Πώς θα μάθουμε στο παιδί μας την αξία της αυτοφροντίδας - Καθημερινά tips

«Κάθε αυτάρκες παιδί, που μπορεί να δέσει τα παπούτσια του ή να ντυθεί μόνο του, αντανακλά στη χαρά του την εικόνα της αξιοπρέπειας, η οποία πηγάζει από την αίσθηση της αυτονομίας που έχει κατακτήσει» είπε η Μαρία Μοντεσσόρι πριν από 70 περίπου χρόνια και τα λόγια της μας εμπνέουν σήμερα περισσότερο από ποτέ και μας παρακινούν να πράττουμε τα δέοντα, ώστε να βοηθήσουνε τα παιδιά μας να αυτονομηθούν το συντομότερο δυνατό.

Ένα μεγάλο μέρος της αυτονομίας στην προσχολική κιόλας ηλικία εστιάζει στην αυτοφροντίδα του παιδιού, η οποία συνδέεται ακόμη και με την καθαριότητα, που όπως έλεγε και η γιαγιά μου είναι η μισή αρχοντιά!

Καθαριότητα- ντύσιμο- υγιεινή των δοντιών είναι κάποιοι από τους τομείς της αυτοφροντίδας που σίγουρα κάθε γονιός θα ήθελε να κατακτήσει το παιδί του. Και οι λόγοι είναι πολλοί: όπως γνωρίζουμε καλά πλέον, η αυτοεξυπηρέτηση δημιουργεί παιδιά με αυτοπεποίθηση, παιδιά γεμάτα χάρη, αποφασιστικά, που παίρνουν πρωτοβουλίες, δεν τους φοβίζει το καινούργιο και έχουν ήδη κατακτήσει από μικρή ηλικία πολλές δεξιότητες που είναι σημαντικές για την ανάπτυξη τους. Ένας ακόμη πολύ σπουδαίος λόγος για εμένα είναι για να μάθει το παιδί να αγαπάει τον εαυτό του. Η αυτοεκτίμηση είναι σπουδαία δεξιότητα που όποιος δεν την κατέχει μπορεί να έρθει αντιμέτωπος με δυσκολίες και στον προσωπικό, αλλά και στον επαγγελματικό τομέα. Να αγαπάει και να αποδέχεται δηλαδή κάποιος τον εαυτό του και να αφουγκράζεται τις ανάγκες του προσπαθώντας να τις υπηρετήσει. Πρόσφατα διάβαζα μια έρευνα που ανέλυε πως η αυτοεκτίμηση στην ενήλικη ζωή πηγάζει από τον τρόπο που μεγαλώσαμε ως παιδιά και πως πολλοί είναι οι παράγοντες που τη διαμορφώνουν, ωστόσο οι ψυχολόγοι εστιάζουν την αφετηρία της στην παιδική ηλικία. Αυτό ακριβώς μας δίδαξε και η Μ.Μ μιλώντας για αξιοπρέπεια που προέρχεται από την κατάκτηση δεξιοτήτων. Ένα παιδί, που μπορεί να ντυθεί μόνο του και δεν έχει ανάγκη τον ενήλικα, νιώθει μεγάλη ικανοποίηση και περηφάνια για τον εαυτό του, πόσο μάλιστα ένα παιδί που μπορεί να πλυθεί χωρίς τη βοήθεια μας, να φροντίσει για το πλύσιμο των δοντιών του ή ακόμη και να πάει στην τουαλέτα μόνο του.

Φυσικά ο ρόλος του ενήλικα σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι μηδενικός, αντιθέτως είναι πρωταρχικής σημασίας, καθώς για να τα κατακτήσει όλα αυτά το μικρό σας πρέπει πρώτα να τα έχει δει σε εσάς τους ίδιους και να έχει φτάσει πλέον να σας μιμείται. Όσο οι δραστηριότητες επαναλαμβάνονται τόσο εμείς αποχωρούμε διακριτικά και δίνουμε χώρο στο παιδί να δράσει ελεύθερα και αυτόνομα. Όταν λοιπόν ο ενήλικας είναι πια «παθητικός», τότε θα καταλάβουμε πως και ο στόχος μας έχει επιτευχθεί!

Και ποιοι είναι οι τομείς που το παιδί θα μπορούσε να αυτονομηθεί ήδη από την προσχολική ηλικία και να φροντίσει τον εαυτό του;

Η δική μου απάντηση είναι σχεδόν όλοι!

Από το να προετοιμάσει ένα σνακ μέχρι το να κουμπώσει τα κουμπιά του και από το να βουρτσίσει τα μαλλιά του ή να σιδερώσει τα ρούχα του.

Βέβαια μια ακόμη προϋπόθεση που πρέπει να λάβουμε υπ’όψιν είναι το περιβάλλον που θα διαδραματιστούν όλες αυτές οι δράσεις καθημερινής ζωής και πιο συγκεκριμένα η προετοιμασία αυτού. Ένα καλά προετοιμασμένο περιβάλλον από εμάς επιτρέπει στο παιδί την ελευθερία και προάγει την αυτονομία. Πρόκειται για έναν χώρο όπου όλα έχουν νόημα, δεν υπάρχει τίποτα περιττό που να μπορεί να αποσπάσει την προσοχή του παιδιού και να το αποπροσανατολίσει από τον στόχο του και το καθετί έχει μια συγκεκριμένη θέση. Τα αντικείμενα είναι μικρού μεγέθους ώστε να είναι εύκολα στη χρήση από τα ίδια τα παιδιά και όλα έχουν δοκιμαστεί από εμάς προκειμένου να βεβαιωθούμε πως είναι προσιτά και εύχρηστα για το παιδί. Επίσης, ένα ιδανικό περιβάλλον είναι καλαίσθητο, προσεγμένο, με έμφαση στα φυσικά υλικά και αν υπάρχουν εικόνες και αφίσες μέσα σε αυτό καλό είναι να απεικονίζουν ρεαλιστικούς χαρακτήρες, ώστε το παιδί να μπορεί να συσχετιστεί μαζί τους.

Αν λοιπόν είσαι γονιός, φροντιστής ή δάσκαλος που θέλεις να προάγεις την αυτοφροντίδα του παιδιού σου και είσαι έτοιμος να κάνεις μικρές αλλαγές στον χώρο σου, ώστε να δεις μεγάλα θαύματα, η παρακάτω λίστα με προτεινόμενες δράσεις αυτοφροντίδας θα σου φανεί χρήσιμη:

• Το πλύσιμο των χεριών. Μια ρουτίνα που μπορείτε να εισάγετε στο σπίτι σας καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Προσέξτε η βρύση, το σαπούνι και η πετσέτα να είναι προσβάσιμα στο παιδί.
• Η εξάσκηση με κουμπιά και φερμουάρ. Όλοι έχουμε στον χώρο μας διαφορετικά κουμπιά και φερμουάρ με τα οποία ένα παιδί μπορεί να εξασκηθεί για ώρες ατελείωτες μέχρι να τελειοποιήσει το αποτέλεσμα.
• Το δίπλωμα των ρούχων. Μια δραστηριότητα που μπορεί να δώσει μεγάλη ικανοποίηση στο παιδί, καθώς το αποτέλεσμα το κάνει να φουσκώνει από περηφάνια.
• Το λεγόμενο coat flip α λα μοντεσσορι! Όλοι με κοιτούν στον δρόμο όταν με βλέπουν να ακουμπάω τα μπουφάν των παιδιών μου στο έδαφος. Μετά ο Γιώργος και η Άννα αναλαμβάνουν δράση με τα μπουφάν και τελικά ο παραξενευμένος ενήλικας, χαμογελάει και επευφημεί την προσπάθεια των μικρών.

• Το πλύσιμο των δοντιών. Μη διστάσετε να δώσετε απόλυτη ελευθερία στο παιδί να πλύνει τα δόντια του με τον τρόπο που του δείξατε. Εξηγείστε του μόνο πως όταν ολοκληρώσει θα είστε εκεί για να ελέγξετε και τα πιο δυσπρόσιτα σημεία.
• Το στρώσιμο του τραπεζιού. Άλλη μια δράση φροντίδας που δίνει μεγάλη χαρά και ικανοποίηση και στα μικρότερα παιδιά. Εκτός από τα απαραίτητα μαχαιροπίρουνα και πιάτα, προσθέστε και ένα μικρό βαζάκι με ένα όμορφο φρέσκο λουλούδι που θα ομορφύνει το τραπέζι σας!

Και αν οι εργασίες αυτές μοιάζουν επιφανειακές στα μάτια σας, να είστε σίγουροι πως δεν είναι. Αυτές ακριβώς είναι οι δράσεις που προετοιμάζουν το έδαφος για ένα παιδί ολοκληρωμένο, γεμάτο χάρη και ομορφιά, αυτόνομο και ανεξάρτητο!

Πέγκυ Τζάννε
German & English Childhood Educator

Μη διστάσεις να μοιραστείς τις σκέψεις σου μαζί μου! Θα με βρεις στο Instagram και TikTok