Όταν ο πλακούντας μετατρέπεται σε καρκίνο: Η Τροφοβλαστική Νεοπλασία της κύησης

Τι είναι η Τροφοβλαστική Νόσος της Κύησης;

Πρόκειται για μία ομάδα νόσων, οι οποίες χαρακτηρίζονται από τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό μη φυσιολογικών κυττάρων της τροφοβλάστης εντός της μήτρας. Τροφοβλάστη ονομάζεται το τμήμα αυτό του εμβρύου, το οποίο θα εξελιχθεί στον πλακούντα.

Έτσι η ενδομητρική κοιλότητα καταλαμβάνεται είτε εν μέρει, είτε εξ’ ολοκλήρου από έναν όγκο προερχόμενο από ιστούς, που δημιουργήθηκαν μετά τη γονιμοποίηση του ωαρίου.

Η πλειοψηφία των τύπων της Τροφοβλαστικής Νόσου της Κύησης είναι καλοήθεις και δεν δίνουν μεταστάσεις. Υφίστανται όμως και κακοήθεις τύποι της νόσου, οπότε και είναι δυνατόν να καταγραφούν μεταστάσεις τόσο σε γειτνιάζοντα όργανα, όσο και σε απομακρυσμένες περιοχές του σώματος.

Ποιοι είναι οι τύποι Τροφοβλαστικής Νόσου της Κύησης;

Σχηματικά διακρίνουμε την Τροφοβλαστική Νόσο της Κύησης σε:

• Υδατιδώδη Μύλη Κύηση
• Τροφοβλαστική Νεοπλασία της Κύησης

Η Υδατιδώδης Μύλη Κύηση είναι στις περισσότερες περιπτώσεις καλοήθης νόσος, ενώ η Τροφοβλαστική Νεοπλασία της Κύησης είναι σχεδόν πάντα κακοήθης.

Η Υδατιδώδης Μύλη Κύηση διακρίνεται σε Πλήρη και Μερική Υδατιδώδη Μύλη Κύηση.

Η Τροφοβλαστική Νεοπλασία της Κύησης περιλαμβάνει τους εξής τύπους:

• Διεισδυτική Μύλη Κύηση
• Χοριοκαρκίνωμα
• Πλακουντιακός Τροφοβλαστικός Όγκος
• Επιθηλιοειδής Τροφοβλαστικός Όγκος

Τι είναι η Διεισδυτική Μύλη Κύηση;

Ανατρέχοντας στην ανατομία της μήτρας (βλ. εικόνα), παρατηρούμε πως το τοίχωμα της μήτρας έχει πάχος 2 με 3 εκατοστά και σε αυτό διακρίνουμε δύο βασικά στρώματα:

• Το μυομήτριο, που είναι το εξωτερικό στρώμα και – όπως υποδηλώνει και το όνομά του – αποτελείται από μυϊκό ιστό.
• Το ενδομήτριο, το οποίο είναι ο ιστός, που καλύπτει εσωτερικά την ενδομητρική κοιλότητα.

Όταν εξετάσουμε τη Διεισδυτική Μύλη Κύηση κάτω από το μικροσκόπιο, αυτή δεν παρουσιάζει ουσιώδεις διαφορές από την Υδατιδώδη Μύλη Κύηση. Η μεν όμως Υδατιδώδης Μύλη Κύηση περιορίζεται μόνο στην ενδομητρική κοιλότητα, η δε Διεισδυτική Μύλη Κύηση έχει διεισδύσει («εισχωρήσει») στο μυομήτριο. Ενίοτε μάλιστα ο όγκος δεν αποκλείεται να διεισδύσει και σε γειτονικού ιστούς. Η δε πλήρης διείσδυση του μυομητρίου έχει συσχετισθεί και με ρήξη («σπάσιμο» του τοιχώματος) της μήτρας.

Οι πιθανότητες η Πλήρης Υδατιδώδης Μήλη Κύηση να εξαλλαγεί σε Διεισδυτική ανέρχονται στο 20% περίπου, αν και υπάρχουν και μελέτες, που τις υπολογίζουν ακόμα στο 30%.

Αντίθετα, η Μερική Υδατιδώδης Μήλη Κύηση είναι πιο απίθανο να εξαλλαγεί σε Διεισδυτική. Συγκεκριμένα, οι σχετικές πιθανότητες θεωρείται πως είναι μικρότερες του 5%. Φαίνεται, πως κυμαίνονται μεταξύ του 2% και του 3%.

Τι είναι το Χοριοκαρκίνωμα;

Το Χοριοκαρκίνωμα θεωρείται ο πιο «επιθετικός» τύπος Τροφοβλαστικής Νόσου της Κύησης, υπό την έννοια του υψηλοτέρου βαθμού κακοηθείας. Ο όγκος αυτός τείνει να διεισδύει στο μυομήτριο, αλλά και στα αγγεία της μήτρας εντός σχετικά συντόμου χρονικού διαστήματος, ενώ ενίοτε μεθίσταται σε άλλες περιοχές του σώματος, όπως είναι ο εγκέφαλος, οι πνεύμονες, το ήπαρ, οι νεφροί, ο σπλήνας, τα έντερα, η πύελος, αλλά και ο κόλπος.

Συνήθως, το Χοριοκαρκίνωμα εμφανίζεται επί εδάφους Πλήρους Υδατιδώδους Μύλης Κύησης. Συγκεκριμένα, σε αναφορά του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας του 1983 αναφέρθηκε, πως η πιθανότητα προϋπάρχουσας Πλήρους Υδατιδώδους Μύλης Κύησης ανέρχεται στο 29% με 83% των περιπτώσεων Χοριοκαρκινώματος.

Στην ίδια δε αναφορά περιγράφεται και η πιθανότητα εμφάνισης Χοριοκαρκινώματος ακόμα και μετά από τελειόμηνη κύηση ακόμα και απουσία ιστορικού Πλήρους Υδατιδώδους Μύλης Κύησης, η οποία υπολογίζεται στις 1 στις 50.000 κυήσεις. Η πιθανότητα αυτή ενδέχεται να είναι και υψηλότερη, ιδιαίτερα μετά την εκδήλωση σοβαρής αιμορραγίας μετά τον τοκετό ή τοκετού νεογνού, το οποίο παρουσιάζει σοβαρή αναιμία.

Έχει αναφερθεί και περίπτωση εκδήλωσης Χοριοκαρκινώματος ακόμα και 35 έτη μετά τον τοκετό.

Σε μελέτη του 2003 κατεγράφησαν και 30 περιπτώσεις Χοριοκαρκινώματος σε νήπια, των οποίων η μητέρες παρουσίασαν τη νεοπλασία αυτή κατά την κύηση. Φαίνεται, πως τα καρκινικά κύτταρα διέρχονται τον πλακούντα και μεθίστανται στους πνεύμονες, στο ήπαρ ή στον εγκέφαλο του μωρού.

Χοριοκαρκίνωμα τέλος είναι δυνατόν να εκδηλωθεί και μετά από έκτοπη κύηση (εξωμήτριο) ή αποβολή.

Τι είναι ο Πλακουντιακός Τροφοβλαστικός Όγκος;

Είναι ένας σπάνιος τύπος νεοπλασίας, ο οποίος αντιπροσωπεύει μόλις το 1% των περιπτώσεων Τροφοβλαστικής Νόσου της Κύησης. Ο όγκος αυτός ενδέχεται να εμφανιστεί τόσο μετά από τοκετό τελειομήνου κυήματος, όσο και μετά από αποβολή, αλλά και μετά από Πλήρη ή Μερική Υδατιδώδη Μύλη Κύηση. Ο όγκος αυτός είναι δυνατόν να διεισδύσει στο μυομήτριο και στα αγγεία της μήτρας. Δεν αποκλείεται δε να δώσει και μεταστάσεις στους πνεύμονες, στην πύελο ή στους λεμφαδένες.

Ο Πλακουντιακός Τροφοβλαστικός Όγκος παρουσιάζει κατά κανόνα ιδιαίτερα αργή ανάπτυξη, ενώ συμπτώματα σχετιζόμενα με την παρουσία του ενίοτε εκδηλώνονται για πρώτη φορά ακόμα και μήνες ή έτη μετά την εγκυμοσύνη.

Τι είναι ο Επιθηλιοειδής Τροφοβλαστικός Όγκος;

Πρόκειται για έναν εξαιρετικά σπάνιο τύπο νεοπλασίας, ο οποίος είναι κατά περίπτωσιν είτε καλοήθης, είτε κακοήθης. Σε περίπτωση κακοηθείας ενδέχεται να δώσει μεταστάσεις στους πνεύμονες.

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{WHO Scientific Group on Gestational Trophoblastic Diseases & World Health Organization. (‎1983)‎. Gestational trophoblastic diseases : report of a WHO scientific group [‎meeting held in Geneva from 6 to 10 December 1982]‎. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/39169}

^{Johnson EJ, Crofton PM, O'Neill JM, Wilkinson AG, McKenzie KJ, Munro FD, Myles L, Seckl MJ, Wallace WH. Infantile choriocarcinoma treated with chemotherapy alone. Med Pediatr Oncol. 2003 Dec;41(6):550-7. doi: 10.1002/mpo.10411. PMID: 14595713.}