Υπερπλασία του ενδομητρίου: διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία

Η υπερπλασία του ενδομητρίου είναι ένας όρος, με τον οποίο περιγράφουμε, την αύξηση του πάχους του ενδομητρικού ιστού, του εξειδικευμένου δηλαδή ιστού, που καλύπτει το εσωτερικό τοίχωμα της ενδομητρικής κοιλότητας.

Η υπερπλασία του ενδομητρίου είναι μία καλοήθης αλλοίωση, αλλά δεν αποκλείεται είτε να υποκρύπτει αληθή καρκίνο είτε να εξαλλαγεί σε αληθή καρκίνο.

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Οι παράγοντες προδιάθεσης, όσον αφορά την υπερπλασία του ενδομητρίου είναι:

• ηλικία της γυναίκας μεγαλύτερη των 35 ετών
• η μη απόκτηση τέκνων
• η έλευση της εμμηνόπαυσης σε μεγαλύτερη ηλικία
• η εμμηναρχή (η έναρξη της περιόδου) σε μικρότερη ηλικία
• ιστορικό θετικό για καταστάσεις όπως: διαβήτης, Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, παθολογίας της χοληδόχου κύστεως, διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα
• η παχυσαρκία
• το κάπνισμα
• οικογενειακό ιστορικό θετικό για καρκίνο των ωοθηκών, του παχέως εντέρου ή της μήτρας
• λήψη αγωγής με οιστρογόνα χωρίς τη συγχορήγηση προγεστερόνης
• λήψη της ουσίας ταμοξιφαίνης, η οποία χορηγείται στα πλαίσια της θεραπείας του καρκίνου του μαστού ή άλλων φαρμακευτικών ουσιών, των οποίων η δράση ομοιάζει με αυτή των οιστρογόνω
• Ποια είναι τα συμπτώματα της υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Το κοινότερο σύμπτωμα της υπερπλασίας του ενδομητρίου είναι η κολπική αιμόρροια, δηλαδή η αιμορραγία από τον κόλπο.

Συγκεκριμένα, αν παρατηρήσετε κάποιο από τα κάτωθι συμπτώματα, συνιστάται να επικοινωνήσετε με το γυναικολόγο σας:

• Αιμορραγία κατά τη διάρκεια της περιόδου: ενδέχεται να παρατηρήσετε αυξημένη ροή με διάρκεια όμοια με αυτή της κανονικής σας περιόδου ή αυξημένη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως.
• ο κύκλος σας είναι βραχύτερος των 21 ημερών: το διάστημα, που μεσολαβεί μεταξύ της πρώτης ημέρας της μίας εμμήνου ρύσεως έως και την πρώτη ημέρα της επομένης εμμήνου ρύσεως είναι μικρότερο των 21 ημερών
• αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση

Πώς γίνεται η διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Η διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου καταρχάς τίθεται επί τη βάσει των αναφερομένων από τη γυναίκα συμπτωμάτων.

Εντούτοις, ιδιαίτερα χρήσιμος είναι ο υπερηχογράφος. Συγκεκριμένα, με το διακολπικό υπερηχογράφημα (βλ. εικόνα) είμαστε σε θέση να μετρήσουμε το πάχος του ενδομητρίου.

Στην εκτίμηση του πάχους του ενδομητρίου ο ιατρός λαμβάνει υπόψη του τη φάση του κύκλου, αν πρόκειται για που έχει ακόμα περίοδο, αλλά και το αν η γυναίκα έχει πλέον μπει στην εμμηνόπαυση.

Θα πρέπει πάντως στο σημείο αυτό να τονίσουμε, πως δια του υπερηχογραφήματος δεν τίθεται τελική διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου. Ανάλογα και τα ευρήματα της απεικονιστικής αυτής εξέτασης θα αξιολογηθεί, αν υφίσταται χρεία υποβολής της γυναίκας σε απόξεση του ενδομητρίου ή σε υστεροσκόπηση.

Μέσω των συγκεκριμένων επεμβάσεων θα ληφθεί ιστός από το εσωτερικό της ενδομητρικής κοιλότητας, ο οποίος θα σταλεί στο παθολογοανατομικό εργαστήριο, όπου και θα εξετασθεί μετά από την κατάλληλη επεξεργασία κάτω από το μικροσκόπιο. Κατόπιν της εξέτασης αυτής ο ειδικός παθολογοανατόμος θα συντάξει και την έκθεσή του, στην οποία θα αναφέρεται μεταξύ άλλων, αν στο συλλεχθέν υλικό υφίστανται σημεία κακοηθείας.

Ποια είναι η θεραπεία της υπερπλασίας του ενδομητρίου

Επί απουσίας κακοηθείας, ενδεχομένως ο ιατρός να συστήσει τη χορήγηση ορμονικής θεραπείας με προγεστερόνη ή την τοποθέτηση ενδομητρίου σπειράματος (σπιράλ), που περιέχει την ορμόνη αυτή και την απελευθερώνει σταδιακά απευθείας στην ενδομητρική κοιλότητα.

Υφίσταται και το ενδεχόμενο μετά την απόξεση ή την υστεροσκόπηση να μη χρειαστεί τελικά να λάβετε κανενός είδους αγωγή.

Μετά την εμμηνόπαυση και κατά περίπτωσιν – ιδιαίτερα επί υποτροπής της υπερπλασίας ή επί παρουσίας παραγόντων προδιάθεσης – αξιολογείται και το ενδεχόμενο να είναι προς όφελος της γυναίκας να υποβληθεί σε υστερεκτομή.

Υπάρχει πρόληψη της υπερπλασίας του ενδομητρίου;

Μέτρα, τα οποία θα μπορούσαν να ληφθούν για την πρόληψη της υπερπλασίας του ενδομητρίου περιλαμβάνουν:

• την αξιολόγηση της πιθανότητας λήψης προγεστερόνης, αν μετά την εμμηνόπαυση λαμβάνετε οιστρογόνα
• αν ο κύκλος σας είναι ασταθής, ίσως να γίνει σύσταση για λήψη αντισυλληπτικών δισκίων. Τα δισκία αυτά περιέχουν τόσο οιστρογόνα, όσο και προγεστερόνη
• αν είστε παχύσαρκη, φροντίστε να χάσετε βάρος
• ρυθμίστε το διαβήτη, ή τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, αν αυτή παρουσιάζεται διαταραγμένη.

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr