Ινομυώματα και καθ’ έξιν αποβολές: Τι πρέπει να γνωρίζετε

Η απώλεια ακόμα και μίας κύησης είναι μία τραυματική εμπειρία καταρχήν για τη γυναίκα, αλλά και για το ζευγάρι, πόσο μάλλον όταν έχουμε καθ’ έξιν αποβολές. Ευτυχώς όμως σήμερα έχουν αναπτυχθεί πρωτόκολλα, που μας επιτρέπουν να αντιμετωπίσουμε τις καθ’ έξιν αποβολές με σημαντικά ποσοστά επιτυχίας.

Η αυτόματη και μεμονωμένη απώλεια μίας κύησης στο πρώτο κυρίως τρίμηνο είναι πολύ συνηθισμένη.

Φαίνεται πως η ανάπτυξη των γονιμοποιημένων ωαρίων αναστέλλεται σε ποσοστό έως και 70%.

Εξάλλου, υπολογίζεται πως έως και 50% των κυημάτων χάνονται πριν ακόμα παρουσιαστεί καθυστέρηση στην περίοδο και όταν η γυναίκα δει αίμα πιστεύει πως είναι η κανονική της περίοδος.

Παραδοσιακά ορίζουμε ως καθ’ έξιν αποβολές, την απώλεια τουλάχιστον 3 κυήσεων πριν από τη συμπλήρωση 20 εβδομάδων κύησης. Αξίζει εντούτοις να σημειωθεί, πως στις Η.Π.Α., αρκεί η απώλεια μόνον δύο διαδοχικών κυήσεων, οι οποίες έχουν επιβεβαιωθεί είτε δια υπερηχογραφήματος, είτε δια της ιστολογικής εξέτασης του υλικού, που αφαιρείται μετά από απόξεση, προκειμένου να τεθεί η διάγνωση καθ’ έξιν αποβολών (Pillarisetty & Mahdy, 2023).

Οι καθ’ έξιν αποβολές εμφανίζονται με συχνότητα που κυμαίνεται μεταξύ του 1/300 και του 1/100 ζευγάρια.

Η κλινική διερεύνηση στην απώλεια κύησης, όμως συνήθως αρχίζει ακόμα και μετά από δύο αποβολές, ειδικά αν είχε διαπιστωθεί υπερηχογραφικά καρδιακή λειτουργία του εμβρύου, αν η γυναίκα είναι πάνω από 35 ετών ή αν το ζευγάρι είχε δυσκολίες στην σύλληψη.

Πού οφείλονται οι καθ’ έξιν αποβολές;

Παράγοντες, οι οποίοι έχουν συσχετισθεί με την εκδήλωση καθ’ έξιν αποβολών είναι (Ford & Schust, 2009):

• γενετικοί – κάποιος εκ των δύο γονέων παρουσιάζει αλλαγές στα χρωμοσώματά του, οι οποίες δεν προκαλούν μεν στον ίδιο κλινικό πρόβλημα, αλλά συνδέονται με την παραγωγή γαμετών (ωαρίων ή σπερματοζωαρίων) με ελλείματα στο γενετικό τους υλικό (στο DNA τους δηλαδή)
• το αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο – πρόκειται για ένα αυτοάνοσο σύνδρομο, που αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης θρομβώσεων στο αίμα
• η θρομβοφιλία – με αυτό τον όρο χαρακτηρίζουμε ένα σύνολο κλινικών οντοτήτων, οι οποίες χαρακτηρίζονται από «υπερδραστηριότητα» του μηχανισμού πήξης του αίματος, με αποτέλεσμα την αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης θρομβώσεων
• ορμονικές διαταραχές, όπως αυτές του θυρεοειδούς αδένα
• ανατομικές ανωμαλίες στη μήτρα, όπως είναι η ύπαρξη διαφραγμάτων στην ενδομητρική κοιλότητα.

Πάντως θα πρέπει να υπογραμμίσουμε, πως σε ένα μεγάλο ποσοστό των περιπτώσεων καθ’ έξιν αποβολών δεν καθίσταται δυνατόν να εντοπισθεί κάποιο συγκεκριμένο αίτιο, οπότε μιλάμε για «ιδιοπαθείς» ή «αγνώστου αιτιολογίας» περιπτώσεις.

Τι είναι τα ινομυώματα;

Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι της μήτρας, οι οποίοι προέρχονται από το μυϊκό τοίχωμά της. Η αύξηση του μεγέθους των μορφωμάτων αυτών εξαρτάται από την έκκριση οιστρογόνων από τις ωοθήκες.

Σπανίως εμφανίζονται ινομυώματα πριν από την έναρξη της εμμήνου ρύσεως, δηλαδή την εμμηναρχή, ενώ κατά κανόνα μετά από την εμμηνόπαυση το μέγεθος των ινομυωμάτων παρουσιάζει μείωση.

Όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2012 (Zimmermann και συνεργάτες, 2012) εκτιμάται, πως το ποσοστό των γυναικών με ινομυώματα κυμαίνεται μεταξύ του 5% και του 12%. Εντούτοις, ενδιαφέρον παρουσιάζει μελέτη του 2003 (Baird και συνεργάτες, 2003) οι συντάκτες της οποίας κατέληξαν στο συμπέρασμα, πως ενδεχομένως το ποσοστό των γυναικών με ινομυώματα να αγγίζει ακόμα και το 80%, αν ανήκουν στη μαύρη φυλή ή το 70% των γυναικών, που ανήκουν στη λευκή φυλή!

Σε κάθε περίπτωση τα ινομυώματα αποτελούν ένα εξαιρετικά σύνηθες εύρημα του υπερηχογραφικού ελέγχου, στον οποίο υποβάλλονται συνήθως οι γυναίκες στα πλαίσια του προληπτικού γυναικολογικού ελέγχου. Είναι απαραίτητο να τονισθεί μάλιστα, πως η ύπαρξη ινομυωμάτων στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν συνδέεται με την εκδήλωση κάποιου συμπτώματος. Επομένως, συχνά τίθεται το ερώτημα κατά πόσον υφίστανται οι ενδείξεις υποβολής της γυναίκας σε χειρουργική αφαίρεσή τους.

Ανάλογα με το πού εντοπίζονται τα ινομυώματα χωρίζονται σε υπορογόνια (αμέσως κάτω από τον ορογόνο και προς το εξωτερικό της μήτρας, μερικά από αυτά τα ινομυώματα έχουν και μίσχο και ονομάζονται μισχωτά), ενδοτοιχωματικά (μέσα στα μυϊκά τοιχώματα της μήτρας) και υποβλεννογόνια (αμέσως κάτω από το βλεννογόνο χιτώνα και προς το εσωτερικό της μήτρας, μέσα δηλαδή στην ενδομητρική κοιλότητα) (βλ. εικόνα).

Η παρουσία ινομυωμάτων στη μήτρα έχει συσχετισθεί με αύξηση των πιθανοτήτων αποβολής.

Η παρουσία ινομυωμάτων συνδέεται με την εκδήλωση καθ’ έξιν αποβολών;

Η συσχέτιση των καθ’ έξιν αποβολών και της παρουσίας ινομυωμάτων έχει αμφισβητηθεί (Russo και συνεργάτες, 2016; Hartmann και συνεργάτες, 2017) . Εντούτοις, στη διεθνή σχετική επιστημονική βιβλιογραφία μπορεί κανείς και μελέτες, εκ των συμπερασμάτων των οποίων μία τέτοια συσχέτιση στοιχειοθετείται (Ticconi και συνεργάτες, 2023) Κάποιοι μάλιστα ερευνητές υποστηρίζουν, πως τα ινομυώματα, τα οποία κατά κύριο λόγο «ευθύνονται» για τις καθ’ έξιν αποβολές, είναι αυτά με διάμετρο μεγαλύτερη των 5 εκατοστών (Bajekal & Li, 2000) ή αυτά που προβάλλουν εντός της ενδομητρικής κοιλότητας και συστήνουν την αφαίρεσή τους, προκειμένου να αυξηθούν οι πιθανότητες η γυναίκα να αποκτήσει τελικά μωρό (Propst &, Hill, 2000; Ford & Schust, 2009; Turocy & Rackow, 2019; Carbonnel και συνεργάτες, 2021)

Χαρακτηριστικά, αναφέρουμε μελέτη (Saravelos και συνεργάτες, 2011) στα πλαίσια της οποίας ελήφθησαν υπόψη στοιχεία από 264 κυήσεις γυναικών, που έφεραν στη μήτρα τους ινομυώματα και 936 κυήσεις γυναικών με ιστορικό ανεξήγητων καθ’ έξιν αποβολών. Οι γυναίκες, η ενδομητρική κοιλότητα των οποίων παρουσίαζε παραμόρφωση εξαιτίας της παρουσίας ινομυωμάτων και επέλεξαν να υποβληθούν σε επέμβαση ινομυωματεκτομής, είδαν την πιθανότητα να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο αποβολής να πέφτει από το 21,7% στο 0%. Ως εκ τούτου καταγράφηκε υπερδιπλασιασμός της πιθανότητας να αποκτήσουν τελικά παιδί από το 23,3% πριν την επέμβαση στο 52% μετά από αυτήν. Όσον αφορά τις γυναίκες, που έφεραν μεν ινομυώματα, αλλά η παρουσία αυτών δεν προκαλούσε παραμόρφωση της ενδομητρικής κοιλότητας, η πιθανότητα να αποκτήσουν παιδί υπολογίσθηκε στο 70,4% χωρίς να υποβληθούν σε καμία επέμβαση.

Επομένως, αν μία γυναίκα φέρει ινομυώματα στη μήτρα της και έχει ιστορικό καθ’ έξιν αποβολών, σκόπιμον είναι να αξιολογηθεί το ενδεχόμενο χρείας αφαίρεσής τους είτε δια λαπαροσκόπησης, είτε δια υστεροσκόπησης, προκειμένου να αυξηθούν οι πιθανότητες αυτή να αποκτήσει μωρό.

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Baird DD, Dunson DB, Hill MC, Cousins D, Schectman JM. High cumulative incidence of uterine leiomyoma in black and white women: ultrasound evidence. Am J Obstet Gynecol. 2003 Jan;188(1):100-7. doi: 10.1067/mob.2003.99. PMID: 12548202.}

^{Bajekal N, Li TC. Fibroids, infertility and pregnancy wastage. Hum Reprod Update. 2000 Nov-Dec;6(6):614-20. doi: 10.1093/humupd/6.6.614. PMID: 11129696.}

^{Carbonnel M, Pirtea P, de Ziegler D, Ayoubi JM. Uterine factors in recurrent pregnancy losses. Fertil Steril. 2021 Mar;115(3):538-545. doi: 10.1016/j.fertnstert.2020.12.003. PMID: 33712099.}

^{Ford HB, Schust DJ. Recurrent pregnancy loss: etiology, diagnosis, and therapy. Rev Obstet Gynecol. 2009 Spring;2(2):76-83. PMID: 19609401; PMCID: PMC2709325.}

^{Hartmann KE, Velez Edwards DR, Savitz DA, Jonsson-Funk ML, Wu P, Sundermann AC, Baird DD. Prospective Cohort Study of Uterine Fibroids and Miscarriage Risk. Am J Epidemiol. 2017 Nov 15;186(10):1140-1148. doi: 10.1093/aje/kwx062. PMID: 28591761; PMCID: PMC5860279.}

^{Pillarisetty LS, Mahdy H. Recurrent Pregnancy Loss. [Updated 2023 Aug 28]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554460/}

^{Propst AM, Hill JA 3rd. Anatomic factors associated with recurrent pregnancy loss. Semin Reprod Med. 2000;18(4):341-50. doi: 10.1055/s-2000-13723. PMID: 11355792.}

^{Russo M, Suen M, Bedaiwy M, Chen I. Prevalence of Uterine Myomas Among Women with 2 or More Recurrent Pregnancy Losses: A Systematic Review. J Minim Invasive Gynecol. 2016 Jul-Aug;23(5):702-6. doi: 10.1016/j.jmig.2016.03.018. Epub 2016 Mar 31. PMID: 27041652.}

^{Saravelos SH, Yan J, Rehmani H, Li TC. The prevalence and impact of fibroids and their treatment on the outcome of pregnancy in women with recurrent miscarriage. Hum Reprod. 2011 Dec;26(12):3274-9. doi: 10.1093/humrep/der293. Epub 2011 Sep 27. PMID: 21954281.}

^{Ticconi C, Nicastri E, D'Ippolito S, Chiaramonte C, Pietropolli A, Scambia G, Di Simone N. Diagnostic factors for recurrent pregnancy loss: an expanded workup. Arch Gynecol Obstet. 2023 Jul;308(1):127-142. doi: 10.1007/s00404-023-07001-z. Epub 2023 Mar 25. PMID: 36964323; PMCID: PMC10191960.}

^{Turocy JM, Rackow BW. Uterine factor in recurrent pregnancy loss. Semin Perinatol. 2019 Mar;43(2):74-79. doi: 10.1053/j.semperi.2018.12.003. Epub 2018 Dec 20. PMID: 30683511.}

^{Zimmermann A, Bernuit D, Gerlinger C, Schaefers M, Geppert K. Prevalence, symptoms and management of uterine fibroids: an international internet-based survey of 21,746 women. BMC Womens Health. 2012 Mar 26;12:6. doi: 10.1186/1472-6874-12-6. PMID: 22448610; PMCID: PMC3342149.}