Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 και διατροφή: Τι πρέπει να προσέχουμε;

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) αποτελεί μία μεταβολική διαταραχή κατά την οποία το κύριο καύσιμο του οργανισμού μας, η γλυκόζη, δεν μπορεί να εισέλθει στα κύτταρα και να χρησιμοποιηθεί λόγω ανεπαρκούς παραγωγής της ινσουλίνης ή λόγω της αντίστασης στη δράση της ινσουλίνης, της ορμόνης που βοηθά τη γλυκόζη να εισέλθει στα κύτταρα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την υψηλή συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα η οποία μακροπρόθεσμα μπορεί να δημιουργήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Ποιες τροφές επηρεάζουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα;

Οι τροφές που έχουν άμεση επίδραση στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι εκείνες που περιέχουν υδατάνθρακες όπως το ψωμί, το ρύζι, τα ζυμαρικά, τα δημητριακά πρωινού και οι πατάτες. Τα φρούτα και το γάλα περιέχουν επίσης φυσικά σάκχαρα, ενώ τα αποξηραμένα φρούτα και οι χυμοί τα περιέχουν σε υψηλότερες συγκεντρώσεις. Επιπλέον, τροφές με ζάχαρη όπως τα μπισκότα, τα γλυκά, η σοκολάτα, οι μαρμελάδες και τα ροφήματα με ζάχαρη έχουν άμεση επίδραση στα επίεπδα γλυκόζης.

Όλοι οι τύποι υδατανθράκων προκαλούν αύξηση στα επίπεδα γλυκόζης όχι όμως με τον ίδιο ρυθμό και όχι όταν καταναλώνονται στην ίδια ποσότητα. Για να διατηρείτε σταθερά τα επίπεδα της γλυκόζης φαίνεται ότι η κατανομή των υδατανθράκων μέσα στα γεύματα της ημέρας μπορεί να σας βοηθήσει. Υπάρχουν επίσης επιστημονικά δεδομένα που δείχνουν ότι η διατροφή χαμηλή σε υδατάνθρακες μπορεί να βοηθήσει βραχυπρόθεσμα στην καλύτερη διαχείριση του ΣΔ2, ωστόσο το πλάνο αυτό δεν είναι κατάλληλο για κάθε ασθενή και γι’ αυτό είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε το γιατρό και το διαιτολόγο σας που θα σας βοηθήσουν να ακολουθήσετε την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με το κατάλληλο διατροφικό πλάνο.

Τι μπορώ να τρώω αν πάσχω από ΣΔ2;

Η διατροφή αποτελεί μία από τις βασικές παραμέτρους για την επιτυχή διαχείριση του ΣΔ2 και είναι πολύ σημαντικό να ακολουθείτε μία ισορροπημένη διατροφή σε συνδυασμό με τη φυσική δραστηριότητα. Δείτε παρακάτω μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν.

• Τρώτε τακτικά γεύματα. Η κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων θα σας βοηθήσει να διατηρείτε τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα σταθερά. Η κατανάλωση πρωινού είναι επίσης πολύ σημαντική μετά την πολύωρη ολονύκτια νηστεία ενώ παράλληλα φαίνεται να βοηθά στον καλύτερο έλεγχο της όρεξης κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Δώστε έμφαση στους σύνθετους υδατάνθρακες και αποφύγετε τους επεξεργασμένους. Επιλέξτε προϊόντα ολικής άλεσης, φρούτα, λαχανικά και όσπρια. Καταναλώνετε τα φρούτα με φλούδα καθώς οι φυτικές ίνες που περιέχουν θα καθυστερήσουν την απότομη αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
• Αποφύγετε τα κορεσμένα λιπαρά που συνδέονται με την αύξηση της χοληστερόλης και βλάπτουν την καρδιαγγειακή υγεία. Τα κορεσμένα λιπαρά περιέχονται σε λιπαρά κρέατα και τυριά, σε πλήρη γαλακτοκομικά, σε αλλαντικά και σε έτοιμα αρτοσκευάσματα.
• Καταναλώνετε 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά στοχεύοντας στην ποικιλία στη διατροφή σας. Είναι ωστόσο σημαντικό να καταναλώνετε λιγότερο συχνά χυμούς φρούτων κι αποξηραμένα φρούτα που συμβάλλουν στη γρηγορότερη αύξηση των επιπέδων γλυκόζης.
• Επιλέγετε λιπαρά ψάρια 2 φορές κάθε εβδομάδα, καθώς αποτελούν καλή πηγή πρωτεΐνης και πλούσια πηγή ωμέγα-3 λιπαρών που προστατεύουν την καρδιά. Το σκουμπρί, οι σαρδέλες και ο σολομός είναι μερικές πλούσιες πηγές ω-3 λιπαρών.
• Ενισχύστε την πρόσληψη φυτικών ινών. Ο στόχος είναι η κατανάλωση περίπου 25-30 γρ φυτικών ινών καθημερινά. Για να τον επιτύχετε καταναλώνετε 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά, ανάλατους ξηρούς καρπούς, σπόρους, όσπρια και προϊόντα ολικής άλεσης.

Πρέπει να επιλέγω τρόφιμα που είναι “κατάλληλα για διαβητικούς”;

Τα τρόφιμα με την ένδειξη «κατάλληλα για διαβητικούς» που προωθούνται από τη βιομηχανία τροφίμων συνήθως δεν έχουν κανένα ιδιαίτερο όφελος για τα άτομα με ΣΔ2. Είναι συχνά υψηλά σε θερμίδες και μπορεί να αυξήσουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σας. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι το κλειδί στο σακχαρώδη διαβήτη είναι η ποικιλία, η ισορροπία και το μέτρο στη διατροφή. Δεν υπάρχουν ακατάλληλα τρόφιμα αρκεί να καταναλώνονται στην κατάλληλη συχνότητα και ποσότητα για τον κάθε ασθενή. Ακόμα και τα γλυκά μπορούν να συμπεριλαμβάνονται στη διατροφή σας περιστασιακά σε μικρές μερίδες. Οι γλυκαντικές ύλες μπορούν επίσης να σας βοηθήσουν να διατηρήσετε τη γλυκιά γεύση στη διατροφή σας με μέτρο.

Πόσο σημαντική είναι η απώλεια βάρους;

Εάν έχετε υπερβάλλον σωματικό βάρος, η απώλεια βάρους είναι το πιο σημαντικό βήμα που μπορείτε να κάνετε για να ελέγξετε τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σας, επιτρέποντας στην ινσουλίνη να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά και μειώνοντας την αντίσταση στην ινσουλίνη. Η απώλεια βάρους μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση της χοληστερόλης και της αρτηριακής σας πίεσης. Ακόμα και απώλεια μόλις 5-10% του τρέχοντος σωματικού σας βάρους μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη για την υγεία. Εάν προσπαθείτε να χάσετε βάρος, θα χρειαστείτε υποστήριξη για την προσαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής σας γι’αυτό και είναι πολύ σημαντικό να είστε σε επαφή με την ομάδα επαγγελματιών υγείας που σας παρακολουθεί. Τέλος, μην ξεχνάτε να παραμένετε φυσικά δραστήριοι γεγονός που θα βοηθήσει όχι μόνο στην απώλεια βάρους αλλά αλλά και στην καρδιαγγειακή υγεία.

Δρ Ευσταθία Παπαδά
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, PhD, RD
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου &
University College London (UCL)
Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
e-mail: efpapada@gmail.com

Πηγή
British Dietetic Association. Food Fact Sheets, Diabetes Type 2
https://www.bda.uk.com/resource/diabetes-type-2.html