Χαλάρωση κόλπου: Τι συμβαίνει αν το πυελικό έδαφος χάσει την αντοχή του;

Αν φανταστούμε, πως η κοιλιά είναι μία σακούλα, μέσα στην οποία εντοπίζονται τα σπλαχνικά όργανα, τότε το πυελικό έδαφος – όπως και ο ίδιος ο όρος άλλωστε υποδηλώνει – είναι ο «πάτος» της σακούλας αυτής. Το πυελικό έδαφος «σε συνέργεια» με τον κόλπο δεν αφήνουν τα όργανα, που εντοπίζονται εντός της πυέλου, να «γλιστρήσουν» προς τα κάτω.

Στην παρακάτω εικόνα απεικονίζονται σχηματικά τα όργανα, όπως αυτά είναι «τοποθετημένα» εντός της πυέλου (λεκάνης) της γυναίκας, μαζί με το πυελικό έδαφος.

Διακρίνουμε:

• το ορθό, το οποίο αποτελεί τμήμα του παχέως εντέρου και εντός αυτού «αποθηκεύονται» τα κόπρανα πριν από την αφόδευση.
• τη μήτρα.
• την ουροδόχο κύστη.

Το πυελικό έδαφος αποτελείται από μυς, η λειτουργία των οποίων υπόκειται στο συνειδητό έλεγχό μας και συνδετικό ιστό. Η δομή αυτή στηρίζει τα ανωτέρω όργανα, ενώ διαπερνάται από:

• το τελικό τμήμα του ορθού εντέρου, που καταλήγει στον πρωκτό.
• τον κόλπο.
• την ουρήθρα.
• καθώς και από αγγεία και νεύρα

Ας δούμε τι θα συμβεί, αν το πυελικό έδαφος χάσει την αντοχή του και ο κόλπος χαλαρώσει;

Το πυελικό έδαφος και ο κόλπος «στηρίζουν» τα όργανα, τα οποία εντοπίζονται εντός της πυέλου. Έτσι, αν μειωθεί η αντοχή των μυών και του συνδετικού ιστού του πυελικού εδάφους και επέλθει χαλάρωση, η στήριξη των πυελικών οργάνων απολείπει. Συνεπώς, τα όργανα αυτά «υποκύπτουν» στη βαρύτητα, οπότε και «γλιστράνε» προς τα κάτω.

Πριν προχωρήσουμε, θα πρέπει να εξοικειωθούμε με τον όρο «κήλη». Πρόκειται για έναν ιατρικό όρο, ο οποίος περιγράφει την προβολή ενός σπλάχνου ή τμήματος αυτού, που προβάλλει («προεξέχει») από ένα μη φυσιολογικό σημείο.

Σε ό,τι αφορά το πυελικό έδαφος η κήλη κάποιου εκ των σπλαχνικών οργάνων, που εντοπίζονται εντός της πυέλου (ουροδόχος κύστη, ορθό και μήτρα), περιγράφει την προβολή (δηλαδή την «προεξοχή») του οργάνου αυτού εκ του πυελικού εδάφους.

Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε είδη κήλης από το πυελικό έδαφος.

Η κήλη αυτή εμφανίζεται, όταν το πυελικό έδαφος «χαλαρώσει», δηλαδή χάσει την αντοχή του και την ικανότητά του να «υποστηρίξει» τα πυελικά όργανα.

Διακρίνουμε:

• την κυστεοκήλη: η ουροδόχος κύστη προεξέχει του πυελικού εδάφους μπροστά από τον κόλπο.
• την ορθοκήλη: το ορθό προεξέχει του πυελικού εδάφους πίσω από τον κόλπο.

Εδώ θα πρέπει να προσθέσουμε, πως ενδέχεται σε κάποιες γυναίκες να εντοπίσουμε τη λεγόμενη «κύστεο – όρθο – κήλη». Στις περιπτώσεις αυτές συνυπάρχουν κυστεοκήλη και ορθοκήλη. Τότε η μεν ουροδόχος κύστη προεξέχει του πυελικού εδάφους μπροστά από τον κόλπο και το ορθό προεξέχει του πυελικού εδάφους πίσω από τον κόλπο.

• την εντεροκήλη: πρόκειται για προεξοχή του εντέρου από το πυελικό έδαφος εντός του κόλπου. Η κήλη αυτή δεν είναι ιδιαίτερα συνηθισμένη και εμφανίζεται συνήθως μετά από αφαίρεση της μήτρας (υστερεκτομή).

Στην εικόνα παρακάτω βλέπουμε τη μητροκήλη, η οποία είναι πιο γνωστή με τον όρο πρόπτωση μήτρας.

Στην περίπτωση αυτή το πυελικό έδαφος έχει χάσει την αντοχή του, με αποτέλεσμα η μήτρα να έχει «γλιστρήσει» μέσα στον κόλπο. Σε ακραίες μάλιστα καταστάσεις ενδέχεται η μήτρα να «κρέμεται» ακόμα και έξω από το άνοιγμα του κόλπου, όπως φαίνεται στην εικόνα:

Πόσο συχνά εντοπίζουμε πρόπτωση των πυελικών οργάνων;

Αν και ποσοστό ακόμα και 50% των γυναικών άνω των 50 ετών εμφανίζουν κάποιου βαθμού πρόπτωση των πυελικών οργάνων, φαίνεται, πως λιγότερες του 20% αυτών αναζητούν τελικά την αρωγή ιατρού. Ίσως το φαινόμενο αυτό να οφείλεται σε διάφορους λόγους, οι οποίοι περιλαμβάνουν την απουσία έντονης συμπτωματολογίας, τη ντροπή ή ευρέως διαδεδομένες παρανοήσεις σχετικά με τις προσφερόμενες θεραπείες και την αποτελεσματικότητα αυτών.

Μάλιστα, υπολογίζεται, ότι ο αριθμός των γυναικών, που στο άμεσο μέλλον θα αναζητήσουν ιατρική συμβουλή λόγω της εμφάνισης πρόπτωσης των πυελικών οργάνων, ενδέχεται να αυξηθεί σημαντικά, λόγω της ανόδου του μέσου όρου ηλικίας του πληθυσμού.

Αν και η πρόπτωση των πυελικών οργάνων δεν είναι μία κατάσταση, που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο αυτή καθαυτή τη ζωή της γυναίκας, συνδέεται με την αντιμετώπιση σημαντικών δυσκολιών στην καθημερινότητα. Η γυναίκα, που αντιμετωπίζει το πρόβλημα αυτό συχνά αναγκάζεται να θέσει περιορισμούς στην κοινωνική της ζωή και να αποφύγει δραστηριότητες, που ενδεχομένως να την ευχαριστούν. Όλα αυτά έχουν δυσάρεστες συνέπειες σε ό,τι αφορά τη διάθεσή της, αλλά και την ψυχική της κατάσταση γενικότερα, ενώ συνδέονται και με υποβάθμιση της ποιότητας της ζωής της.

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

Εικόνα 1: BruceBlaus [CC BY-SA 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)]
Εικόνα 4: το πρωτότυπο ανευρίσκεται εδώ: https://www.researchgate.net/publication/289970514_An_International_Urogynecological_Association_IUGA_International_Continence_Society_ICS_Joint_Report_on_the_Terminology_for_Female_Pelvic_Organ_Prolapse_POP