Πώς γίνεται η αφαίρεση των ινομυωμάτων;

Τι είναι τα ινομυώματα;

Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι της μήτρας, οι οποίοι προέρχονται από το μυϊκό τοίχωμά της. Η αύξηση του μεγέθους των μορφωμάτων αυτών εξαρτάται από την έκκριση οιστρογόνων από τις ωοθήκες.

Σπανίως εμφανίζονται ινομυώματα πριν από την έναρξη της εμμήνου ρύσεως, δηλαδή την εμμηναρχή, ενώ κατά κανόνα μετά από την εμμηνόπαυση το μέγεθος των ινομυωμάτων παρουσιάζει μείωση.

Όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2012 εκτιμάται, πως το ποσοστό των γυναικών με ινομυώματα κυμαίνεται μεταξύ του 5% και του 12%. Εντούτοις, ενδιαφέρον παρουσιάζει μελέτη του 2003, οι συντάκτες της οποίας κατέληξαν στο συμπέρασμα, πως ενδεχομένως το ποσοστό των γυναικών με ινομυώματα να αγγίζει ακόμα και το 80%, αν ανήκουν στη μαύρη φυλή ή το 70% των γυναικών, που ανήκουν στη λευκή φυλή!

Πότε αφαιρούνται τα ινομυώματα;

Τα ινομυώματα καταρχάς αφαιρούνται επί παρουσίας σχετικής συμπτωματολογίας και συγκεκριμένα:

• κολπική αιμόρροια
• συμπτώματα από την πίεση σε γειτνιάζοντα όργανα
• πόνος
• προβολή τους κάτω από το κοιλιακό τοίχωμα

Εντούτοις, σε κάποιες περιπτώσεις συνιστάται η αφαίρεσή τους και ακόμα απουσία συμπτωματολογίας, αν το μέγεθός τους αυξηθεί απότομα, ή αν αυτά είναι ήδη ιδιαίτερα μεγάλα.

Σε κάποιες δε περιπτώσεις στην απόφαση αφαίρεσής τους συνεκτιμάται και η πιθανότητα η παρουσία τους να συνδέεται με υπογονιμότητα ή με το ενδεχόμενο εκδήλωσης επιπλοκών τόσο σε αρχόμενη, όσο και σε προχωρημένη κύηση, αλλά και στον τοκετό.

Πώς γίνεται η αφαίρεση των ινομυωμάτων;

Όταν ληφθεί η απόφαση αφαίρεσής τους αυτά αφαιρούνται είτε λαπαροσκοπικά είτε δια λαπαροτομίας (αυτό, που ονομάζουμε «ανοικτό» χειρουργείο).Οι λαπαροσκοπικές επεμβάσεις ανήκουν στην κατηγορία των «ελάχιστα επεμβατικών» χειρουργείων μαζί με την υστεροσκόπηση.

Στα πλαίσια των λαπαροσκοπικών επεμβάσεων γίνονται μικρές οπές (ανάλογα με την επέμβαση 3 ή 4) στο κοιλιακό τοίχωμα διαμέτρου από 0,5 μέχρι και 1 εκατοστό. Από τις οπές αυτές εγχέεται μέσα στην κοιλιά, ή όπως λέμε εμείς οι χειρουργοί μέσα στην περιτοναϊκή κοιλότητα, αέριο (συνήθως διοξείδιο του άνθρακα) το οποίο διατείνει την κοιλότητα αυτή, τη φουσκώνει δηλαδή και δίνεται έτσι στο χειρουργό ο απαραίτητος χώρος για να εκτελέσει την επέμβαση.

Δια μία εκ των οπών εισέρχεται στην περιτοναϊκή κοιλότητα μία ειδική κάμερα, ενώ από τις άλλες οπές εισέρχονται τα απαραίτητα εργαλεία. Ο χειρουργός σε συνεργασία με τους βοηθούς του εκτελούν την επέμβαση κοιτώντας μέσα από οθόνες υψηλής ευκρίνειας.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής αφαίρεσης των ινομυωμάτων σε σχέση με τη λαπαροτομία;

Όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2014, στα πλαίσια της οποίας έγινε ανασκόπηση της σχετικής ιατρικής βιβλιογραφίας, τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής αφαίρεσης των ινομυωμάτων μπορούν να συνοψισθούν ως εξής:

• λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος
• μικρότερες πιθανότητες εκδήλωσης πυρετικής κίνησης μετεγχειρητικά
• συντομότερη παραμονή στο νοσοκομείο

Ποια είναι τα ενδεχόμενα μειονεκτήματα της λαπαροσκοπικής αφαίρεσης των ινομυωμάτων;

Η λαπαροσκοπική αφαίρεση των ινομυωμάτων λόγω των προαναφερθέντων πλεονεκτημάτων της αποτελεί σήμερα κατά κανόνα την επέμβαση εκλογής για την αφαίρεση των ινομυωμάτων.

Εντούτοις, έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί και κάποιες «ανησυχίες», οι οποίες κατεγράφησαν σε μελέτη του 2019:

• μειωμένη αντοχή της μήτρας. Η αφαίρεση ινομυωμάτων ενδεχομένως να μειώσει την αντοχή του τοιχώματος στης μήτρας. Συνέπεια, της μειωμένης αντοχής είναι και οι αυξημένες πιθανότητες ρήξης («σπάσιμο») της μήτρας κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης και κυρίως κατά τη διάρκεια του τοκετού. Το ενδεχόμενο αυτό πάντως θεωρείται μάλλον ιδιαίτερα σπάνιο.
• αυξημένη πιθανότητα υποτροπής (επανεμφάνισης) των ινομυωμάτων. Η πιθανότητα επανεμφάνισης των ινομυωμάτων υφίσταται ανεξαρτήτως μεθόδου αφαίρεσης τους και εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τον αριθμό και τη θέση των ινομυωμάτων, που αφαιρέθησαν.
• δημιουργία συμφύσεων. Οι συμφύσεις είναι «ταινίες» ουλώδη ιστού, που εμφανίζονται μετά από χειρουργείο και προκαλούν «συγκόλληση» οργάνων μεταξύ τους, περιορίζοντας έτσι την κινητικότητά τους. Συμφύσεις είναι δυνατόν να εμφανιστούν μετά από οποιοδήποτε χειρουργείο. Η λαπαροσκοπική αφαίρεση των ινομυωμάτων δεν φαίνεται να συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα των εμφάνισης συμφύσεων.

Μία ακόμα ανησυχία της λαπαροσκοπικής αφαίρεσης ινομυωμάτων συνδέεται το ενδεχόμενο αυξημένης πιθανότητας διασποράς καρκινικών κυττάρων. Το ενδεχόμενο αυτό εξετάσθηκε εις βάθος από το Αμερικανικό Κολλέγιο Γυναικολόγων και Μαιευτήρων (American College of Obstetricians and Gynecologists – ACOG).

Η λαπαροσκοπική αφαίρεση των ινομυωμάτων προϋποθέτει τον «κατατεμαχισμό» τους με ειδικό μηχάνημα εντός της κοιλιάς. Εν συνεχεία αφαιρούνται τα τεμάχια, τα οποία αποστέλλονται για παθολογοανατομική έκθεση.

Υφίσταται πάντα το ενδεχόμενο τα ινομυώματα, που είναι εξ ορισμού καλοήθη μορφώματα, να περιέχουν κακοήθεις ιστούς. Ελλοχεύει επομένως ο φόβος κατά τον τεμαχισμό των ινομυωμάτων τμήματα του καρκινικού ιστού να «διασπαρθούν» εντός της κοιλιάς και να εμφυτευθούν, επιβαρύνοντας ενδεχομένως την πρόγνωση για την ασθενή.

Ο φόβος αυτός εδράζεται και στο γεγονός, πως είναι πρακτικά αδύνατο να εξακριβωθεί, αν το ινομύωμα είναι εν τοις πράγμασι κακόηθες μόρφωμα, προ της χειρουργικής αφαίρεσής του και εξέτασής του από παθολογοανατόμο.

Πάντως η εν λόγω επιτροπή αποφάνθηκε, πως πρακτικά αυτός ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα χαμηλός (από 1 στις 498 έως και 1 στις 10.000, ανάλογα με τη μελέτη) και τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής αφαίρεσης ινομυωμάτων σαφώς υπερτερούν στην τελική λήψη της απόφασης.

Πάντως, η αφαίρεση των ινομυωμάτων δια της λαπαροσκοπικής οδού δεν συνιστάται από την επιτροπή σε γυναίκες μεγαλύτερες των 50 ετών ή σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, διότι σε αυτές οι πιθανότητες κακοήθειας είναι υψηλότερες.

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

_{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

_{Zimmermann A, Bernuit D, Gerlinger C, Schaefers M, Geppert K. Prevalence, symptoms and management of uterine fibroids: an international internet-based survey of 21,746 women. BMC Womens Health. 2012 Mar 26;12:6. doi: 10.1186/1472-6874-12-6. PMID: 22448610; PMCID: PMC3342149.
Baird DD, Dunson DB, Hill MC, Cousins D, Schectman JM. High cumulative incidence of uterine leiomyoma in black and white women: ultrasound evidence. Am J Obstet Gynecol. 2003 Jan;188(1):100-7. doi: 10.1067/mob.2003.99. PMID: 12548202.
Bhave Chittawar P, Franik S, Pouwer AW, Farquhar C. Minimally invasive surgical techniques versus open myomectomy for uterine fibroids. Cochrane Database Syst Rev. 2014 Oct 21;(10):CD004638. doi: 10.1002/14651858.CD004638.pub3. PMID: 25331441.
Mukunda, S. , Shen, Y. and Sugandha, S. (2019) Benefits and Limitations of Laparoscopic Myomectomy. Open Journal of Obstetrics and Gynecology, 9, 292-301. doi: 10.4236/ojog.2019.93030.
American College of Obstetricians and Gynecologists’ Committee on Gynecologic Practice "Uterine Morcellation for Presumed Leiomyomas" Committee Opinion Number 822 March 2021}