Όσα πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για το αναπτυξιακό check-up

Η σημασία των δύο πρώτων χρόνων της ζωής ενός μωρού είναι ανεκτίμητη γιατί αρκετές από τις ικανότητες που θα αποκτήσει σε αυτή την ευαίσθητη χρονική περίοδο θα το συνοδεύουν για πάντα. Οι γονείς μπορεί να μην είναι ειδικοί αλλά έχουν το ένστικτο να καταλαβαίνουν πότε κάτι δεν πάει καλά και για αυτό πολλές φορές ανησυχούν.

Τα τελευταία όμως χρόνια, έχουν αναπτυχθεί πολλά επιστημονικά τεστ όπως είναι το αναπτυξιακό check-up, το οποίο μας δίνει πληροφορίες για τον ρυθμό της ανάπτυξης του παιδιού μας.

Ο αναπτυξιακός έλεγχος ή αλλιώς το αναπτυξιακό check-up, μπορεί να γίνει τόσο από τους ίδιους τους γονείς, όσο και από τον παιδίατρο αλλά και ειδικούς θεραπευτές.

Ποιοι είναι οι 4 τομείς της ανάπτυξης;

Η ανάπτυξη του παιδιού βασίζεται σε 4 τομείς, οι οποίοι μεταξύ τους αλληλοσυνδέονται και επηρεάζονται. Συγκεκριμένα είναι:

• Λεπτή- Αδρή κινητικότητα
• Επικοινωνία- Ομιλία
• Κοινωνική Συμπεριφορά
• Αυτοεξυπηρέτηση

Επιπλέον, η ανάπτυξη του παιδιού είναι μία δυναμική λειτουργία γιατί σε κάθε στάδιο κατακτά διαφορετικές δεξιότητες. Άλλα περιμένουμε από ένα παιδί 1 έτους και άλλα από ένα παιδί 2 ετών.

Κατά συνέπεια, ο έλεγχος της ανάπτυξης θα πρέπει να γίνεται όχι μόνο τμηματικά (κατά τομείς) αλλά περιοδικά σε διάφορες ηλικίες, οι οποίες θεωρούνται σημαντικές και ονομάζονται «κλειδιά».

Σημαντικές ηλικίες που πρέπει να γίνεται αναπτυξιακός έλεγχος

• Στις 6 εβδομάδες παρατηρούμε το βλέμμα του μωρού
• Στους 8 μήνες παρατηρούμε εάν έχει κατακτήσει την καθιστή θέση
• Στον 1 χρόνο παρατηρούμε εάν έχει φτάσει στην ωριμότητα για να περπατήσει
• Στους 18 μήνες εάν έχει εμφανιστεί ο λόγος και η ομιλία
• Στα 2-2,5 χρόνια απλές γνωστικές ικανότητες, π.χ. να γνωρίζει χρώματα, επαγγέλματα κλπ.
• Στα 3 χρόνια παρατηρούμε τις βασικές δεξιότητες στο προ- προνήπιο
• Στα 4 χρόνια σύνθετες δεξιότητες κοινωνικές και γνωστικές
• Στα 5 χρόνια και στο νηπιαγωγείο, εάν όλες οι δεξιότητες έχουν αναπτυχθεί επαρκώς ώστε το παιδί να μπορεί να παρακολουθήσει την επόμενη χρονιά, το σχολείο

Γιατί είναι σημαντικό το αναπτυξιακό check-up;

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείτε μία επιδημιολογική έξαρση σε παιδιά που παρουσιάζουν αναπτυξιακή καθυστέρηση. Συγκεκριμένα οι τελευταίες μελέτες αποδεικνύουν ότι 1 στα 10 παιδιά που έχουν γεννηθεί φυσιολογικά, μπορεί να παρουσιάζουν καθυστέρηση σε έναν ή περισσότερους τομείς της ανάπτυξης.

Πότε συνήθως ανησυχούν οι γονείς;

Οι γονείς συνήθως ανησυχούν όταν το παιδί τους αργεί να μιλήσει ή να περπατήσει. Εάν η συμπεριφορά του δεν συνάδει με την ηλικία του, ανησυχούν αν χάσει ικανότητες που είχε ήδη κατακτήσει ή όταν αντιμετωπίζει αποτυχίες στο σχολείο. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι όταν οι γονείς ανησυχούν έχουν πάνω από 33% δίκιο.

Πότε θεωρούμε ότι ένα παιδί έχει αναπτυξιακή καθυστέρηση;

Όταν ένα παιδί παρουσιάζει αργό ρυθμό στην ανάπτυξη, αυτό το ονομάζουμε ανωριμότητα. Δηλαδή, η ικανότητα του λόγου υπάρχει αλλά δεν έχει αναπτυχθεί επαρκώς, σύμφωνα πάντα με την ηλικία του παιδιού. Εάν ένα παιδί παρουσιάζει σε αρκετούς τομείς ανωριμότητα, τότε θεωρούμε ότι έχει αναπτυξιακή καθυστέρηση.

Πώς οι γονείς ωφελούνται κάνοντας το αναπτυξιακό check-up;

Οι γονείς γνωρίζοντας τα αναπτυξιακά στάδια αλλά και τους τομείς όπου το παιδί τους να μην είναι πολύ καλό, μπορούν να το βοηθήσουν να εξασκήσει αυτές τις ικανότητες και να συμβάλλουν, με αυτό τον τρόπο, στην μελλοντική εξέλιξη αλλά και στην πρόοδο του.

Η συμβουλή του Ειδικού

Ο Αναπτυξιακός Εργοθεραπευτής επισημαίνει ότι ένα νήπιο που θα βρεθεί σε ένα θετικό περιβάλλον με ποικίλα ερεθίσματα και συναρπαστικές δραστηριότητες θα το ενθαρρύνει να εξερευνήσει τον κόσμο γύρω του. Οι γονείς, θα πρέπει να έχουν πάντα στο μυαλό τους, πως κάθε παιδί ακολουθεί το δικό του ρυθμό ανάπτυξης και ότι θα υπάρχει κάποιο άλλο παιδί που είναι πιο αργό ή γρηγορότερο. Για αυτό είναι σημαντικό να συζητάνε κάθε ανησυχία με τον παιδίατρο τους.

Η πρώτη τρυφερότητα των γονιών του αποτελεί την καλύτερη προϋπόθεση για να εξελιχθεί σε ένα υγιές παιδί.