Αντί προλόγου…
Από τη δεκαετία του 1960, οπότε και εγκρίθηκε η χορήγηση αντισυλληπτικών δισκίων στο γενικό πληθυσμό, το ποσοστό των γυναικών, που λαμβάνουν την αγωγή αυτή για αντισύλληψη ή για άλλους λόγους, αυξάνεται συνεχώς. Σήμερα υπολογίζεται, πως περισσότερες από 140 εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως λαμβάνουν αντισυλληπτικά.
Ο καρκίνος του μαστού είναι σε παγκόσμιο επίπεδο ο συνηθέστερος καρκίνος σε γυναίκες. Με δεδομένο, πως κάποια είδη καρκίνου του μαστού επηρεάζονται από τη δράση ορμονών, είναι επόμενο να ασχοληθούμε με τη διερεύνηση της σχέσης της εμφάνισής του με τη λήψη αντισυλληπτικών, τα οποία περιέχουν ορμόνες.
Τι λέει η στατιστική;
Ήδη από παλαιότερες μελέτες ήταν γνωστό, πως η μακροχρόνια χρήση αντισυλληπτικών δισκίων συνδέεται με ελαφρά αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Επί παραδείγματι σε μελέτη του 1996, στα πλαίσια της οποίας αναλύθηκαν στοιχεία από 54 επιδημιολογικές μελέτες, που περιελάμβαναν εν συνόλω περισσότερες 153.536 συμμετέχουσες, καταγράφηκε άνοδος 24% των πιθανοτήτων εμφάνισης καρκίνου του μαστού μετά από χρήση αντισυλληπτικών δισκίων.
Οι πιθανότητες αυτές όμως παρουσίαζαν σταδιακή κάμψη τα χρόνια μετά από τη διακοπή της λήψης των δισκίων αυτών και 10 χρόνια μετά από τη διακοπή της λήψης των δισκίων, ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού ήταν κατ’ ουσίαν ο ίδιος με τον αντίστοιχο κίνδυνο, που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες, που δεν έχουν λάβει ποτέ στη ζωή τους αντισυλληπτικά.
Η μελέτη αυτή αφορούσε αντισυλληπτικά, τα οποία χορηγούνταν κατά τη δεκαετία του 1980. Τα αντισυλληπτικά αυτά κατά κανόνα περιείχαν μεγαλύτερη ποσότητα ορμονών, από τα νεώτερα σκευάσματα. Έτσι κάποιοι διατύπωσαν την υπόθεση, πως η αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης του καρκίνου του μαστού μετά από τη λήψη αντισυλληπτικών, ενδεχομένως να οφειλόταν στη σύνθεση των παλαιότερων αντισυλληπτικών δισκίων και τα νεώτερα σκευάσματα ίσως να ήταν ασφαλέστερα.
Εντούτοις, μελέτη του 2017, στην οποία συμπεριελήφθησαν στοιχεία από το ιστορικό 1,8 εκατομμυρίων γυναικών ηλικίας από 15 έως 49 ετών, οι οποίες παρακολουθήθηκαν κατά μέσο όρο για περίοδο 10,9 ετών έκαστη κατέληξε σε παρόμοια συμπεράσματα.
Συγκεκριμένα, στη μελέτη αυτή καταγράφηκε μέση αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης καρκίνου του μαστού μεταξύ των γυναικών, που λαμβάνουν αντισυλληπτικά της τάξης του 19%, δηλαδή παραπλήσια της αύξησης, που κατέγραψαν και προηγούμενες μελέτες, αν και στη μελέτη του 2017 συμπεριελήφθησαν και αντισυλληπτικά νεώτερης γενεάς.
Επιπροσθέτως, η αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης καρκίνου του μαστού, σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης του 2017 ήταν ανάλογη με τη διάρκεια της χρήσης τους. Έτσι η χρήση αντισυλληπτικών για χρονικό διάστημα διαρκείας κάτω του έτους αύξανε τις πιθανότητες για εμφάνιση καρκίνου του μαστού κατά 9%, ενώ η αύξηση αυτή ανήρχετο στο 38%, για χρήση για χρονικό διάστημα ανώτερο της δεκαετίας.
Μετά τη διακοπή χρήσης αντισυλληπτικών η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού παρέμενε αυξημένη μεταξύ των γυναικών, που έλαβαν αντισυλληπτικά σε σχέση με τις γυναίκες, που δεν έλαβαν τέτοια αγωγή, για τουλάχιστον μία πενταετία.
Για να θέσουμε το θέμα της αύξησης των πιθανοτήτων καρκίνου του μαστού μετά από λήψη αντισυλληπτικών στη σωστή του βάση, καλό θα ήταν να λάβουμε υπόψη μας, πως σύμφωνα με τα στοιχεία της συγκεκριμένης μελέτης, η αύξηση αυτή αντιστοιχεί σε μόλις μία νέα περίπτωση καρκίνου του μαστού ανά 7.690 γυναίκες, που κάνουν χρήση αντισυλληπτικών για ένα έτος. Επομένως, μιλάμε για μία πρακτικά εξαιρετικά μικρή αύξηση των πιθανοτήτων, που αντιμετωπίζει μία γυναίκα να εμφανίσει καρκίνο του μαστού μετά από λήψη αντισυλληπτικών δισκίων.
Γιατί η χορήγηση αντισυλληπτικών συνδέεται με αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης καρκίνου του μαστού;
Δεν γνωρίζουμε τον ακριβή μηχανισμό, μέσω του οποίου προκαλείται έστω και αυτή η μικρή αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης καρκίνου του μαστού σε γυναίκες, που λαμβάνουν αντισυλληπτικά δισκία.
Εντούτοις, γνωρίζουμε, πως οι παραγόμενες από τις ωοθήκες ορμόνες (οιστρογόνα και προγεστερόνη) σε κάποιες περιπτώσεις υποδαυλίζουν με τη δράση τους την ανάπτυξη κάποιων ειδών καρκίνου του μαστού. Με δεδομένο, πως τα αντισυλληπτικά δισκία περιέχουν συνθετικά ανάλογα των ορμονών αυτών, έχει διατυπωθεί η υπόθεση, πως οι περιεχόμενες στα αντισυλληπτικά ουσίες προάγουν την ανάπτυξη τέτοιων όγκων, λόγω της ομοιότητας του τρόπου δράσης τους με αυτού των φυσικών ωοθηκικών ορμονών.
Τελικά τα αντισυλληπτικά είναι ασφαλή;
Η αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης καρκίνου του μαστού εξαιτίας της χρήσης αντισυλληπτικών δισκίων είναι κατ’ ουσίαν εξαιρετικά μικρή μεν, υπαρκτή δε.
Επομένως, η τελική απόφαση χορήγησης της συγκεκριμένης αγωγής, όπως άλλωστε και κάθε άλλης αγωγής, λαμβάνεται αφού ληφθούν υπόψη τα οφέλη από αυτή, αλλά και οι όποιοι κίνδυνοι και αφού προηγηθεί ενδελεχής ενημέρωση της ενδιαφερομένης και διερευνηθεί και η πιθανότητα χρήσης άλλων μέσων αντισύλληψης, όπως είναι το σπιράλ.
Σε κάθε περίπτωση η λήψη αντισυλληπτικών δισκίων, ειδικά από γυναίκες κάτω των 35 ετών, εκ του ιστορικού των οποίων δεν προκύπτουν άλλες αντενδείξεις στη λήψη αντισυλληπτικών, δεν φαίνεται να αυξάνει ουσιωδώς τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Έτσι, αν δεν υφίστανται άλλου είδους αντενδείξεις προκύπτουσες από το ιστορικό μίας εκάστης, η χορήγηση της αγωγής αυτής γίνεται μεν με περίσκεψη, αλλά και με σχετικό καθησυχασμό.
Άλλωστε, από τη στατιστική προκύπτει, πως η επίπτωση, που η χρήση αντισυλληπτικών δισκίων έχει στις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του μαστού είναι σαφώς μικρότερη, από την επίπτωση άλλων παραγόντων κινδύνου του καρκίνου του μαστού, που είναι στον έλεγχό μας, όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία και τη κατανάλωση οινοπνευματωδών. Οι παράγοντες αυτοί αυξάνουν πολύ περισσότερο την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
