Κούλουμα: Τι σημαίνουν και γιατί τα γιορτάζουμε

Η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτεί τη λήξη της αποκριάς και την έναρξη της νηστείας η οποία διαρκεί 40 ημέρες μέχρι το Πάσχα. Το ξεκίνημα της Σαρακοστής γιορτάζεται με διάφορα εδέσματα που περιλαμβάνουν συνήθως τη λαγάνα, τον ταραμά, τα ντολμαδάκια και τις ελιές. Η χαρακτηριστική λέξη που χρησιμοποιούμε για την Καθαρά Δευτέρα είναι τα Κούλουμα. Τι σημαίνει όμως η λέξη αυτή και από πού προέρχεται; Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις. Μία από τις λανθασμένες απόψεις που επικρατούν είναι ότι η λέξη αυτή προέρχεται από τη λατινική "CULUMUS", κάτι που δεν μπορεί να ισχύει αφού... δεν υπάρχει τέτοια λέξη στα λατινικά!

Η παραπάνω παρανόηση οφείλεται στην εκδοχή που θέλει τα "κούλουμα" να αποτελούν αναγραμματισμό του λατινικού "CUMULUS" που σημαίνει "σωρός, αφθονία", αλλά και "τελείωμα". Το πιθανότερο λοιπόν, είναι το cumulus να έγινε "κούμουλα" και στη συνέχεια "κούλουμα", με την έννοια ότι την ημέρα καταναλώνουν όλοι αφθονία νηστίσιμων τροφών και παράλληλα σηματοδοτεί το τελείωμα της Αποκριάς.

Σύμφωνα με την δεύτερη πιθανή εκδοχή τώρα, η λέξη "κούλουμα", προέκυψε από την λατινική λέξη "COLUMNA", που σημαίνει "κολώνα". Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία για αρχαία προέλευση της γιορτής, η παράδοση λέει ότι οι Αθηναίοι πριν από τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο, γιόρταζαν την Καθαρά Δευτέρα στις πλαγιές του λόφου του Φιλοπάππου όπου έτρωγαν και έπιναν καθισμένοι στους βράχους, μέχρι τη δύση του ηλίου. Αμέσως μετά, οι Ρουμελιώτες γαλατάδες που ζούσαν στην Αθήνα έστηναν χορό -κυρίως τσάμικο- στους στύλους του Ολυμπίου Διός, στις "κουλώνες", όπως έλεγαν με την ιδιαίτερη ντοπιολαλιά τους.