Πότε το παιδί αναπτύσσει κοινωνική συμπεριφορά;

Η ευαισθησία του σε ανθρώπινα ερεθίσματα το βοηθά να επικοινωνεί με τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του, που δεν είναι άλλοι από τους γονείς του. Τα πρώτα χαμόγελα, το κλάμα, οι φωνητικοί ήχοι, η προσήλωση προσοχής απευθύνονται σε όλους όσοι έρχονται σε επαφή μαζί του. Καθώς αυτές οι κοινωνικές εκδηλώσεις και επαφές του πληθαίνουν και ενισχύονται κυρίως από τους γονείς, δημιουργούνται «προσκολλήσεις».

Ο όρος «προσκόλληση» χρησιμοποιείται για να εκφράσει το στενό δεσμό που δημιουργείται ανάμεσα στο βρέφος και στους ανθρώπους του στενού περιβάλλοντός του. Εκδηλώνεται με τη δυσφορία του βρέφους όταν τα άτομα αυτά απομακρύνονται ,τον εφησυχασμό του με την παρουσία τους και την κατεύθυνση της προσοχής και συμπεριφοράς του προς αυτά. Οι υγιείς προσκολλήσεις χρειάζονται τρυφερούς γονείς, ευαίσθητους στις ανάγκες του βρέφους. Ασφαλώς η υπερβολή μπορεί να δημιουργήσει έναν άλλο πυρήνα προβλημάτων. Η υπερβολική προσκόλληση ίσως δημιουργήσει σχέση εξάρτησης και άγχους για να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην αυτοπεποίθηση και στην ανεξαρτησία του παιδιού καθώς μεγαλώνει.

Θετικοί παράγοντες όπως η υπευθυνότητα, η φιλικότητα, η αγάπη, η αυτονομία και η αυτάρκεια προέρχονται από τρυφερά και σταθερά στις απόψεις και τις αποφάσεις τους άτομα του περιβάλλοντος, που επιβραβεύουν και ενθαρρύνουν τις αυτόνομες και υπεύθυνες συμπεριφορές.
Εκτός από τη σχέση με τους γονείς, ιδιαίτερη σημασία έχουν οι σχέσεις με άλλα παιδιά. Μέσα από τα παιχνίδια φαντασίας που τα παιδιά παίζουν μόνα τους ή με άλλα παιδιά, ασκούνται αποκτούν νέες δεξιότητες, εναλλάσσουν ρόλους τα ταυτίζονται με τους συνομήλικους και τα μεγαλύτερα παιδιά, εξωτερικεύουν συναισθήματα, ψάχνουν την ετεροεπιβεβαίωση, επικοινωνούν και μαθαίνουν να μοιράζονται τον πραγματικό τους κόσμο.

Αρχικά λοιπόν το παιχνίδι είναι παράλληλο. Γύρω στα τρία χρόνια βλέπουμε ότι τα παιδιά αρχίζουν να διαλέγουν συγκεκριμένους φίλους. Μέχρι τα τρία τέσσερα τα παιδιά παίζουν μαζί αλλά όχι μεταξύ τους. Συνήθως μετά από αυτή την ηλικία το παιχνίδι γίνεται «συνεργατικό».
Στα σχολικά χρόνια τα παιδιά συνεχίζουν να διαμορφώνουν ιδιαίτερες φιλίες με συγκεκριμένα άτομα και ταυτόχρονα να μετέχουν σε μεγαλύτερες ομάδες. Στο δημοτικό οι ομάδες αυτές είναι συνήθως του ίδιου τύπου ενώ στην εφηβεία διευρύνονται και είναι τις περισσότερες φορές, μικτές.