Μαρία Παυλοπούλου: «Τα παιδιά δεν ονειρεύονται, ζούνε το τώρα»

Ένα υπέροχο παραμύθι που έγραψε η Μαρία Παυλοπούλου στο οποίο πρωταγωνιστεί... ένα κόκκινο μπαλόνι. Οι μικροί θεατές ανεβαίνουν στη σκηνή και συμμετέχουν στην εξέλιξη του έργου. Οσο για τους μεγάλους. Αυτοί ταξιδεύουν το ίδιο μέσα από τις μυρωδιές του φρεσκοκομμένου βασιλικού και της λεβάντας...

Γράφει η Γεωργία Λινάρδου

Στα γκρίζα χρώματα που κυριαρχούν στο κέντρο της πόλης, ένα κόκκινο μπαλόνι μπορεί πραγματικά να σε ταξιδέψει. Να σε κάνει να ονειρευτείς ξανά. Το «Μήπως ονειρεύομαι» είναι ένα παραμύθι που έγραψε και σκηνοθέτησε η Μαρία Παυλοπούλου, που χορογράφησε η Ολγα Γερογιαννάκη και το τραγούδι του έγραψε και ερμήνευσε ο Χρήστος Θηβαίος. Τα παιδιά συμμετέχουν στην παράσταση. Ανεβαίνουν στη σκηνή μαζί με τη Μιράντα Βατικιώτη και τη Βάσια Τσώτσου. Αγγίζουν και νιώθουν. Αναζητούν το... κόκκινο μπαλόνι. Κάνουν μαγικά ανακατεύοντας φρεσκοκομμένα βοτάνια.

-Πόσο εύκολη ή όχι είναι η δημιουργία μιας θεατρικής παράστασης για προσχολικές ηλικίες;
Εγώ δεν το αντιλαμβάνομαι έτσι. Ο βαθμός δυσκολίας δεν εξαρτάται από την ηλικία στην οποίαν απευθύνεσαι, αλλά από τον τρόπο που θέλεις να απευθυνθείς. Επομένως αν αυτός ο τρόπος περιέχει στοιχεία απ' όλες τις πλευρές της ζωής και τις αισθήσεις είναι πάντα το ίδιο δύσκολο. Είτε απευθύνεσαι σε μικρά παιδιά είτε σε ενήλικες.

-Είναι οι εικόνες, τα χρώματα, οι μουσικές, τι είναι αυτό που κάνει την παράσταση ξεχωριστή; Μήπως το κόκκινο μπαλόνι;
Αυτό που κάνει διαφορετική αυτήν την παράσταση είναι ότι αυτό που βλέπουμε μπροστά μας είναι παραμυθένιο και φανταστικό, ωστόσο είναι κομμάτι άμεσα συνδεδεμένο με την πραγματική ζωή. Δηλαδή, πιστεύω ότι έχει πολύ μεγάλη ανταπόκριση και περνάει στον θεατή το γεγονός ότι θέτουμε ένα στοιχείο φανταστικό, όπως είναι ένα μαγικό μπαλόνι μέσα στην απόλυτη πραγματικότητα, μέσα σε αυτό που ζούμε. Δηλαδή, η φαντασία και η πραγματικότητα γίνονται ένα μέσα σε ένα όνειρο. Το όνειρο είναι διαδικασία που όλοι ζούμε. Όλοι ονειρευόμαστε είτε είμαστε ξύπνιοι, είτε κοιμόμαστε.

-Πώς το εισπράττουν όλο αυτό που μου περιγράφεις οι μικροί θεατές;
Εξαρτάται από την ηλικία. Ένα παιδί που είναι ενός έτους θα κρατήσει αποσπασματικά τα στοιχεία που τον ενδιαφέρουν. Ένα παιδί που είναι τεσσάρων ετών θα βιώσει όλη την ιστορία και την αγωνία της. Ότι το μπαλόνι χάθηκε. Θα το βρούμε ή δε θα το βρούμε; Ένας ενήλικας θα απολαύσει τα σκηνογραφικά και σκηνοθετικά ευρήματα, τις χορογραφίες, τα αντικείμενα που είναι αντικείμενα μέσα από το σπίτι μας...

-Και ο ενήλικας απολαμβάνει το κόκκινο μπαλόνι.
Ναι, γιατί τελικά τα μαγικά του μπαλονιού είναι πράγματα που μπορούμε να έχουμε εμείς στην καθημερινή μας ζωή. Κι έτσι όπως θίγεται στο έργο ότι το μπαλόνι είναι μαγικό, μπορεί κάποιος να φανταστεί ότι το μαγικό είναι αυτό που έχω μπροστά μου. Το πραγματικό. Είναι λίγο νερό, ένα κομμάτι ύφασμα, μια κλωστή. Αυτά είναι μαγικά».

-Τα οποία εμείς οι γονείς πολλές φορές τα ξεχνάμε.
Τα παιδιά ευχαριστούνται ακριβώς αυτήν την απλότητα του παιχνιδιού που ούτως ή αλλιώς το έχουν μέσα στο κεφάλι τους. Ένα παιδί που είναι ενός ή δύο ετών δε θέλει ένα παιχνίδι που πατάς ένα κουμπάκι και γαβγίζει, θέλει ένα μπρίκι και ένα κουτάλι να το χτυπάει γιατί έχει δει τη μαμά να το κάνει αυτό. Θέλει να ανοίξει και να κλείσει μία κατσαρόλα. Ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο γι' αυτό από το να έχω μπροστά μου ένα πλαστικό δεινόσαυρο, όταν είμαι δύο ετών. Με ενδιαφέρει πολύ να έχω τρία ζευγάρια κάλτσες και να τις μπερδεύω από το να έχω ένα αρκουδάκι που του πατάς το χεράκι του και γελάει. Είναι μια μηχανιστική κίνηση. Δε με ταξιδεύει, δε με πάει αλλού. Τρία ζευγάρια κάλτσες, όμως, μπορούν να δημιουργήσουν ένα υπέροχο και δημιουργικό παιχνίδι. Άλλωστε το βλέπουν και οι γονείς αυτό, ότι τα παιδιά δεν παίζουν με τα παιχνίδια τους. Τους αγοράζουν παιχνίδια αλλά προτιμούν να παίξουν με ένα χαρτάκι. Γιατί αυτό τους εξελίσσει. Ένα πλαστικό μπουκάλι με νερό και πετρούλες μέσα που έχω τη δυνατότητα να του αδειάσω το νερό και να το ξαναγεμίσω, αυτό το παιχνίδι εμπεριέχει στοιχεία φυσικής, μηχανικής, συγκλονιστικές ανακαλύψεις από την ηλικία των δύο. Άσχετα αν μπορώ να το εκφράσω ή όχι.

-Μεγαλώνοντας ξεχνάμε το παιδί που όλοι έχουμε μέσα μας;
Όχι δεν το έχουμε ξεχάσει. Δεν πιστεύω ότι οι ενήλικες έχουν ξεχάσει το παιδί που έχουν μέσα τους. Απλά νιώθουν ενοχικά γι' αυτό το συναίσθημα. Εάν δηλαδή μια μαμά που έχει ένα παιδί δύο ετών έμπαινε στη διαδικασία να του φτιάξει για χριστουγεννιάτικο δώρο ένα κουτάκι με τέσσερα είδη υφασμάτων που να μπορεί το παιδί να το ανοίξει και να τα αγγίξει, που να μην έχει αγοράσει κάτι από ένα μεγάλο παιχνιδάδικο, δεν θα το πιστέψει ακόμη και η ίδια ότι είναι το καλύτερο παιχνίδι αυτό το απλό. Θα θέλει να δώσει κάτι παραπάνω παρ' όλο που θα δει ότι το παιδί παίζει με αυτό. Επομένως δεν έχουμε ξεχάσει το παιδί που έχουμε μέσα μας. Είναι η ενοχή η οποία καλλιεργείται λόγω του οικονομικού πολιτισμού που υπάρχει αυτή τη στιγμή και ισχύει στην οικονομία. Πρέπει να αγοράσω. Αν δεν αγοράσω δεν είμαι καλός γονιός. Πρέπει οπωσδήποτε να ρωτήσω τον ψυχολόγο ή τον ψυχίατρο τι να κάνω με το παιδί γιατί αυτό που νιώθω να κάνω εγώ είναι λάθος. Γιατί το παιδί έχει αρνητικά στοιχεία. Μα είναι δυνατόν ένας άνθρωπος να μην έχει αρνητικά στοιχεία; Γιατί θα πρέπει να τα κάνω όλα θετικά; Δεν έχει ενδιαφέρον.

-Τι ονειρεύονται τα παιδιά; Και σε ρωτάω με βάση τη διπλή σου ιδιότητα. Είσαι και δασκάλα. Από την εμπειρία σου.
Τα παιδιά δεν ονειρεύονται, ζούνε το τώρα. Αυτό είναι το όνειρο τους. Να ζούνε με χαρά το τώρα. Και ύστερα φροντίζουμε συστηματικά μέσω της εκπαίδευσης, των ενοχών, να βάλουμε τα παιδιά στη διαδικασία να ξεχάσουν αυτό που ζούνε τώρα. Ότι αυτό είναι το ωραίο, αυτό είναι το όνειρο και να σκεφτούν το μέλλον. Δεν είναι δουλειά των παιδιών αυτό. Τα παιδιά ονειρεύονται ή ζουν σε όνειρο. Αν δώσεις σε ένα παιδί οκτώ μηνών ένα μανταλάκι, μπορεί να ασχολείται με αυτό το μανταλάκι όλη του τη ζωή, αν του το επιτρέψεις, και να κάνει το μανταλάκι σπίτι ή μουσείο. Που μπορεί να γίνει αυτό. Όμως του το παίρνουμε το μανταλάκι και του λέμε ότι με αυτό απλώνουμε τα ρούχα. Επομένως αν αφήσεις το παιδί να ασχοληθεί με το μανταλάκι με τον τρόπο που θέλει, θα δούμε ότι είναι ένα όνειρο αυτό. Εμείς μόνον να το φανταστούμε μπορούμε. Το παιδί το βιώνει. Βιώνει το όνειρο, δεν το φαντάζεται.