Ελευθερία Παλκοπούλου: «Οι γυναίκες θέλουν να ασχοληθούν με την επιστήμη κι έχουν την ικανότητα...»

Η Ελευθερία Παλκοπούλου είναι καταξιωμένη επιστήμονας σε διεθνές επίπεδο.

Μια σύντομη ματιά στο βιογραφικό της είναι αρκετή για να διαπιστώσει κανείς πόσα πολλά και σημαντικά πράγματα κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια.

Αποφοίτησε από το τμήμα Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου το 2006, έκανε το μεταπτυχιακό της στο πανεπιστήμιο της Ουψάλα το 2007-2009 και πήρε το διδακτορικό της από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Στοκχόλμη το 2014 κατά τη διάρκεια του οποίου δημοσίευσε το πρώτο πλήρες γονιδίωμα του μαλλιαρού μαμούθ σε συνεργασία με ερευνητικές ομάδες από διάφορες χώρες.

Συνέχισε με μεταδιδακτορικές σπουδές στο Harvard Medical School της Βοστώνης, όπου δημοσίευσε σημαντικά ευρήματα για την εξελικτική ιστορία της οικογένειας των ελεφάντων το 2018.

Πλέον ζει και εργάζεται στο Λονδίνο, όπου μαζί με την ομάδα της, μελετά τη γενετική παθογόνων μικροοργανισμών που προσβάλλουν διάφορα είδη ζώων.

Η αγάπη για την έρευνα

Η Ελευθερία Παλκοπούλου ήθελε από μικρή να ασχοληθεί με την έρευνα, παρόλο που δεν μπορούσα να προσδιορίσει επακριβώς τι θα περιλάμβανε. Θυμάται πώς παρακολουθούσε ντοκιμαντέρ στην τηλεόραση με ερευνητές και έλεγε πώς αυτό θέλει να κάνει όταν μεγαλώσει.

Και τα κατάφερε…. Με πολύ δουλειά, πείσμα και επιμονή, ξεπερνώντας εμπόδια και δυσκολίες που αναπόφευκτα συναντά κανείς στο δρόμο του.

Παρότι η ίδια δεν αντιμετώπισε την παραμικρή διάκριση λόγου φύλου στον δύσκολο και ανταγωνιστικό τομέα των επιστημών, ωστόσο γνωρίζει πολλές γυναίκες που εγκατέλειψαν την προσπάθεια για επιστημονική σταδιοδρομία.

Σήμερα λοιπόν που τιμάμε τη Διεθνή Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη, είναι μια καλή ευκαιρία να προβληθούν γυναίκες και κορίτσια που αποτελούν υγιή πρότυπα για τις νέες γενιές. Κι ένα από αυτά είναι η Ελευθερία Παλκοπούλου.

Ερ. Ανήκετε στη γενιά νέων επιστημόνων που έχουν διαπρέψει διεθνώς σε νεαρή ηλικία καθώς και στο λιγότερο από το 30 % των ερευνητών που είναι γυναίκες. Πού οφείλεται κατά την άποψή σας η μικρή συμμετοχή των γυναικών στην επιστήμη;

Ε.Π. Δεν θεωρώ ότι η συμμετοχή των γυναικών στην επιστήμη είναι μικρή. Σε κάποιες επιστημονικές σχολές από το προπτυχιακό επίπεδο έως και το διδακτορικό, το ποσοστό των φοιτητών που είναι γυναίκες, είναι μεγαλύτερο από αυτό των ανδρών αλλά πέφτει δραματικά στον εργασιακό τομέα ιδιαίτερα καθώς ανεβαίνουμε βαθμίδες. Οι γυναίκες θέλουν να ασχοληθούν με την επιστήμη και έχουν την ικανότητα να φτάσουν ψηλά όμως δεν τους δίνονται οι ίδιες ευκαιρίες, ιδιαίτερα όταν οι επαγγελματικοί τους στόχοι συγκρούονται με προσωπικούς, για παράδειγμα όταν ξεκινάνε οι οικογενειακές υποχρεώσεις, ένα στάδιο το οποίο συνήθως συμπίπτει με το ξεκίνημα της καριέρας τους.

Ερ. Εσείς, θέλατε από μικρή να ασχοληθείτε με την έρευνα ή προέκυψε κατά την πορεία των σπουδών σας;

Ε.Π. Από αρκετά μικρή νομίζω πως ήθελα να ασχοληθώ με την έρευνα παρόλο που δεν μπορούσα να συλλάβω τι περιλαμβάνει. Θυμάμαι να βλέπω στην τηλεόραση ντοκιμαντέρ με ερευνητές να συλλέγουν δείγματα από κοραλλιογενείς υφάλους και να σκέφτομαι ότι αυτό θέλω να κάνω όταν μεγαλώσω.

Ερ. Το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας, πιστεύετε ότι βοηθά τα παιδιά που συνειδητά επιλέγουν ένα επάγγελμα, να διευρύνουν τους ορίζοντές τους;

Ε.Π. Νομίζω πως χρειάζονται περισσότερα προγράμματα που βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν τις διάφορες επιλογές επαγγελματικής σταδιοδρομίας, όπως πρακτικές εμπειρίες με παράλληλη καθοδήγηση, ατομική υποστήριξη, καθώς και καλύτερη οικονομική στήριξη.

Ερ. Οι σπουδές στο εξωτερικό είναι μονόδρομος;

Ε.Π. Όχι απαραίτητα, αλλά οι δυνατότητες για επαγγελματική απασχόληση στο εξωτερικό είναι συνήθως περισσότερες και πιο ευνοϊκές.

Ερ. Μετά την πολύ σημαντική ανακάλυψη που κάνατε με την ομάδα σας για το γονιδίωμα του τριχωτού μαμούθ, άλλαξε η ζωή σας;

Ε.Π. Η έρευνα που έκανα κατά τη διάρκεια του διδακτορικού μου, μου έδωσε την ευκαιρία να συνεχίσω και να επεκτείνω την έρευνά μου στη γενετική ιστορία ολόκληρης της οικογένειας των ελεφάντων, που ήταν μια πολύτιμη εμπειρία για εμένα.

Ερ. Αντιμετωπίσατε διακρίσεις λόγω του φύλου σας;

Ε.Π. Προσωπικά δεν είχα καμία αρνητική εμπειρία εξαιτίας του φύλου μου. Δυστυχώς όμως γνωρίζω γυναίκες, των οποίων το έργο δεν αναγνωρίστηκε ισάξια με αποτέλεσμα να σταματήσουν να επιδιώκουν τους στόχους στον επιστημονικό τομέα.

Ερ. Πώς αντιμετωπίζονται οι γυναίκες στον τομέα σας; Έχουν τις ίδιες ευκαιρίες με τους άνδρες;

Ε.Π. Δυστυχώς όχι, και αυτό είναι εμφανές από την έλλειψη γυναικείων προτύπων σε υψηλόβαθμες θέσεις, τόσο στο ακαδημαϊκό όσο και στο επαγγελματικό περιβάλλον.

Ερ. Σε μια εποχή που εξελίσσεται με ταχύτατους ρυθμούς και την τεχνητή νοημοσύνη να εισβάλει σε όλους τους τομείς, τι πιστεύετε ότι μπορούμε να περιμένουμε στον τομέα των επιστημών;

Ε.Π. Η τεχνητή νοημοσύνη αναμένεται να επιταχύνει την έρευνα και να συμβάλει σε καινοτομίες σε πολλούς τομείς και κυρίως στην ιατρική και τη βιολογία, τον αυτοματισμό και τη ρομποτική, και τον ενεργειακό τομέα.

Ερ. Θεωρείτε, από την εμπειρία σας, ότι οι νέοι άνθρωποι ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με την έρευνα που απαιτεί υπομονή, επιμονή και χρόνο;

Ε.Π. Ναι, πολλοί νέοι άνθρωποι βλέπουν την έρευνα ως μια ευκαιρία να εξερευνήσουν νέες ιδέες και να συμβάλουν στην κοινωνία. Απαιτείται όμως κατάλληλη υποστήριξη και κίνητρα για να παραμείνουν αφοσιωμένοι στην έρευνα.

Ερ. Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που συντελούν στην επιτυχία; Αρκεί να είσαι πολύ καλός ή χρειάζεται και κάτι περισσότερο;

Ε.Π. Νομίζω ότι η αφοσίωση και το πάθος για την έρευνα που επιλέγεις να εκτελέσεις, είναι από τα σημαντικότερα συστατικά για επιτυχία. Όπως ανέφερα παραπάνω όμως, η κατάλληλη υποστήριξη είναι πολύ σημαντική, καθώς και η επιμονή να μην το βάζεις κάτω παρά τις αποτυχίες και τα εμπόδια που συναντάς αναπόφευκτα στην πορεία.