Θοδωρής Παπαϊωάννου: «'Ενα καλό βιβλίο μπορεί να κερδίσει κατά κράτος οθόνες και διαδίκτυο»

Στον Θοδωρή Παπαϊωάννου πάντα άρεσαν οι ιστορίες. Έτσι, αποφάσισε να γράφει τις δικές του, ευελπιστώντας ότι θα έβρισκε συνταξιδιώτες. Τα φανταστικά ταξίδια του τελικά, κατάφεραν να γοητεύσουν μικρούς και μεγάλους προς μεγάλη του χαρά και ικανοποίηση.

Με αφορμή την πρόσφατη βράβευση του βιβλίου του «Αντάμα» με το ειδικό βραβείο Βιβλιοπωλείων Public, o Θοδωρής Παπαϊωάννου μας μίλησε για τον υπέροχο και συναρπαστικό κόσμο των παιδικών βιβλίων.

Της Νίκης Παπανικολάου

Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να ασχοληθείτε με την συγγραφή παιδικών βιβλίων;

Έγραφα από παιδί, ποιήματα, διηγήματα, διάφορα. Όταν άρχισα να εργάζομαι στο δημόσιο σχολείο ξεκίνησα να φτιάχνω τις δικές μου ιστορίες, είτε για να τις χρησιμοποιήσω σαν παιδαγωγικό εργαλείο, είτε απλά για να διασκεδάσουμε με τα παιδιά είτε για να πλαισιώσουμε μια γιορτή ή μια εκδήλωση. Διαπίστωσα λοιπόν, πως είναι ένας εξαιρετικά ενδιαφέρον τρόπος για να επικοινωνείς με τα παιδιά, να μιλήσεις για αυτά που σε απασχολούν ως εκπαιδευτικό, ως γονιό, και τελικά ως άνθρωπο. Η πρόκληση λοιπόν, να επικοινωνήσω με τα παιδιά, το πιο αγνό, το πιο ειλικρινές, το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της κοινωνίας, ήταν η ώθηση για την ενασχόλησή μου με τη συγγραφή.

Όταν ήσασταν παιδί ποιο βιβλίο είχατε αγαπήσει;

Ένα από τα βιβλία που με επηρέασαν και με ταξίδεψαν όταν ήμουν παιδί, ήταν «Τα ψηλά βουνά» του Ζαχαρία Παπαντωνίου. Είναι από τα βιβλία που με έκαναν να αγαπήσω τη φύση.

Το γεγονός ότι εκτός από συγγραφέας είστε παράλληλα και δάσκαλος σας βοηθά στον τρόπο που θέλετε να αφηγηθείτε μια ιστορία;

Κάποιες φορές ναι, άλλες όχι. Για παράδειγμα στις ιστορίες του Αχιλλέα (Ο γίγαντας- Αφαιρέθηκα) που αφορούν στο σχολικό περιβάλλον, με βοήθησε πολύ. Σε άλλες περιπτώσεις (οι ιστορίες του Μέλιου, η Σιλουανή…) ίσως είναι κι ένα μικρό εμπόδιο, γιατί πρέπει να αφήσεις πίσω την ιδιότητά του εκπαιδευτικού και κάθε είδους διδακτισμό, για να γράψεις την ιστορία σου. Βέβαια οφείλω να πω πως σαν δάσκαλος είχα πάντοτε το αναγνωστικό κοινό στη διάθεσή μου κι αυτό είναι ένα εξαιρετικό προνόμιο. Μπορείς να δοκιμάζεις τις ιστορίες σου σ’ ένα κοινό που ξέρεις πως πάντα θα σου πει την αλήθεια.

Όταν γράφετε, σκέφτεστε αν θα αρέσει η ιστορία σας ή είναι κάτι που δεν σας απασχολεί τη δεδομένη στιγμή;

Το αν θα αρέσει η ιστορία μου με απασχολεί αφότου βάλω την τελευταία τελεία. Κατά τη διάρκεια της γραφής, προσπαθώ να περνάω καλά με τις λέξεις, να γελάω, να διορθώνω ξανά και ξανά, να παίζω με φράσεις και προτάσεις, να προσπαθώ να φανταστώ τις εικόνες και το ταξίδι που μόλις ξεκινά.

Κατά την άποψή σας, τι κερδίζει ένα παιδί που μεγαλώνει ακούγοντας παραμύθια και φανταστικές ιστορίες;

Κερδίζει τον κόσμο ολόκληρο που του προσφέρεται απλόχερα μέσα από τις σελίδες των βιβλίων. Κερδίζει τη δυνατότητα να φτιάχνει τους δικούς του κόσμους με τη φαντασία του και τελικά κερδίζει την ευκαιρία να φτιάξει αργότερα –ως ενήλικας– έναν κόσμο καλύτερο.

Πολλοί γονείς αγχώνονται που τα παιδιά τους περνούν πολλές ώρες με τα κινητά και τα τάμπλετ και δεν δείχνουν ενδιαφέρον για την ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων. Τι μερίδιο ευθύνης έχουν οι γονείς γι’ αυτό;

Ζούμε μέσα σ έναν τεχνολογικό βομβαρδισμό που εξελίσσεται με απίστευτες ταχύτητες. Οι γονείς οφείλουν κατά την άποψή μου να βοηθήσουν τα παιδιά τους να βρίσκονται σε μια ισορροπία, όσο αναφορά στις τεχνολογίες.
Για παράδειγμα η εικόνα ενός μωρού παιδιού σε καρότσι να περιεργάζεται ένα κινητό, καλό είναι να αντικατασταθεί με την εικόνα ενός παιδιού που κρατά ένα παιχνίδι ή ένα πάνινο βιβλίο. Το κινητό δεν έχει καμιά δουλειά στα χέρια ενός παιδιού μέχρι τουλάχιστον να τελειώσει το Δημοτικό. Το ξέρω πως είναι δύσκολο για τους γονείς, ας προσπαθήσουν όμως ν’ αντισταθούν στα καλούδια της τεχνολογίας, περνώντας περισσότερο χρόνο με τα παιδιά τους και τότε θα γίνουν πολύ καλύτερα τα πράγματα. Μια εκδρομή στη φύση έχει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον για ένα παιδί απ’ ότι ένα τάμπλετ, πιστέψτε με.

Πώς οι γονείς μπορούν να εμφυσήσουν την αγάπη για το βιβλίο στα παιδιά;

Το παιδί έχει ανάγκη την εικόνα του γονιού-αναγνώστη, του γονιού επισκέπτη σε μια δημόσια βιβλιοθήκη, ή σε μια βιβλιοπαρουσίαση. Βιβλιοθήκες-έπιπλα γεμάτες ατσαλάκωτα βιβλία, δεν μπορούν να εμφυσήσουν καμιά αγάπη για κανέναν βιβλίο.

Από την εμπειρία σας, πιστεύετε ότι το διαδίκτυο αποτελεί «απειλή» για τα παιδικό βιβλίο αλλά και τη λογοτεχνία γενικότερα;

Το καλό παιδικό βιβλίο, η καλή λογοτεχνία, δεν κινδυνεύει από κανέναν κι από τίποτα. Προσωπικά τίποτε δεν μπορεί να με αποσπάσει όταν διαβάζω ένα ωραίο βιβλίο. Όσο αναφορά στα παιδιά έχω διαπιστώσει πως ένα καλό βιβλίο μπορεί να κερδίσει κατά κράτος οθόνες και διαδίκτυο. Το βιβλίο είναι ο κόσμος που φτιάχνεις εσύ, όχι ο κόσμος που φτιάχνουν για σένα.

Τι σχεδιάζετε για το επόμενο διάστημα; Η συγγραφή ενός νέου βιβλίου είναι στα άμεσα σχέδιά σας;

Αυτή τη στιγμή δεν γράφω κάτι, υπάρχουν ήδη γραμμένα βιβλία που περιμένουν υπομονετικά την σειρά τους είτε είναι στη διαδικασία της εικονογράφησης. Θα τα έχουμε τέλος του 2019 και από την επόμενη χρονιά.

Σύντομο βιογραφικό

Γεννήθηκα στην πόλη Έσσεν της Γερμανίας, τον Απρίλη του 1966. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, μπαινοβγαίνω στα σχολεία. Μαθητής, φοιτητής, δάσκαλος.Γύρω μου μολύβια , γόμες, τετράδια και βιβλία. Γύρω μου παιδιά! Χωρίς αυτά, μάλλον δεν θα έγραφα. Μαζεύω τις λέξεις τους, τα χαμόγελα, τα βλέμματα, τα συναισθήματα, σαν πολύτιμα πετραδάκια.Μ’ αυτά στολίζω τα πανιά: Κομμάτια από χαρτί, σημειωματάρια, χαρτοπετσέτες...

Έπειτα βάζω τα πανιά στα καράβια. Κι αρχίζουν τα ταξίδια. Τα ομορφότερα ταξίδια που έκανα ποτέ: Τα βιβλία για παιδιά.

Ζω στην Έδεσσα ανάμεσα σε ποτάμια,γέφυρες,λίμνες καταρράκτες ,νεράιδες και ξωτικά.