος αυτό αποτελεί υπό μίαν έννοια ένδειξη ενδομητρίωσης, αλλά επ’ ουδενί δεν επαρκεί από μόνο του στην διατύπωση σχετικής διάγνωσης.

Πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε το σχετιζόμενο με την ενδομητρίωση άλγος, από την πρωτοπαθή (ή «κοινή») δυσμηνόρροια;

Στις ενήλικες γυναίκες η δυσμηνόρροια υποδηλωτική της ενδομητρίωσης εμφανίζεται συνήθως μετά από χρόνια ανώδυνων εμμήνων ρύσεων και συχνότερα μετά τη συμπλήρωση του 20ου έτους της ηλικίας.

Επίσης, ο πόνος στην περίπτωση αυτή κατά κανόνα ξεκινά πριν από την εμμηνορρυσία και εμμένει καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής, ενώ η κοινή δυσμηνόρροια κατά κανόνα περιορίζεται στις πρώτες ημέρες της εμμήνου ρύσεως και ενίοτε ενδέχεται να ξεκινήσει έως και 24 ώρες πριν από αυτήν καθαυτήν την έμμηνο ρύση.

Συχνά, η δυσμηνόρροια, η οποία σχετίζεται με την ενδομητρίωση παρουσιάζει επιδείνωση με την πάροδο των ετών και ανθίσταται στη χορήγηση των συνηθώς αναλγητικών, σε αντίθεση με την πρωτοπαθή δυσμηνόρροια, της οποίας η ένταση παραμένει αμετάβλητη στο χρόνο και συνήθως αντιμετωπίζεται με τη χρήση κοινών αναλγητικών.

Η ενδομητρίωση όμως, ενίοτε εμφανίζεται ακόμα και στην εφηβεία, όπως καταδεικνύουν και στοιχεία μελέτης του 2014. Στη περίπτωση αυτή εκδηλώνεται με έντονη δυσμηνόρροια, που ενδέχεται να εκδηλωθεί ακόμα και αμέσως μετά την εμμηναρχή. Συνεπώς, είναι εξαιρετικά δύσκολο να τεθεί διαφορική διάγνωση (να την «ξεχωρίσουμε» δηλαδή) μεταξύ ενδομητρίωσης και «κοινής» δυσμηνόρροια, η οποία είναι εξαιρετικά συχνή ειδικά εντός των 3 πρώτων ετών από την έναρξη της περιόδου. Για το λόγο αυτό συχνά καθυστερεί η αναζήτηση ιατρικής συμβουλής και κατ’ επέκτασιν καθυστερεί και η διάγνωση της κατάστασης αυτής.

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας

_{Ενδεικτική βιβλιογραφία
Practice Committee of the American Society for Reproductive Medicine. Treatment of pelvic pain associated with endometriosis: a committee opinion. Fertil Steril. 2014 Apr;101(4):927-35. doi: 10.1016/j.fertnstert.2014.02.012. Epub 2014 Mar 13. Erratum in: Fertil Steril. 2015 Aug;104(2):498. PMID: 24630080.
Andres Mde P, Podgaec S, Carreiro KB, Baracat EC. Endometriosis is an important cause of pelvic pain in adolescence. Rev Assoc Med Bras (1992). 2014 Nov-Dec;60(6):560-4. doi: 10.1590/1806-9282.60.06.015. PMID: 25650857.}