Γιατί πιστεύουμε πως τα παιδιά μας πρέπει να τα έχουν όλα

Δώρα, υλιστικά βραβεία, ανταμοιβές με αντικείμενα υλικής αξίας, δωροδοκίες είναι μόνο κάποιες από τις πράξεις μας που ωθούν τα παιδιά στον υπερκαταναλωτισμό. Και πώς αυτό θα επηρεάσει τη μετέπειτα ενήλικη ζωή τους; Έρευνες δείχνουν πως τα παιδιά που έμαθαν κατά την παιδική ηλικία να έχουν σε αφθονία τα υλικά αγαθά τείνουν να γίνουν καταθλιπτικοί ενήλικες. Και αν με ρωτάτε, είναι απολύτως λογικό. Πώς να αποφευχθεί άλλωστε αυτή η τάση όταν μια ζωή τα είχαν όλα, δε ζήτησαν τίποτα στο οποίο η απάντηση ήταν όχι και δεν κόπιασαν για κάτι; Στην ενήλικη πια ζωή όλα δείχνουν μάταια και βαρετά. Δεν υπάρχει ενδιαφέρον, δε χρειάζεται να μοχθήσει πια κανείς για να κατακτήσει κάτι και η ματαίωση έρχεται πάρα πολύ σύντομα και εύκολα.

Μεγαλώνοντας παιδιά την εποχή της τεχνολογίας

Πάμε, όμως, λίγο πίσω και ας αναλογιστούμε γιατί πιστεύουμε πως τα παιδιά μας πρέπει να τα έχουν όλα. Αδιαμφισβήτητα το κάνουμε από αγάπη και στοργή. Κανείς δεν αμφισβητεί το κίνητρο που είναι η χαρά μας βλέποντάς τα ευχαριστημένα και ικανοποιημένα.

Ωστόσο, εγώ σήμερα θα θέσω ένα ακόμη ερώτημα: Μήπως με αυτόν τον τρόπο τελικά αποσκοπούμε στο να καλύψουμε κάποια δική μας ανάγκη ή ακόμη και ανασφάλεια;

Βλέπετε, είναι γνωστό πως με το να μας ανήκουν πολλά αντικείμενα ή αντικείμενα υψηλής αξίας ορίζουμε και την επιτυχία ή ακόμη και την κοινωνική αναγνώριση. Έπειτα, η πίεση που βιώνουμε από τον περίγυρο δεν είναι αμελητέα και έτσι σιγά σιγά γεννιέται ο «ανταγωνισμός». Γιατί το δικό μου παιδί να μην έχει το συγκεκριμένο παιχνίδι που έχουν και οι φίλοι του και το ζητάει; Αφού μπορώ να του το προσφέρω. Η κοινωνική πίεση και το αίσθημα της μειονεξίας που αισθανόμαστε προσθέτουν και αυτά έναν ακόμη λόγο στην απόκτηση όλο και περισσότερων υλικών αγαθών. Βεβαίως, κατά αυτό τον τρόπο νιώθουμε πως συμβάλλουμε στην ανάπτυξη του παιδιού, όμως, είναι στα αλήθεια έτσι; Τελικά έχουμε όντως βοηθήσει το παιδί μας αναπτυξιακά παρέχοντάς του όλα αυτά τα αγαθά σε πληθώρα και κατ’επέκταση σε υπερβολικό ενδεχομένως βαθμό; Ο μεγάλος μου φόβος είναι πως έτσι τα παιδιά στερούνται την ουσία, δηλαδή την αποκόμιση ουσιαστικών αξιών που είναι, άλλωστε, και ένα από τα βασικά ζητούμενα κατά την ανάπτυξή τους.

Δώρα στο παιδί: Αγάπη ή εξαγορά ενοχών;

Πρόσφατα ο γιος μου με ρώτησε μόλις με είδε να μπαίνω στο σπίτι απ’τη δουλειά: «μαμά, τι μας έφερες σήμερα;». Εκεί σάστισα. Έκατσα λοιπόν και σκέφτηκα από πού πηγάζει η ερώτηση αυτή. Παρατήρησα πως είχε πραγματικά γίνει μια ρουτίνα στο σπίτι μας το να τους φέρνω κάτι ερχόμενη κάθε φορά απ’τη δουλειά. Κάτι πολύ μικρής αξίας, ωστόσο, ήταν μια επαναλαμβανόμενη πράξη που τα παιδιά μου συνδύασαν με εμένα κατά την επιστροφή μου στο σπίτι. Και γιατί μόνο όταν επιστρέφω από τη δουλειά; Σύντομα αντιλήφθηκα πως αυτό πράγματι κάλυπτε τη δική μου ανασφάλεια και μελαγχολία και ήταν μια πράξη που αντιστάθμιζε τη φυσική μου παρουσία. Αντικατέστησα λοιπόν τον χρόνο απουσίας μου με μια ανταμοιβή προς τα παιδιά, κάνοντας τα να ταυτιστούν με υλικά αγαθά, να τα αποζητούν και να χάνουν την ουσία της πραγματικής επαφής με τη μαμά τους. Καμία ανταμοιβή και κανένα δώρο, όπως, άλλωστε, και καμία «τιμωρία» με τη στέρηση υλικών αγαθών δε θα λειτουργήσει υπέρ του παιδιού και της ανάπτυξης. Στην περίπτωση μάλιστα της τιμωρίας το συναίσθημα που προκαλείται στο παιδί είναι αυτό της απόρριψης και συνεπώς, αυτό το παιδί έχει αυξημένες πιθανότητες μελλοντικά να βιώσει το αίσθημα της ματαιότητας.

Παιδικά πάρτυ και οι τάσεις της εποχής

Πολυδιάστατο, λοιπόν, το φαινόμενο του υλισμού στην παιδική ηλικία και αν αναρωτιέστε τι θα μπορούσατε να κάνετε ώστε να «εκπαιδεύσετε» το παιδί σας πάνω σε αυτό το θέμα θα μοιραστώ μαζί σας κάποιες ιδέες.

Πόσοι από εσάς ψωνίζετε μόνοι σας το δώρο για κάποιο πάρτυ που είναι καλεσμένο το παιδί σας; Εγώ είμαι σίγουρα μία απ’ αυτούς τους γονείς. Και αναρωτιέμαι τι αξία έχει η έννοια του δώρου όταν γίνεται κατ’ αυτόν τον τρόπο; Μήπως θα μπορούσαμε λοιπόν να το αντικαταστήσουμε με ένα άλλο πιο ουσιώδες αντικείμενο με μεγαλύτερη συναισθηματική αξία;

Ίσως μία ζωγραφιά; Ένα λουλούδι ή κάποια μικρή κατασκευή; Κάτι που θα κάνει το παιδί να νιώσει υπερήφανο και χαρούμενο για την προσφορά του στα γενέθλια του φίλου του. Και για να σας προλάβω… Ναι, δε γίνεται στο πάρτυ του φίλου του το δώρο να είναι μόνο μία ζωγραφιά. Όμως σίγουρα υπάρχουν περιστάσεις που ένα μικρό δωράκι μπορεί να αντικατασταθεί από κάτι χειροποίητο.

Μια άλλη ιδέα είναι τα αυτοσχέδια παιχνίδια. Στη μοντεσσοριανή παιδαγωγική υπάρχει η αρχή πως όλα μπορούμε να τα κατασκευάσουμε μόνοι μας, χρησιμοποιώντας απλά υλικά που έχουμε στο σπίτι ή ακόμη και αντικείμενα από τη φύση. Τα οφέλη για το παιδί είναι μεγάλα μιας και η δραστηριότητα με την οποία θα καταπιαστεί είναι φτιαγμένη από τους ίδιους τους γονείς του και αυτό από μόνο του δίνει στα μάτια του παιδιού μια άλλη υπόσταση στο αντικείμενο.

Μην πιέζετε το νήπιο παιδί σας να μάθει γραφή και ανάγνωση

Όπως και να έχει, θα έρθουν στιγμές που το παιδί μας θα επιμένει ότι χρειάζεται κάποιο παιχνίδι. Καλό, λοιπόν, είναι να του δείξουμε τι σημαίνει στ’αλήθεια «χρειάζομαι» και πόσο μεγάλη διαφορά έχει από το «θέλω». Ας μη φοβηθούμε να πούμε όχι σε όλα του τα θέλω και ας του υποδείξουμε με τον καλύτερο τρόπο πως το να είναι κανείς ευγενικός και γενναιόδωρος έχει μεγαλύτερη αξία από όλα τα υλικά αγαθά του κόσμου.

Πέγκυ Τζάννε
German & English Childhood Educator

Μη διστάσεις να μοιραστείς τις σκέψεις σου μαζί μου! Θα με βρεις στο Instagram και TikTok