Δέκα εκπληκτικά ευρήματα για την συνεπιμέλεια

Ποιο είναι το πιο ωφέλιμο πρόγραμμα ανατροφής για τα παιδιά μετά το χωρισμό ή το διαζύγιο των γονιών τους; Είναι καλύτερα τα παιδιά να ζουν πρωτίστως ή αποκλειστικά με τον έναν γονέα σε αποκλειστική επιμέλεια (Sole Physical Custody: SPC) και να περνούν κάποια χρονικά διαστήματα με τον άλλο γονέα τους; Ή έχουν καλύτερα αποτελέσματα όταν ζουν με κάθε γονέα τουλάχιστον το 35% του χρόνου σε μια οικογένεια συνεπιμέλειας/κοινής ανατροφής (Joint Physical Custody/shared parenting: JPC);

Επιπλέον, είναι η συνεπιμέλεια/κοινή ανατροφή ευεργετική όταν οι γονείς έχουν έντονη, συνεχιζόμενη σύγκρουση; Είναι άραγε αλήθεια, ότι η συνεπιμέλεια είναι κατάλληλη και επιλέγεται μόνο από μια πολύ ιδιαίτερη ομάδα γονέων – εκείνων με υψηλότερα εισοδήματα, χαμηλότερη σύγκρουση και περισσότερες σχέσεις συνεργασίας που αμοιβαία και εθελοντικά συμφωνούν να μοιράζονται την επιμέλεια από την αρχή;

Για να απαντήσω σε αυτές τις ερωτήσεις, εξέτασα 54 μελέτες που συνέκριναν τα αποτελέσματα των παιδιών σε οικογένειες αποκλειστικής επιμέλειας και σε οικογένειες συνεπιμέλειας ανεξάρτητα από το οικογενειακό εισόδημα και τη γονική σύγκρουση. Σε μια άλλη πρόσφατη μελέτη, εξέτασα όλες τις μελέτες που συνέκριναν τα επίπεδα σύγκρουσης και την ποιότητα των σχέσεων συνεργατικής ανατροφής (co-parenting) μεταξύ των δύο ομάδων γονέων.

Δέκα ευρήματα προέκυψαν από την έρευνα αυτή, πολλά από τα οποία αμφισβητούν τις κοινές πεποιθήσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε αποφάσεις επιμέλειας που συχνά δεν είναι προς το πραγματικό συμφέρον των παιδιών.

1. Στις 54 μελέτες – με εξαίρεση καταστάσεις στις οποίες τα παιδιά χρειάζονταν προστασία από έναν κακοποιητικό ή αμελή γονέα ακόμη και πριν οι γονείς τους χωρίσουν– τα παιδιά σε οικογένειες συνεπιμέλειας είχαν καλύτερα αποτελέσματα από τα παιδιά σε οικογένειες αποκλειστικής επιμέλειας. Οι δείκτες ευημερίας περιλάμβαναν: ακαδημαϊκά επιτεύγματα, συναισθηματική υγεία (άγχος, κατάθλιψη, αυτοεκτίμηση, ικανοποίηση ζωής), προβλήματα συμπεριφοράς (εγκληματικότητα, σχολική κακή συμπεριφορά, εκφοβισμός (bullying), ναρκωτικά, αλκοόλ, κάπνισμα), σωματική υγεία και ασθένειες που σχετίζονται με το άγχος και σχέσεις με γονείς, πατριούς/ μητριές και παππούδες- γιαγιάδες.
2. Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά στις οικογένειες συνεπιμέλειας δεν έχουν χειρότερα αποτελέσματα από αυτά των οικογενειών αποκλειστικής επιμέλειας. Το να διαμοιράζονται οι διανυχτερεύσεις δεν εξασθενεί τους δεσμούς των μικρών παιδιών με κανένα από τους δύο γονείς.
3. Όταν συνυπολογίστηκε το επίπεδο της γονικής σύγκρουσης, τα παιδιά της συνεπιμέλειας είχαν και πάλι καλύτερα αποτελέσματα σε πολλαπλούς δείκτες ευημερίας. Η έντονη σύγκρουση δεν αναίρεσε τα οφέλη που συνδέονται με την κοινή ανατροφή, επομένως τα καλύτερα αποτελέσματα των παιδιών της συνεπιμέλειας δεν μπορούν να αποδοθούν σε χαμηλότερη γονεϊκή σύγκρουση.
4. Ακόμη και όταν το οικογενειακό εισόδημα συνυπολογίστηκε, τα παιδιά της συνεπιμέλειας είχαν και πάλι καλύτερα αποτελέσματα. Επιπλέον, οι γονείς της συνεπιμέλειας δεν ήταν σημαντικά πλουσιότεροι από τους γονείς της αποκλειστικής επιμέλειας.
5. Οι γονείς της συνεπιμέλειας γενικά δεν είχαν καλύτερες σχέσεις συνεργατικής ανατροφής (co–parenting) ή σημαντικά λιγότερες συγκρούσεις από τους γονείς της αποκλειστικής επιμέλειας. Τα οφέλη που συνδέονται με τη συνεπιμέλεια δεν μπορούν να αποδοθούν σε καλύτερη συνεργατική ανατροφή των παιδιών ή σε χαμηλότερη σύγκρουση.
6. Οι περισσότεροι γονείς της συνεπιμέλειας δεν συμφωνούν αμοιβαία ή οικειοθελώς με το σχέδιο ανατροφής από την αρχή. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ένας γονέας αντιτάχθηκε αρχικά στο σχέδιο και συμβιβάστηκε ως αποτέλεσμα νομικών διαπραγματεύσεων, διαμεσολάβησης ή δικαστικών αποφάσεων. Ωστόσο, σε αυτές τις μελέτες, τα παιδιά της συνεπιμέλειας είχαν και πάλι καλύτερα αποτελέσματα από τα παιδιά της αποκλειστικής επιμέλειας.
7. Όταν τα παιδιά εκτίθενται σε έντονες, συνεχιζόμενες συγκρούσεις μεταξύ των γονιών τους, συμπεριλαμβανομένης της φυσικής σύγκρουσης, δεν έχουν χειρότερα αποτελέσματα στις οικογένειες συνεπιμέλειας από ό,τι στις οικογένειες της αποκλειστικής επιμέλειας. Η συμμετοχή σε έντονες, συνεχιζόμενες συγκρούσεις δεν είναι πιο επιζήμια για τα παιδιά σε συνεπιμέλεια από ότι στις οικογένειες της αποκλειστικής επιμέλειας.
8. Η διατήρηση ισχυρών σχέσεων και με τους δύο γονείς ζώντας σε οικογένειες συνεπιμέλειας φαίνεται να αντισταθμίζει τη ζημία της έντονης γονεϊκής σύγκρουσης και του χαμηλού επιπέδου συνεργατικής ανατροφής. Παρόλο που η συνεπιμέλεια δεν εξαλείφει τον αρνητικό αντίκτυπο μίας έντονης, συνεχιζόμενης σύγκρουσης μεταξύ των διαζευγμένων γονέων, φαίνεται ότι μειώνει την ψυχολογική πίεση, το άγχος και την κατάθλιψη των παιδιών.
9. Οι γονείς της συνεπιμέλειας είναι πιο πιθανό να έχουν αποσυνδεμένες, απομακρυσμένες και «παράλληλες» σχέσεις γονέων από ό,τι να έχουν σχέσεις «συν-γονέων» όπου συνεργάζονται στενά, επικοινωνούν συχνά, αλληλεπιδρούν τακτικά, συντονίζουν τους κανόνες και τις ρουτίνες του νοικοκυριού ή προσπαθούν να ανατρέφουν με το ίδιο στυλ γονικής μέριμνας.
10. Καμία μελέτη δεν έδειξε ότι τα παιδιά των οποίων οι γονείς βρίσκονται σε υψηλής έντασης νομική σύγκρουση ή που μεταφέρουν τη διαφορά επιμέλειας στο δικαστήριο έχουν χειρότερα αποτελέσματα από τα παιδιά των οποίων οι γονείς έχουν λιγότερη νομική σύγκρουση και δεν έχουν ακρόαση επιμέλειας.

Τα παραπάνω ευρήματα αντικρούουν έναν αριθμό δημοφιλών μύθων σχετικά με την συνεπιμέλεια/ κοινή ανατροφή. Ένα από τα πολλά παραδείγματα είναι μια μελέτη του 2013 από το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνιας, η οποία αναφέρθηκε σε δεκάδες μέσα μαζικής ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο με τρομακτικά πρωτοσέλιδα όπως: «Η διανυκτέρευση μακριά από τη μαμά εξασθενεί τους δεσμούς των βρεφών». Στο επίσημο δελτίο τύπου, οι ερευνητές δήλωσαν ότι η μελέτη τους πρέπει να καθοδηγεί τις αποφάσεις των δικαστών σχετικά με την επιμέλεια παιδιών κάτω των τεσσάρων ετών. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η μελέτη δεν ισχύει καθόλου για τον γενικό πληθυσμό. Οι συμμετέχοντες ήταν φτωχοποιημένοι, κακώς μορφωμένοι, μη-λευκοί γονείς που δεν είχαν ποτέ παντρευτεί ή ζήσει μαζί, είχαν υψηλά ποσοστά φυλάκισης, κατάχρησης ναρκωτικών και βίας και είχαν παιδιά με πολλούς συντρόφους. Επιπλέον, δεν υπήρχαν σαφείς σχέσεις μεταξύ διανυκτέρευσης και προσκόλλησης των παιδιών στις μητέρες τους.

Η κριτική των 54 μελετών σχετικά με την συνεπιμέλεια διαπιστώνει ότι, ανεξάρτητα από τη γονική σύγκρουση και το οικογενειακό εισόδημα, τα παιδιά σε οικογένειες συνεπιμέλειας/ κοινής ανατροφής – με εξαίρεση τις καταστάσεις όπου τα παιδιά χρειάζονται προστασία από έναν κακοποιητικό ή αμελή γονέα – έχουν καλύτερα αποτελέσματα σε μια ποικιλία δεικτών ευημερίας από ό,τι τα παιδιά που βρίσκονται σε αποκλειστική επιμέλεια. Η γνώση και η κατανόηση αυτών των ευρημάτων μάς επιτρέπουν να αποδομήσουμε μερικούς από τους μύθους σχετικά με την συνεπιμέλεια, ώστε να μπορούμε να εξυπηρετούμε καλύτερα τα συμφέροντα των εκατομμυρίων παιδιών των οποίων οι γονείς δεν ζουν πλέον μαζί.

*Η Δρ. Linda Nielsen είναι καθηγήτρια Εφηβικής και Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Wake Forest. Έχει γράψει πολλά άρθρα σχετικά με την συνεπιμέλεια και καλείται συχνά να μοιραστεί την έρευνα με νομοθετικές επιτροπές και επαγγελματίες του οικογενειακού δικαίου. Για αντίγραφα των ερευνητικών της άρθρων επικοινωνήστε με το nielsen@wfu.edu.

Πηγή: https://ifstudies.org/blog/10-surprising-findings-on-shared-parenting-after-divorce-or-separation?fbclid=IwAR0XMs_w5-XNE0Mn5hIG_mgRUpVZXF8LEjDdDviqLSV4JS-cl_2PJXCX4CI

Μετάφραση: Γεώργιος Κολυβάς, εκπαιδευτικός & «ενεργός μπαμπάς»

Επιμέλεια: Δημήτρης Κ, «ενεργός μπαμπάς»

_{Επισημάνσεις}

_{Κατά μέσο όρο, τα περισσότερα παιδιά σε οικογένειες συνεπιμέλειας /κοινής ανατροφής έχουν καλύτερα αποτελέσματα από τα παιδιά που βρίσκονται σε αποκλειστική επιμέλεια.}

_{• Το να διαμοιράζονται οι διανυχτερεύσεις δεν εξασθενεί τους δεσμούς των μικρών παιδιών με κανένα από τους δύο γονείς.}

_{Πηγή: energoimpampades.gr}