Παιχνίδια με τις λέξεις για το καλοκαίρι - Προετοιμασία για την Α’ τάξη και όχι μόνο
Τα παιχνίδια με τις λέξεις είναι πολύ σημαντικό να γίνονται όταν το παιδί είναι στο νήπιο και ετοιμάζεται για την Α’ τάξη.
Ειδικά το καλοκαίρι μπορούν να κρατήσουν απασχολημένα τα παιδιά κάνοντας πιο ευχάριστο το ταξίδι στο αυτοκίνητο ή την παραμονή στη θάλασσα. Είναι πολύ εύκολες και χρειάζονται απλώς κέφι και φαντασία. Παράλληλα ενισχύουν την φωνολογική τους ενημερότητα.
Τι είναι η φωνολογική ενημερότητα;
Φωνολογική ενημερότητα είναι η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει και να χειρίζεται τα δομικά στοιχεία της γλώσσας. Δηλαδή να μπορεί να καταλάβει ότι οι προτάσεις αποτελούνται από λέξεις, οι λέξεις από συλλαβές και οι συλλαβές από φωνήματα.
Γιατί είναι σημαντικό να την έχουν κατακτήσει μέχρι τα 6;
Πριν πάει το παιδί στην πρώτη δημοτικού, δηλαδή πριν έρθει σε επαφή με τη γραφή και την ανάγνωση είναι σημαντικό να έχει κατακτήσει τη φωνολογική ενημερότητα. Τα παιδιά καλό είναι να είναι προετοιμασμένα καθώς οι απαιτήσεις της Α τάξης είναι αυξημένες και πολλοί δάσκαλοι αναμένουν την φωνολογική ενημερότητα να έχει δουλευτεί από το νήπιο. Επίσης έχει φανεί ότι η κατάκτηση της φωνολογικής ενημερότητας επηρεάζει τη μαθησιακή τους πορεία.
Τι πρέπει να προσέξουμε όταν κάνουμε φωνολογικές δραστηριότητες με το παιδί;
Πώς μπορούν οι γονείς να καλλιεργήσουν την φωνολογική ενημερότητα στα παιδιά;
Η Φωτεινή Μιχαηλίδου Λογοθεραπεύτρια, προτείνει εύκολες και ευχάριστες δραστηριότητες που μπορούμε να κάνουμε σε παιδιά ηλικίας 5 ετών και άνω.
- Λέμε μια φωνούλα και ζητάμε από τα παιδιά να βρουν λέξεις που ξεκινούν από αυτή τη φωνούλα π.χ «Για να σκεφτούμε λεξούλες που ξεκινούν από τον ήχο «α». όπως αααγελάδα; Μπορείτε να τους δώσετε μια συγκεκριμένη κατηγορία π.χ. πράγματα της θάλασσας, ζώα, λαχανικά κ.α.
- Λέμε λέξεις και ζητάμε από τα παιδιά να βρουν την φωνούλα που ακούνε πρώτη σε κάθε λέξη. Πάντα τονίζουμε την αρχική φωνούλα κάθε λέξης π.χ. με ποια φωνούλα ξεκινά η λέξη κκκότα;
- Λέμε μια λέξη στο παιδί και του ζητάμε να την χωρίσει σε συλλαβές κάνοντας ταυτόχρονα παλαμάκι για κάθε συλλαβή. Πρώτα τους δίνουμε μερικά παραδείγματα εμείς και παράλληλα το κάνουμε μαζί τους, μέχρι να κατανοήσουν την έννοια της συλλαβής . Ξεκινάμε με μικρές λέξεις (π.χ. γάτα) και συνεχίζουμε με μεγαλύτερες π.χ. πεταλούδα. Για παράδειγμα: Πάμε να πούμε τη λέξη πατάτα συλλαβή-συλλαβή (χτυπώντας παράλληλα παλαμάκι σε κάθε ήχο), πα-τα-τα.
- Λέμε δύο λέξεις και ζητάμε να του πούμε αν άκουσε το ίδιο εξασκώντας έτσι την ακουστική επεξεργασία. Για παράδειγμα «Μέρα-μέσα, άκουσες το ίδιο;». Ενδεικτικά ζευγάρια με παρόμοιες και ίδιες λέξεις: Μόνος-πόνος, ζάρι-ψάρι, μωρό-μωρό, μπότα-κότα, θάρρος-φάρος, γάλα-γάτα, πίνω-πίνω
- Προφορικό ντόμινο λέξεων: λέμε μια λέξη στο παιδί π.χ. μω-ρό και του ζητάμε να πει μια καινούρια λέξη που να ξεκινάει με την τελευταία συλλαβή της λέξης που μόλις άκουσε, π.χ. ρο-δα. Επειτα συνεχίζετε εσείς με νέα λέξη.
- Λέμε στο παιδί μια κατάληξη και του ζητάμε να βρει λέξεις που να ξεκινούν με την ίδια κατάληξη π.χ. « Για βρες λέξεις που τελειώνουν σε –πωλείο; Ποιες ξέρεις;»
Η γνώμη του ειδικού
Ο Αναπτυξιακός εργοθεραπευτής, επισημαίνει ότι αν παρά την εξάσκηση που έχουμε κάνει διαπιστώνουμε ότι δυσκολεύεται αρκετά να επεξεργαστεί τους ήχους της γλώσσας, τότε καλό είναι να μιλήσετε με τη δασκάλα του και να αν κριθεί απαραίτητο να επισκεφτείτε έναν ειδικό για περεταίρω διερεύνηση, καθώς οι δυσκολίες αυτές μπορεί να επηρεάσουν τη σχολική του επίδοση.