Πώς αντιμετωπίζεται η συχνουρία το βράδυ;

Τι σημαίνει «συχνουρία» το βράδυ;

Ο «επίσημος» ιατρικός όρος είναι «νυκτουρία».
Το 2002 η νυκτουρία ορίστηκε ως η διακοπή του ύπνου μία ή περισσότερες φορές τη νύκτα εξαιτίας ούρησης.

Πού οφείλεται η νυκτουρία;

Σχηματικά, όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2010 οι παράγοντες, που οδηγούν στην εκδήλωση νυκτουρίας μπορούν να διαχωρισθούν σε 3 κατηγορίες:

• αυξημένη παραγωγή ούρων καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας
• αυξημένη παραγωγή ούρων κατά τη διάρκεια της νύκτας (νυκτερινή πολυουρία)
• διαταραχές στην λειτουργία της ουροδόχου κύστεως

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της ανωτέρω μελέτης, σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας η νυκτουρία οφείλεται κατά κανόνα στην αυξημένη παραγωγή ούρων κατά τη διάρκεια της νύκτας και σε διαταραχές στη λειτουργία της ουροδόχου κύστεως.

Λίγα λόγια για τις περιπτώσεις αυξημένης παραγωγής ούρων κατά τη διάρκεια της νύκτας

Όπως αναφέρεται και από την Αμερικανική Εταιρεία Νεφρολογίας (American Society of Nephrology), ως νυκτερινή πολυουρία ορίζεται η παραγωγή του 33% ή περισσότερο της ημερήσιας ποσότητας ούρων κατά τη διάρκεια της νύκτας, με τη συνολική ημερήσια ποσότητα παραγόμενων ούρων να παραμένει εντός των φυσιολογικών ορίων.

Στα αίτια της νυκτερινής πολυουρίας περιλαμβάνονται:

• καρδιοπάθειες
• Διαβήτης
• νεφροπάθειες
• φλεβική ανεπάρκεια
• αποφρακτική υπνική άπνοια
• νευρολογικές παθήσεις (νόσοι Alzheimer και Parkinson)
• λήψη κάποιων ειδών φαρμακευτικής αγωγής
• κατανάλωση οινοπνευματωδών και καφέ

Σε ένα μεγάλο ποσοστό των περιπτώσεων νυκτερινής πολυουρίας δεν είναι δυνατόν να καθορισθεί συγκεκριμένο παθολογικό αίτιο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η κατάσταση αυτή χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής.

Λίγα λόγια για τις διαταραχές στη λειτουργία της ουροδόχου κύστεως

Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Νεφρολογίας διαταραχές στη λειτουργία της ουροδόχου κύστεως, που σχετίζονται με νυκτουρία είναι:

• μερική απόφραξη ουρήθρας (αυτή η κατάσταση αφορά άνδρες, που πάσχουν από παθολογίες του προστάτη)
• μειωμένη δραστηριότητα του μυϊκού τοιχώματος της ουροδόχου κύστεως (κατά συνέπεια μεγάλη ποσότητα ούρων «λιμνάζει» εντός αυτής και εξέρχεται όταν η ουροδόχος «υπερχειλίσει»)
• υπερδραστήρια ουροδόχος κύστη (το μυϊκό τοίχωμα της ουροδόχου κύστεως τείνει να συσπασθεί ακόμα και όταν η ποσότητα ούρων εντός αυτής είναι μικρή)
• ουρολοιμώξεις
• μειωμένη χωρητικότητα της ουροδόχου κύστεως (αλλαγές σχετικές με την ηλικία στο τοίχωμα της ουροδόχου κύστεως οδηγούν σε μείωση της ελαστικότητάς του και επομένως και της χωρητικότητας της κύστεως, όπως κατέδειξε και μελέτη του 1978 σε πτώματα)
• χαλάρωση του κόλπου (οι ιστοί, που υποστηρίζουν τον κόλπο, την ουροδόχο κύστη και το ορθό χάνουν την αντοχή τους, ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση, με αποτέλεσμα την δημιουργία κυστεοκήλης και ορθοκήλης, οι οποίες οδηγούν σε ακράτεια ούρων και ενίοτε κοπράνων)

Πώς αντιμετωπίζεται η νυκτουρία;

Η αντιμετώπιση της νυκτουρίας βασίζεται στην αντιμετώπιση της υποφώσκουσας παθολογίας. Αυτή συχνά προϋποθέτει τη λήψη της ανάλογης φαρμακευτικής αγωγής ή την κατά το δυνατόν ρύθμιση της ήδη λαμβανομένης φαρμακευτικής αγωγής.

Εντούτοις υπάρχουν μέτρα, που μπορεί κάποια να λάβει προκειμένου να περιοριστεί η διαταραχή του ύπνου όπως:

• μείωση της πρόσληψης υγρών μετά τις 6 το απόγευμα
• μείωση της κατανάλωσης καφέ και οινοπνευματωδών
• χρήση καλτσών διαβαθμισμένης συμπίεσης

Το τελευταία αυτό μέτρο ίσως να φαίνεται κάπως «παράταιρο», όμως έχει λογική. Ανατρέχοντας στον κατάλογο με τις παθολογίες, που σχετίζονται με την νυκτουρία εντοπίζουμε κάποιες, όπως η φλεβική ανεπάρκεια των κάτω άκρων. Η κατάσταση αυτή οδηγεί στην πρόκληση οιδήματος στα κάτω άκρα κατά τη διάρκεια της ημέρας, το οποίο «απορροφάται» κατά την κατάκλιση και εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος. Κατά συνέπεια, αυξάνεται και ο όγκος των παραγομένων ούρων τη νύκτα. Η χρήση τέτοιων καλτσών περιορίζει το οίδημα και κατ’ επέκταση τη νυκτουρία. Πάντως η χρήση τους από καρδιοπαθείς θα πρέπει αν γίνεται μόνον μετά από τη συμβουλή του θεράποντος ιατρού.

Έτερο αίτιο νυκτουρίας είναι και η χαλάρωση του κόλπου ή για να ακριβολογούμε η χαλάρωση του πυελικού εδάφους. Η κατάσταση αυτή, αν συνδέεται με ευμεγέθη κυστεοκήλη μόνον χειρουργικά μπορεί τελικά να αντιμετωπισθεί.

Ηπιότερες περιπτώσεις ακράτειας ούρων μπορούν να αντιμετωπισθούν ικανοποιητικά με τις ασκήσεις πυελικού εδάφους, τις γνωστές ασκήσεις Kegel.

Σήμερα όμως η σύγχρονη τεχνολογία μας δίνει τη δυνατότητα να βελτιώσουμε την ήπια ακράτεια ούρων και κατ’ επέκταση να περιορίσουμε τη νυκτουρία δια της κολπικής θεραπείας με Εστιασμένους Υπερήχους Υψηλής Έντασης (High Intensity Focused Ultrasounds/ HIFU). Δια της θεραπείας αυτής αναγεννάται το κολλαγόνο στα τοιχώματα του κόλπου. Έτσι επιτυγχάνεται μία τρόπον τινά «σύσφιξη» των ιστών του και η υποστήριξη, που αυτοί παρέχουν στην κύστη αυξάνεται σημαντικά.

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας

_{Ενδεικτική βιβλιογραφία
van Kerrebroeck P, Abrams P, Chaikin D, Donovan J, Fonda D, Jackson S, Jennum P, Johnson T, Lose G, Mattiasson A, Robertson G, Weiss J; Standardisation Sub-committee of the International Continence Society. The standardisation of terminology in nocturia: report from the Standardisation Sub-committee of the International Continence Society. Neurourol Urodyn. 2002;21(2):179-83. doi: 10.1002/nau.10053. PMID: 11857672.
Kim SO, Kim JS, Kim HS, et al. Age related change of nocturia in women. Int Neurourol J. 2010;14(4):245-249. doi:10.5213/inj.2010.14.4.245
Susset JG, Servot-Viguier D, Lamy F, Madernas P, Black R. Collagen in 155 human bladders. Invest Urol. 1978 Nov;16(3):204-6. PMID: 711413.}