Ο τράχηλος είναι ένας λεπτός σωλήνας, ο οποίος έχει παχιά τοιχώματα αποτελούμενα κατά κύριο λόγον από μυ.
Ο τράχηλος, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα συνδέει τον κόλπο με την ενδομητρική κοιλότητα, δηλαδή την κοιλότητα μέσα στην οποία μεγαλώνει προστατευμένο το μωρό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Ο τράχηλος και η γονιμοποίηση
Δια του τραχήλου εισέρχονται τα σπερματοζωάρια εντός της ενδομητρικής κοιλότητας μετά την εντός του κόλπου εκσπερμάτωση και εν συνεχεία στις σάλπιγγες, όπου και γίνεται η γονιμοποίηση, αν η γυναίκα είναι στις γόνιμες ημέρες της.
Έχει διατυπωθεί και η θεωρία, πως μέρος των σπερματοζωαρίων παραμένει εντός του τραχήλου και απελευθερώνεται ακόμα και ώρες μετά την εκσπερμάτωση στην ενδομητρική κοιλότητα. Κατά τον τρόπον αυτόν παρατείνεται η επιβίωση των σπερματοζωαρίων και αυξάνονται οι πιθανότητες σύλληψης. Έτσι, θα μπορούσε κάποιος να πει, πως ο τράχηλος λειτουργεί και ως «αποθήκη» σπερματοζωαρίων.
Μάλιστα έχει υποτεθεί, πως οι συσπάσεις του τραχήλου και της μήτρας κατά τον οργασμό υποβοηθούν την απελευθέρωση των «αποθηκευμένων» στον τράχηλο σπερματοζωαρίων και τοιουτοτρόπως ο οργασμός αυξάνει της πιθανότητες σύλληψης. Εντούτοις, η υπόθεση αυτή δεν έχει αποδειχθεί.
Η τραχηλική βλέννη
Από τον αυλό του τραχήλου παράγεται η τραχηλική βλέννη, η οποία είναι μία κολλώδης υδαρής ουσία, τα χαρακτηριστικά της οποίας μεταβάλλονται ανάλογα με τα ορμονικά ερεθίσματα, που ρυθμίζουν τον κύκλο της γυναίκας.
Έτσι κοντά στις γόνιμες ημέρες, η βλέννη διευκολύνει τη δίοδο των σπερματοζωαρίων, αυξάνει τη διάρκεια ζωής τους και λειτουργεί ως φίλτρο, μην επιτρέποντας στα σπερματοζωάρια με μη φυσιολογική μορφολογία να διέλθουν.
Η τραχηλική βλέννη εξάλλου παρεμποδίζει και τη δίοδο εν δυνάμει παθογόνων μικροβίων, που εντοπίζονται στον κόλπο, αποτρέποντας κατά τον τρόπον αυτόν τη μετάδοση φλεγμονών εντός της μήτρας.
Η τραχηλική βλέννη κατά την εγκυμοσύνη γίνεται πιο «πηκτή», δημιουργώντας ένα «πώμα». Κατά συνέπεια «σφραγίζεται» η είσοδος της μήτρας και δεν επιτρέπεται σε μικρόβια να περάσουν εντός της κοιλότητας, στην οποία αναπτύσσεται προστατευμένο το μωρό.
Το «πώμα» αυτό αποβάλλεται λίγο πριν τον τοκετό και η γυναίκα συχνά τότε διαπιστώνει την έξοδο από τον κόλπο της ποσότητας πηκτής βλέννης. Μάλιστα, αυτό είναι ένα από τα σημάδια, που προειδοποιούν, πως επίκειται ο τοκετός.
Ο τράχηλος στην εγκυμοσύνη
Βασική λειτουργία του τραχήλου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι να παραμένει κλειστός κρατώντας μέσα στη μήτρα το μωρό για όσο χρόνο χρειαστεί, προκειμένου αυτό να ωριμάσει αρκετά, ώστε να είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει τις «προκλήσεις» του έξω κόσμου.
Θα μπορούσαμε υπό μίαν έννοια να φανταστούμε, πως η μήτρα είναι ένα μπαλόνι και ο τράχηλος είναι το στόμιο του μπαλονιού, το οποίο και δένεται, για να κρατηθεί μέσα ο αέρας.
Τη λειτουργία του αυτήν ο τράχηλος την εκπληρώνει χάρη στο μυϊκό του τοίχωμα, το οποίο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης βρίσκεται σε τάση (είναι «σφικτό»), ενώ σταδιακά χαλαρώνει κατά τον τοκετό. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται «ωρίμανση» του τραχήλου και περιγράφεται σχηματικά στο παρακάτω video.
Όταν ο τράχηλος ωριμάσει κατά το δεύτερο στάδιο του τοκετού, εξέρχεται το μωρό.
Υπάρχουν και περιπτώσεις, που ο τράχηλος «αδυνατεί» να κρατήσει το κύημα εντός της ενδομητρικής κοιλότητας. Στις περιπτώσεις αυτές μιλάμε για ανεπάρκεια του τραχήλου.
Η κατάσταση αυτή συνδέεται με αυξημένες πιθανότητες για πρόωρο τοκετό και είναι απαραίτητο να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, ώστε κατά το δυνατόν το ενδεχόμενο αυτό να αποτραπεί.
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
