Σύνδρομο πυελικής συμφόρησης: Πώς γίνεται η διάγνωση και πώς το αντιμετωπίζουμε

Σύμφωνα με τα αναγραφόμενα στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία το σύνδρομο πυελικής συμφόρησης χαρακτηρίζεται από διόγκωση του φλεβικού δικτύου των οργάνων της πυέλου και συνδέεται με χρόνιο πυελικό άλγος (Saadat Cheema & Singh, 2023). Ως χρόνιο πυελικό άλγος ορίζουμε ένα άλγος στην περιοχή της πυέλου, το οποίο εμμένει για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών (Juganavar & Joshi, 2022) ,που άλλοτε «ακολουθεί» την έμμηνο ρύση και άλλοτε όχι, ενίοτε δε συνοδεύεται από δυσμηνόρροια (άλγος στην περίοδο), δυσπαρευνία (άλγος στη σεξουαλική επαφή), δυσουρία (άλγος κατά την ούρηση) ή δυσχεσία (άλγος κατά την αφόδευση). Εντούτοις, σε κάποιες περιπτώσεις η διάγνωση χρονίου πυελικού άλγους τίθεται ακόμα και μετά από την πάροδο τριμήνου, ανάλογα και με το ιστορικό της ασθενούς (Dydyk & Gupta, 2023).

Πώς γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου πυελικής συμφόρησης;

Συχνά οι γυναίκες, με σύνδρομο πυελικής συμφόρησης υποβάλλονται σε λαπαροσκοπική επέμβαση ένεκα του συνοδού χρόνιου πυελικού άλγους. Όμως κατά τις λαπαροσκοπικές επεμβάσεις στην περιτοναϊκή κοιλότητα διοχετεύεται διοξείδιο του άνθρακος, προκειμένου αυτή να διαταθεί. Έτσι η πίεση εντός της πυέλου αυξάνεται με αποτέλεσμα τα διογκωμένα αγγεία να «συμπιεσθούν» και να πάψουν να είναι ορατά. Για το λόγο αυτό έχει υπολογισθεί, πως σε ποσοστό 86% έως 90% των περιπτώσεων κατά τη λαπαροσκόπηση η διάγνωση του συνδρόμου πυελικής συμφόρησης διαφεύγει της διάγνωσης (Kashef και συνεργάτες, 2023).

Ενίοτε κατά τον υπερηχογραφικό έλεγχο και ύστερα από τη χρήση της τεχνικής Doppler είναι δυνατόν να εντοπισθούν τα διογκωμένα πυελικά αγγεία. Στο 40% των περιπτώσεων μάλιστα συνυπάρχουν και πολυκυστικές ωοθήκες (Kashef και συνεργάτες, 2023).

Ιδιαίτερα χρήσιμη απεικονιστική εξέταση στη διάγνωση του συνδρόμου πυελικής συμφόρησης δείχνει να είναι η μαγνητική τομογραφία. Πρόκειται για μία μη επεμβατική απεικονιστική εξέταση, στην οποία δεν χρησιμοποιείται ιονίζουσα ακτινοβολία, όπως αυτή, που χρησιμοποιείται στην αξονική τομογραφία (Kashef και συνεργάτες, 2023).

Ο «χρυσός κανόνας» πάντως στον εντοπισμό των πυελικών αγγείων είναι η αγγειογραφία. Στα πλαίσια της εξέτασης αυτής εισάγεται στα αγγεία ένας λεπτός σωλήνας (καθετήρας) συνήθως μέσω μεγάλης φλέβας του κάτω άκρου (μηριαία φλέβα). Δια του καθετήρα αυτού εγχέεται εντός των αγγείων ακτινοσκιερό μέσο (υγρό, που απεικονίζεται στην ακτινογραφία) και δια αυτού τα διογκωμένα αγγεία της πυέλου καθίστανται ορατά σε πραγματικό χρόνο σε ειδική οθόνη. Πρόκειται για μία εξέταση, που χρησιμοποιεί ακτινοβολία όμοια με αυτή της αξονικής τομογραφίας (Kashef και συνεργάτες, 2023).

Πώς αντιμετωπίζεται το σύνδρομο πυελικής συμφόρησης;

Έχει διατυπωθεί η άποψη, πως η θεραπεία «πρώτης γραμμής» του συνδρόμου πυελικής συμφόρησης περιλαμβάνει τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής με σκευάσματα όπως (Saadat Cheema & Singh, 2023):

• ορμονικά σκευάσματα
• σκευάσματα, που αναστέλλουν τη λειτουργία των ωοθηκών
• μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη
• φλεβοτονικά

Άλλες θεραπείας είναι η χειρουργική απολίνωση συγκεκριμένων φλεβών των ωοθηκών (με τον όρο αυτό αναφερόμαστε στο «δέσιμο» των συγκεκριμένων φλεβών των ωοθηκών, με σκοπό την αναστολή της ροής του αίματος εντός αυτών). Η επέμβαση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί δια λαπαροσκόπησης και φαίνεται, πως μετά από αυτήν το 75% των γυναικών λύση των συμπτωμάτων. Έχει δοκιμασθεί και η χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών, αλλά και η χειρουργική αφαίρεση της μήτρας (υστερεκτομή), αλλά τα αποτελέσματα της θεραπείας αυτής δεν ήταν απολύτως ικανοποιητικά (Saadat Cheema & Singh, 2023) με το 30% των ασθενών να αναφέρουν υποτροπή του άλγους εντός ενός έτους από την επέμβαση (Carter, 1998).

Υποσχόμενη θεραπεία φαίνεται να είναι και ο εμβολισμός φλεβών εντός της πυέλου (Ignacio και συνεργάτες, 2008; Durham & Machan, 2013). Πρόκειται για ένα είδος θεραπείας, στα πλαίσια του οποίου εισάγεται λεπτός σωλήνας (καθετήρας) στον αυλό (στο εσωτερικό) των συγκεκριμένων αγγείων και δια αυτού χορηγείται τοπικά ουσία, που τα αποφράσσει. Εντούτοις, σε ό,τι αφορά τον τύπο αυτό της θεραπείας, αν και τα αποτελέσματα των σχετικών μελετών είναι ενθαρρυντικά, ακόμα τα στοιχεία δεν έχουν ενσωματωθεί σε παγιωμένα πρωτόκολλα (Basile και συνεργάτες, 2021; Hanna και συνεργάγες, 2024).

Ο ψυχικός αντίκτυπος του συνδρόμου πυελικής συμφόρησης

Σε ένα από τα πρώτα άρθρα, τα οποία πραγματεύτηκαν το σύνδρομο πυελικής συμφόρησης γράφτηκε: «ψυχιατρικές διαταραχές, συνήθως συναισθηματικού χαρακτήρα, συχνά συνοδεύουν την πυελική συμφόρηση (TAYLOR, 1949). Το σύνδρομο πυελικής συμφόρησης παρουσιάζει σε πολλές περιπτώσεις συννοσηρότητα με την κατάθλιψη (25% έως 50%), το άγχος (10% έως 20%) και άλλα ψυχοσωματικά συμπτώματα (10% έως 20%). (Soysal, και συνεργάτες, 2001), ενώ πέραν αυτών ενίοτε η ασθενής παρουσιάζει και λήθαργο (Ganeshan και συνεργάτες, 2007). Έχει δε διατυπωθεί η υπόθεση, πως εκ των διογκωμένων αγγείων της πυέλου απελευθερώνονται ουσίες, οι οποίες με τη δράση τους επηρεάζουν τη λειτουργία του νευρικού συστήματος και τη ρύθμιση των συναισθημάτων (Nicholson & Basile, 2006) .

Φαίνεται, πως δια της υποβολής της ασθενούς σε ψυχοθεραπεία παράλληλα με τη χορήγηση της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής επιτυγχάνονται καλύτερα αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, η χορήγηση Μεδροξυπρογεστερόνης (πρόκειται για ουσία, που αναστέλλει τη λειτουργία των ωοθηκών) σε συνδυασμό με την ψυχοθεραπεία ως αποτέλεσμα είχε τη μείωση του πόνου σε γυναίκες με σύνδρομο πυελικής συμφόρησης 9 μήνες μετά το πέρας της θεραπείας (Farquhar και συνεργάτες, 1989).

Έχει εξάλλου παρατηρηθεί, πως η παράλληλη υποβολή της γυναίκας, που αναφέρει άλγος εξαιτίας συνδρόμου πυελικής συμφόρησης, σε ψυχοθεραπεία, συνδέεται με αύξηση των πιθανοτήτων επιτυχούς αντιμετώπισης της δυσφορίας και στην περίπτωση, που επιλεγεί ο εμβολισμός των αγγείων της πυέλου (Chung & Huh, 2003).

Η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του πόνου, που συνδέεται με τη διόγκωση των πυελικών αγγείων, αν στην όποια θεραπεία ενσωματωθεί και κάποιας μορφής ψυχοθεραπεία υποστηρίζεται πλέον από όλο και περισσότερους επιστήμονες (O'Brien & Gillespie, 2015; TASKIN και συνεργάτες, 2016; KURSTJENS και συνεργάτες, 2016; Kashef και συνεργάτες, 2023

Δείτε ΕΔΩ πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά το χρόνιο πόνο με την ιατρική κλινική ύπνωση!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Basile A, Failla G, Gozzo C. Pelvic Congestion Syndrome. Semin Ultrasound CT MR. 2021 Feb;42(1):3-12. doi: 10.1053/j.sult.2020.07.001. Epub 2020 Jul 9. PMID: 33541587.}

^{Carter JE. Surgical treatment for chronic pelvic pain. JSLS. 1998 Apr-Jun;2(2):129-39. PMID: 9876726; PMCID: PMC3015288.}

^{Chung MH, Huh CY. Comparison of treatments for pelvic congestion syndrome. Tohoku J Exp Med. 2003 Nov;201(3):131-8. doi: 10.1620/tjem.201.131. PMID: 14649734.}

^{Durham JD, Machan L. Pelvic congestion syndrome. Semin Intervent Radiol. 2013 Dec;30(4):372-80. doi: 10.1055/s-0033-1359731. PMID: 24436564; PMCID: PMC3835435.}

^{Dydyk AM, Gupta N. Chronic Pelvic Pain. [Updated 2023 Apr 1]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554585/}

^{Farquhar CM, Rogers V, Franks S, Pearce S, Wadsworth J, Beard RW. A randomized controlled trial of medroxyprogesterone acetate and psychotherapy for the treatment of pelvic congestion. Br J Obstet Gynaecol. 1989 Oct;96(10):1153-62. doi: 10.1111/j.1471-0528.1989.tb03190.x. PMID: 2531611.}

^{Ganeshan A, Upponi S, Hon LQ, Uthappa MC, Warakaulle DR, Uberoi R. Chronic pelvic pain due to pelvic congestion syndrome: the role of diagnostic and interventional radiology. Cardiovasc Intervent Radiol. 2007 Nov-Dec;30(6):1105-11. doi: 10.1007/s00270-007-9160-0. Epub 2007 Sep 6. PMID: 17805925.}

^{Hanna J, Bruinsma J, Temperley HC, Fernando D, O'Sullivan N, Hanna M, Brennan I, Ponosh S. Efficacy of embolotherapy for the treatment of pelvic congestion syndrome: A systematic review. Ir J Med Sci. 2024 Jun;193(3):1441-1451. doi: 10.1007/s11845-024-03608-6. Epub 2024 Jan 31. PMID: 38294607; PMCID: PMC11128397.}

^{Ignacio EA, Dua R, Sarin S, Harper AS, Yim D, Mathur V, Venbrux AC. Pelvic congestion syndrome: diagnosis and treatment. Semin Intervent Radiol. 2008 Dec;25(4):361-8. doi: 10.1055/s-0028-1102998. PMID: 21326577; PMCID: PMC3036528.}

^{Juganavar A, Joshi KS. Chronic Pelvic Pain: A Comprehensive Review. Cureus. 2022 Oct 26;14(10):e30691. doi: 10.7759/cureus.30691. PMID: 36465795; PMCID: PMC9709590.}

^{Kashef E, Evans E, Patel N, Agrawal D, Hemingway AP. Pelvic venous congestion syndrome: female venous congestive syndromes and endovascular treatment options. CVIR Endovasc. 2023 Apr 20;6(1):25. doi: 10.1186/s42155-023-00365-y. PMID: 37076700; PMCID: PMC10115924.}

^{Kashef E, Evans E, Patel N, Agrawal D, Hemingway AP. Pelvic venous congestion syndrome: female venous congestive syndromes and endovascular treatment options. CVIR Endovasc. 2023 Apr 20;6(1):25. doi: 10.1186/s42155-023-00365-y. PMID: 37076700; PMCID: PMC10115924.}

^{KURSTJENS Ralph LM, WHITELEY Mark, WITTENS Cees HA "Effectiveness of treatment for pelvic congestion syndrome", Phlebolymphology – 2016 ; 23 (3): 154}

^{Nicholson T, Basile A. Pelvic congestion syndrome, who should we treat and how? Tech Vasc Interv Radiol. 2006 Mar;9(1):19-23. doi: 10.1053/j.tvir.2006.08.005. PMID: 17145481.}

^{O'Brien MT, Gillespie DL. Diagnosis and treatment of the pelvic congestion syndrome. J Vasc Surg Venous Lymphat Disord. 2015 Jan;3(1):96-106. doi: 10.1016/j.jvsv.2014.05.007. Epub 2014 Jun 25. PMID: 26993690.}

^{Saadat Cheema O, Singh P. Pelvic Congestion Syndrome. [Updated 2023 Jul 17]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560790/}

^{Soysal ME, Soysal S, Vicdan K, Ozer S. A randomized controlled trial of goserelin and medroxyprogesterone acetate in the treatment of pelvic congestion. Hum Reprod. 2001 May;16(5):931-9. doi: 10.1093/humrep/16.5.931. PMID: 11331640.}

^{TASKIN Omur, SAHIN Levent, GAVRILOV Sergey G, LAZARASHVILI Zaza "Medical treatment of pelvic congestion syndrome", Phlebolymphology – 2016 ; 23 (3): 146}

^{TAYLOR HC Jr. Vascular congestion and hyperemia; their effect on structure and function in the female reproductive system. Am J Obstet Gynecol. 1949 Feb;57(2):211-30. doi: 10.1016/0002-9378(49)90422-6. PMID: 18107627.}