Ψυχολογική στήριξη των πληγέντων: Βοηθήστε τους να αποκτήσουν ξανά την ψυχική τους υγεία
Μια φυσική καταστροφή όπως αυτή που ζήσαμε – κάποιοι από κοντά κάποιοι από πιο μακριά – συχνά οδηγεί τους πληγέντες σε προσπάθειες ανασύνταξης της ζωή τους.
Όμως οφείλουμε να τονίσουμε ότι είναι υψίστης σημασίας να εστιάσουν όσο περισσότερη ενέργεια έχουν στην ψυχική τους υγεία. Άνθρωποι που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα υπάρχοντά τους, τους συνανθρώπους τους, ενώ άλλοι έχασαν τα πιο σημαντικά τους. Μια πυρκαγιά αυτής της έκτασης έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει σε όσους το έζησαν ψυχολογική φόρτιση σε διαφορετική ένταση ανάλογα το βίωμα και τον άνθρωπο, και γι` αυτό συστήνουμε στην επαφή μας με αυτούς τους ανθρώπους αλλά και σε κάθε ευκαιρία που μας δίνεται ότι πρέπει να φροντίσουν την ψυχική τους υγεία ως πρώτη τους προτεραιότητα τις μέρες και εβδομάδες που ακολουθούν. Στην πρώτη γραμμή λοιπόν η ψυχολογική υποστήριξη σε όποιου επιπέδου παρέμβαση απαιτείται.
Μετά από μια τέτοια καταστροφή είναι απολύτως φυσιολογικό να βιώσουν ένα μεγάλο εύρος συναισθημάτων. Αυτό είναι και μια πολύ φυσική αντίδραση σε ένα τραυματικό γεγονός. Αναμένουμε σοκ, δυσκολία να αποδεχτούν την πραγματικότητα της κατάστασης, φόβο μην καταρρεύσουν ή χάσουν τον έλεγχο, έντονη στενοχώρια. Ενώ όμως όλα τα παραπάνω είναι μέρος των φυσιολογικών αντιδράσεων, κάποιες φορές εξελίσσονται σε πιο σοβαρές διαταραχές. Υπάρχουν περιπτώσεις που χειροτερεύει και αρχίζει να επηρεάζει την ικανότητα του ανθρώπου να κοινωνικοποιηθεί και να φέρει εις πέρας επαγγελματικές και οικογενειακές ευθύνες. Τότε έχει περάσει την γραμμή της φυσιολογικής αντίδρασης και προχωράει σε κάποιας μορφής διαταραχή.
Υπάρχουν κάποια στάδια ψυχολογικού στρες που μπορεί να περάσουν συμπεριλαμβανομένων οξείας διαταραχής στρες, διαταραχή προσαρμογής και διαταραχή μετατραυματικου στρες. Στην περίπτωση της οξείας διαταραχής άγχους αναφέρομαι σε μια υπερβολική αντίδραση στο τραυματικό γεγονός η οποία μπορεί να επηρεάσει την κοινωνική και επαγγελματική λειτουργικότητα τους ατόμου όπως και τις οικογενειακές υποχρεώσεις. Αυτή η διαταραχή συνήθως διαρκεί ένα μήνα.
Μια πιο σοβαρή αντίδραση γνωστή ως διαταραχή προσαρμογής, μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει για 6 μήνες. Αν το στρες συνεχίσει για περισσότερο τότε προειδοποιούμε για διαταραχή μετατραυματικου στρες. Όπου παρατηρούμε πολύ παρεμβατικά συμπτώματα όπως επαναλαμβανόμενες δυσφορικές μνήμες από την φωτιά, έντονη ψυχολογική φόρτιση ή φορτισμένη αντίδραση σε οτιδήποτε μπορεί να θυμίζει πτυχές του γεγονότος.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, το άτομο αποφεύγει να βλέπει ειδήσεις που αναφέρουν το γεγονός και τα συναφή του, προσπαθούν να καταπνίξουν τις φορτισμένες αναμνήσεις και συναισθήματα και μπορεί να αρνούνται να βρεθούν σε χώρους όπου τους θυμίζουν την φωτιά. Μπορεί να έχουν εφιάλτες σε τακτική βάση, να έχουν ευερεθιστότητα, δυσκολία συγκέντρωσης και τάση να επιρρίπτουν ευθύνες σε διάφορους φορείς. Πολλοί νοιώθουν ανήμποροι και πολύ ευάλωτοι, άλλοι πολύ θυμωμένοι και με αίσθηση αδικίας για ότι συνέβη.
Θα βοηθούσε να κάνετε ένα διάλειμμα από όλη αυτή την πληροφόρηση από τα μέσα καθώς το στρες που βιώνεται με την συνεχή έκθεση σε εικόνες και περιγραφές αυξάνεται. Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να «τραυματίζετε» ξανά και ξανά τον εαυτό σας. Θα βοηθούσε αντιθέτως να συμμετέχετε σε δραστηριότητες που είχατε και προ του γεγονότος προκειμένου να αποκαταστήσετε ψυχικά την αίσθηση ασφάλειας και ελέγχου. Πλησιάστε φίλους και συγγενείς και αποφύγετε ουσίες και αλκοόλ, διότι δεν αποτελούν προφύλαξη της ψυχικής σας υγείας αυτή την στιγμή.
Είναι σημαντικό για όσους συγγενείς και φίλους δεν έχουν επηρεαστεί άμεσα από το τραυματικό γεγονός να μείνουν κοντά στους πληγέντες. Τηλεφωνείτε και πλησιάστε τους για να τους επιβεβαιώσετε την αγάπη σας και την διάθεση να μοιραστούν μαζί σας ότι τους ανησυχεί και τους πονάει.
Ιωάννα Θεοδωρακόπουλου, PsyD, MSc
Συμβουλευτικός ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια
Σύμβουλος υπογονιμότητας
Επικεφαλής επιστημονικών υπηρεσιών του www.feelwelltoday.com
e-mail: ioanna.thps@gmail.com / itheodorakopoulou@feelwelltoday.com
