Σε τι ωφελούν τα παραμύθια και οι μύθοι στη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού;

Είναι μεγάλη η αξία των παραμυθιών στη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, γεγονός που έχει επιβεβαιωθεί από πολλές επιστημονικές μελέτες.

Σε τι ωφελούν τα παραμύθια και οι μύθοι στη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού;

Τα παραμύθια όπως και οι μύθοι βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν τη δομή της κοινωνίας μας αλλά και των σχέσεων που δημιουργούνται μέσα σε αυτήν. Τα παραμύθια περιέχουν πολλά λαογραφικά και πολιτισμικά στοιχεία από την κουλτούρα και το κοινωνικό περιβάλλον από όπου δημιουργήθηκαν. Οι ήρωες, τα σύμβολα και οι φανταστικοί κόσμοι φέρνουν το παιδί σε επαφή με την πολυπλοκότητα της κοινωνίας μας και το εισάγουν σε βαθύτερες έννοιες όπως του καλού και του κακού, του θύτη και του θύματος, του ήρωα και του νικημένου, με αποτέλεσμα να μαθαίνουν τα παιδιά τον κόσμο γύρω μας.

Τα παραμύθια διδάσκουν για την κοινωνική δομή του κόσμου που μεγαλώνουμε

Όπως για παράδειγμα, το παραμύθι "Ο φτωχός και ο βασιλιάς" μαθαίνει το νήπιο να κατανοήσει τις κοινωνικές διαφορές που θα συναντήσει στην ζωή του.

Τα παραμύθια διδάσκουν και βαθύτερα νοήματα ακόμα και φιλοσοφικά θέματα, μέχρι και αξίες ζωής

Για παράδειγμα "Η θλιμμένη βασιλοπούλα" αν και είχε τα πάντα, παρόλα αυτά ήταν δυστυχισμένη. Το παραμύθι αυτό περνά το μήνυμα στα παιδιά ότι η ευτυχία βρίσκεται στις ανθρώπινες σχέσεις και όχι στα υλικά αγαθά. Ενώ "Ο βάτραχος που έγινε πρίγκιπας" θέλει να μεταφέρει το μήνυμα ότι μπορεί κάτι που στην αρχή μας φαίνεται αποκρουστικό αργότερα να γίνει κάτι θαυμάσιο. Το παραμύθι αυτό διδάσκει στα παιδιά την έννοια της μεταβολής των πραγμάτων αλλά και των ανθρώπων-τα γηρατειά (ένας πολύ ηλικιωμένος άνθρωπος στην αρχή μπορεί να τα τρομάξει).

Τα παραμύθια διδάσκουν για την πορεία της ζωή μας

Οι ήρωες των παραμυθιών συχνά χρειάζεται να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις, το παραμύθι δημιουργεί μία αποστολή που για να την ολοκληρώσει ένας ήρωας θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει κινδύνους και απρόβλεπτες καταστάσεις ώστε στο τέλος να νικήσει. Έτσι μεταδίδεται το μήνυμα ότι η πορεία της ζωής μας έχει ανατροπές, κινδύνους, αντιπάλους και κακούς που θα χρειαστεί να τους αντιμετωπίσουμε και να νικήσουμε. Στα παραμύθια επίσης το καλό θριαμβεύει πάντα υπέρ του κακού, έτσι το παιδί μαθαίνει να παλεύει για το καλό και το δίκαιο.

Τα παραμύθια διδάσκουν για τις σωστές και τις λάθος επιλογές αλλά και ότι μπορούμε να μάθουμε από τα λάθη μας

"Τα τρία γουρουνάκια" μας διδάσκουν ότι οι εύκολες λύσεις δεν είναι οι πιο αποτελεσματικές. Μόνο το γουρουνάκι που έφτιαξε με κόπο το πέτρινο σπίτι κέρδισε το λύκο και εξασφάλισε την ασφάλεια, όμως για να βγεις νικητής και να γίνεις ήρωας δεν είναι τόσο εύκολο.

Τα παραμύθια φέρνουν το παιδί σε επαφή με δύσκολα θέματα όπως είναι ο θάνατος ή η αρρώστια κ.α.

Το παραμύθι ‘Χάνς και Γκρέτελ’ αναφέρεται στην εγκατάλειψη και μάλιστα με σκληρό τρόπο, ενώ σε άλλα παραμύθια περιγράφονται εξίσου δύσκολα θέματα όπως είναι ο θάνατος, ο χωρισμός ή η ασθένεια. Το παιδί μαθαίνει για τον κόσμο γύρω του, καταλαβαίνει ότι υπάρχει το κακό και οι δυσάρεστες καταστάσεις του δημιουργούν ερωτήματα ώστε να προβληματισθεί αλλά και να εκφράσει τα συναισθήματά του για αυτές.

Τι παραπάνω μαθαίνει το παιδί μέσα από το παραμύθι εκτός από την ιστορία

Το παιδί κατακτα την ικανότητα να ερμηνεύει τις καταστάσεις και τα γεγονότα όχι μόνο από τη σφαίρα του λογικού και του εννοούμενου αλλά και από την πλευρά του φανταστικού και του υπονοούμενου. Με αυτό τον τρόπο κτίζεται η φαντασία και η δημιουργικότητα καθώς και η καλλιτεχνική έκφραση. Κάθε φορά που το νήπιο αρχίζει να αναπλάθει τις ιστορίες σε εικόνες ενεργοποιούνται νευρώνες και δίκτυα στον εγκέφαλο.

Τα παραμύθια επηρεάζουν το υποσυνείδητο του νήπιου

Τα παραπάνω είναι ένα μικρό δείγμα των νοητικών και συναισθηματικών διεργασιών που προσφέρουν τα παραμύθια. Όλες οι διεργασίες εξελίσσονται κυρίως μέσα από το υποσυνείδητο, το μέρος αυτό της ψυχικής σφαίρας που δεν υπόκειται στη λογική σκέψη αλλά στη συμβολική κατανόηση ο λύκος δηλαδή για το νήπιο σημαίνει κίνδυνος ,το δάσος σημαίνει το άγνωστο.

Η καθημερινή διήγηση των παραμυθιών ενεργοποιεί τη φαντασία του παιδιού, μία λειτουργία που βρίσκεται στη δεξιά πλευρά του εγκεφάλου και ελέγχει την αριστερή πλευρά του σώματος. Το νήπιο κατανοεί τα δρώμενα μέσα από διαφορετικά κανάλια όπως είναι ο τόνος της φωνής, οι εκφράσεις του προσώπου, τα αισθήματα και οι συγκινήσεις που μεταφέρονται τόσο μέσα από την εικονογράφηση, όσο και από τη γλώσσα του σώματος προσφέροντας στο νήπιο μία πιο σφαιρική αντίληψη για την κατανόηση του κόσμου.

Πώς διαβάζουμε ένα παραμύθι σε ένα νήπιο

• Ο τρόπος διήγησης ενός παραμυθιού διαφέρει ανάλογα με την ηλικία
• Διήγηση παραμυθιού σε ηλικία από 16 -36 μηνών
• Επιλεγούμε ευχάριστα παραμύθια με καλοσυνάτους ήρωες
• Απλοποιούμε το περιεχόμενο και διαβάζουμε με απλές και σύντομες προτάσεις
• Εξομαλύνουμε τις έντονες σκηνές: αντί για ‘ο λύκος έφαγε τη γιαγιά’, λέμε ‘κορόιδεψε τη γιαγιά και κοιμήθηκε στο κρεβάτι της’ ή αντί για ‘κακός λύκος’, λέμε "πονηρός"

Διήγηση παραμυθιού σε ηλικία από 36 + μηνών

Μετά την αφήγηση ενός παραμυθιού κάνουμε διάλογο σχετικά με την πλοκή του, μιλάμε για τους ήρωες και τις ενέργειές τους, αναλύουμε τα γεγονότα και βρίσκουμε εναλλακτικές λύσεις που θα μπορούσαν να είχαν συμβεί. Τέλος, αναφερόμαστε στο μήνυμα που θέλει να μεταφέρει το παραμύθι και πως μπορεί να γίνει διδακτικό στην ζωή.

Τι να προσέχουν οι γονείς στο διάβασμα των παραμυθιών

Τα παιδιά που είναι ευάλωτα και ευαίσθητα συχνά αναφέρονται με φόβο για τους ήρωες των παραμυθιών, τέτοιου είδους παιδιά δεν πρέπει να τα εκθέτουμε σε παραμύθια με σκληρό περιεχόμενο γιατί θα τα φοβίσουν και θα τα αναστατώσουν.Τα παιδιά που ταυτίζονται έντονα με έναν χαρακτήρα ή που παρουσιάζουν εμμονές με τους ήρωες των παραμυθιών υποδύοντας τους συχνά μέσα στη μέρα, θα πρέπει να τα διακόπτουμε θυμίζοντας τους ποιο είναι το φανταστικό και ποιο είναι το πραγματικό.

Η γνώμη του ειδικού

Το διάβασμα παραμυθιών ίσως είναι μία από τις καλύτερες στιγμές που μπορεί να έχει ένα παιδί και που θα θυμάται για πάντα. Όταν ένα παιδί είναι κουλουριασμένο στην αγκαλιά της μαμάς ή του μπαμπά μαζί με ένα βιβλίο, τα συναισθήματα που γεννιούνται είναι άπειρα, η θαλπωρή, η τρυφερότητα, η οικειότητα και η ασφάλεια που νιώθουν κάνουν τη σχέση τους πιο δυνατή αλλά και μοναδική.