Μύθοι και αλήθειες για την οστεοπόρωση -Τι ισχύει για τα παιδιά

Η οστεοπόρωση είναι μια νόσος που προσβάλει τα οστά και έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση της μάζας, και συνεπακόλουθα, της επιδείνωσης της ποιότητάς τους. Καθώς τα οστά γίνονται πιο πορώδη, γίνονται ταυτόχρονα και πιο εύθραυστα, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος καταγμάτων. Η διαδικασία αυτή είναι σταδιακή και ασυμπτωματική, γεγονός που καταδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο την ανάγκη του τακτικού ελέγχου και της έγκαιρης διάγνωσης της νόσου.

Οστεοπόρωση : Πρόληψη

Η πρόληψη της ασθένειας πρέπει να ξεκινά από την νεαρή ηλικία, με σωστή διατροφή και άσκηση, παράγοντες που συμβάλλουν στη δημιουργία γερών οστών και στην εδραίωση ενός ορθού τρόπου ζωής που θα προστατέψει την υγεία των οστών και μετά την ενηλικίωση.

Η σωστή διατροφή και η σωματική άσκηση συντελούν επίσης στη διατήρηση της υγείας των οστών και αναστέλλουν την εξέλιξη της νόσου, ακόμα και όταν αυτή εμφανιστεί.

Οστεοπόρωση : Διατροφή

Ασβέστιο

Το ασβέστιο έχει καθοριστικό ρόλο στη δομή και δύναμη των οστών και των δοντιών. Ρυθμίζει πολλές λειτουργίες στον οργανισμό όπως τη μεταφορά των νευρικών μηνυμάτων, τη λειτουργία της καρδιάς, τη σύσπαση και χαλάρωση των μυών. Οι κύριες πηγές πρόσληψης ασβεστίου είναι: το γάλα, το γιαούρτι, το σουσάμι, τα τυριά (παρμεζάνα, γραβιέρα, κλπ), τα πράσινα φυλλώση λαχανικά (σπανάκι, φασολάκια, μπάμιες, μαρούλι, βρούβρες, μαϊντανός), το μπρόκολο, οι αγκινάρες, το λάχανο, τα ξερά σύκα, το πορτοκάλι, το ακτινίδιο, η σόγια, οι σαρδέλες, ο σολομός, ο μπακαλιάρος, οι ξηροί καρποί (καρύδια, αμύγδαλα κλπ), τα όσπρια , οι ελιές, το αβγό, το συκώτι.

Οι ημερήσιες ανάγκες του οργανισμού σε ασβέστιο:

• Βρέφη: 360-540 mg
• Παιδιά: 1200 mg
• Ενήλικες: 1000 - 1200 mg
• Έγκυες/θηλάζουσες: 1400-1600 mg

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν στη μείωση του ασβεστίου που είναι διαθέσιμο στον οργανισμό για τα οστά και για τις άλλες σημαντικές λειτουργίες για τις οποίες είναι απαραίτητο: το μειωμένο περιεχόμενο σε ασβέστιο των φαγητών, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και καφεϊνης, η υπερβολική κατανάλωση αλατιού, και φυσικά η έλλειψη βιταμίνης D, της βιταμίνης που βοηθά στην απορρόφηση ασβεστίου από το έντερο.

Βιταμίνη D

Είναι απαραίτητη στον οργανισμό για το μεταβολισμό του ασβεστίου, του φωσφόρου και για υγιή, δυνατά οστά. Η βιταμίνη D υπάρχει σε διάφορα φαγητά. Όμως η πρόσληψη της από τη διατροφή δεν είναι αρκετή. Για να μετατραπεί σε ενεργό μορφή χρειάζεται έκθεση του δέρματος στον ήλιο. Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε βιταμίνη D είναι: Λιπαρά ψάρια, αυγά, μουρουνέλαιο, ενισχυμένο σε βιταμίνες γάλα και δημητριακά. Η έκθεση στον ήλιο για 10 έως 15 λεπτά τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα, προσφέρει ικανοποιητικές ποσότητες βιταμίνης D στον οργανισμό.

Άσκηση

Ο ρόλος της άσκησης στην οστεοπόρωση είναι διπλός. Η άσκηση αποτελεί πρόληψη γιατί αυξάνει την οστική μάζα μέχρι και κατά τη διάρκεια της εφηβείας (αύξηση οστών σε μήκος, κυρίως υπό την επίδραση των ορμονών του φύλου), στοχεύοντας στην απόκτηση μέγιστης οστικής πυκνότητας έως και την ηλικία των 30 ετών, τόσο σε άντρες όσο και σε γυναίκες, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερα επίπεδα οστικής πυκνότητας κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής, αλλά επιπλέον κατά την ενηλικίωση είναι και θεραπεία γιατί:

α) διατηρεί την οστική πυκνότητα στον ενήλικα,

β) μειώνει την απώλεια οστικής πυκνότητας στην εμμηνόπαυση, γ) αργοπορεί το ρυθμό απώλειας οστικής πυκνότητας με την αύξηση της ηλικίας κατά τη μέση και γεροντική ηλικία και προφυλάσσει από τις πτώσεις.

Τα οφέλη της άσκησης της οστεοπόρωσης είναι πολλαπλά

Μειώνει την απώλεια οστικής πυκνότητας και αυξάνει τη μυϊκή δύναμη και τη μυϊκή μάζα. Επίσης διορθώνει τη στάση, αυξάνει την ευκαμψία, βελτιώνει την ικανότητα ισορροπίας, μειώνει τον κίνδυνο πτώσης, μειώνει την κόπωση και ανακουφίζει τους πόνους βελτιώνει την καρδιοαναπνευστική ικανότητα και φυσικά βελτιώνει την ποιότητα της ζωής.

Mύθοι και αλήθειες για την οστεοπόρωση

Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας οι πιο συχνοί μύθοι και αλήθειες σχετικά με την οστεοπόρωση είναι οι εξής:

Μ: Το ποσοστό του πληθυσμού που πάσχει από οστεοπόρωση ή άλλους τύπους οστεοπάθειας είναι μικρό
Α: Η οστεοπόρωση είναι μια σιωπηλή πάθηση που πλήττει εκατομμύρια άτομα.

Μ: Η οστεοπόρωση αποτελεί πρόβλημα των ηλικιωμένων γυναικών
Α: Η οστεοπόρωση πλήττει άνδρες και γυναίκες όλων των φυλών. Αν και η αδυναμία των οστών εκδηλώνεται στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, το «χτίσιμο» γερών οστών ξεκινά στην παιδική ηλικία.

Μ: Τα κατάγματα από πτώσεις δεν σχετίζονται με οστεοπόρωση
Α: Τα κατάγματα σε άτομα άνω των 50 ετών μπορεί να είναι η πρώτη ένδειξη αδυναμίας των οστών λόγω οστεοπόρωσης ή χαμηλής οστικής μάζας.

Μ: Η διάγνωση της οστεοπόρωσης είναι χρονοβόρος και επώδυνη
Α: Η εξέταση οστικής πυκνότητας είναι μια απλή και ανώδυνη διαδικασία που διαρκεί λιγότερο από 5-10 λεπτά.

Μ: Η οστεοπόρωση δεν μπορεί να προληφθεί
Α: Υπάρχουν πολλοί τρόποι να προστατεύσει κανείς την υγεία των οστών του, ξεκινώντας από την παιδική ηλικία. Με σωστή διατροφή, σωματική άσκηση και ιατρική παρακολούθηση, όλοι μπορούν να έχουν γερά οστά.

Μ: Όταν κάποιος εμφανίσει οστεοπόρωση, δεν μπορεί να κάνει τίποτε για να την αντιμετωπίσει
Α: Αν διαγνωστεί, η οστεοπόρωση μπορεί να αντιμετωπιστεί με νέα φάρμακα που βοηθούν στην πρόληψη της απώλειας οστικής μάζας και στην αναδόμηση των οστών. Με τον τρόπο αυτό, ο ασθενής μπορεί να προλάβει τα επώδυνα και απειλητικά για τη ζωή κατάγματα.

Μ: Η οστεοπόρωση δεν έχει συνέπειες στη σωματική υγεία
Α: Η οστεοπόρωση συχνά οδηγεί σε επώδυνα κατάγματα που μπορεί να καταλήξουν σε αναπηρία, ακόμη και σε θάνατο. Πολλά άτομα με κατάγματα υποφέρουν από έντονο πόνο και απώλεια ύψους, ενώ πολλοί μπορεί να χάσουν την ικανότητα να ντύνονται μόνοι τους, να στέκονται όρθιοι και να περπατούν.

Μ: Η οστεοπόρωση δεν έχει συναισθηματικές συνέπειες
Α: Τα κατάγματα μπορεί να προκαλέσουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και αρνητική εικόνα του ατόμου για το σώμα του, καθώς και άσχημη διάθεση. Όλα αυτά προκαλούν σημαντικό άγχος και κατάθλιψη.

Οστεοπόρωση και παιδί

Παρότι οι περισσότεροι έχουμε συνδέσει την οστεοπόρωση με τις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, υπάρχουν αρκετά παιδιά που έχουν οστεοπενία.

Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Μεταβολισμού των Οστών η οστεοπενία και η οστεοπόρωση ορίζονται διαφορετικά στα παιδιά. Η οστική πυκνότητα χαρακτηρίζεται χαμηλή όταν ένα παιδί έχει Z-score ίσο ή μικρότερο από -2 στην μέτρηση οστικής πυκνότητας.

Η χαμηλή οστική πυκνότητα-μάζα στα παιδιά συχνά οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες, όμως μπορεί και να εμφανίζεται ως αποτέλεσμα ορισμένων νοσημάτων ή της λήψης φαρμακευτικής αγωγής για άλλα νοσήματα. Κάποιες φορές μάλιστα τα αίτια παραμένουν άγνωστα.

Οι ειδικοί τονίζουν τη σπουδαιότητα της ισορροπημένης διατροφής, πλούσιας σε βιταμίνη D και ασβέστιο, καθώς και η αναγκαιότητα της αθλητικής δραστηριότητας από μικρή ηλικία για να ένα γερό σκελετό.