Αυτισμός και κοινωνική επικοινωνία: Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς στα βρέφη & τα νήπια 9-18 μηνών

Συνήθως αναφέρουν ελλείμματα στην κοινωνική επικοινωνία τα οποία αποτελούν τα πρώτα συμπτώματα των Αυτιστικών Διαταραχών.

Κοινωνική επικοινωνία και Αυτισμός

Η επικοινωνία και η κοινωνική ανάπτυξη ξεκινούν μετά τη γέννηση και εξελίσσονται με έντονο ρυθμό μέχρι το βρέφος να πει τις πρώτες του λέξεις. Η κοινωνική επικοινωνία είναι πολύ σημαντική καθώς τα ελλείμματα σε αυτόν τον τομέα σχετίζονται με την υποψία αυτισμού σε βρέφη ή με διαταραχές στην επικοινωνία.

Τι είναι η κοινωνική επικοινωνία;

Με την κοινωνική επικοινωνία εννοούμε την προδιάθεση του βρέφους να επικοινωνήσει μαζί μας. Για παράδειγμα από πολύ νωρίς του μιλάμε και μας χαμογελάει ή όταν δε το προσέχουμε εκείνο βγάζει φωνούλες για να τραβήξει την προσοχή μας. Έτσι η κοινωνική αλληλεπίδραση τόσο με τους γονείς όσο και με τα άτομα που περιποιούνται το παιδί είναι παρούσα σε κάθε καθημερινή δραστηριότητα.

Πώς ο Αυτισμός επηρεάζει την κοινωνική επικοινωνία;

Ο Αυτισμός είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή η οποία επηρεάζει την επικοινωνία του ατόμου με του άλλους. Έτσι ένα νήπιο που παρουσιάζει πρώιμα συμπτώματα Αυτισμού θα διαπιστώσουμε ότι έχει ελλείμματα στην κοινωνική επικοινωνία.

Γιατί η κοινωνική επικοινωνία είναι σημαντική;

Η κοινωνική επικοινωνία συνδέεται τόσο με τη συναισθηματική όσο και με τη γνωστική ανάπτυξη του μωρού. Μας κοιτάζει αλληλεπιδρά, κι έτσι συνδέεται συναισθηματικά μαζί μας ενώ παράλληλα μαθαίνει μέσα από τις κινήσεις και τα λόγια μας. Mέσα από εμάς δηλαδή μαθαίνει πώς να μαθαίνει, δεξιότητα ιδιαίτερα σημαντική για τη γνωστική του πορεία.

Η καλή κοινωνική επικοινωνία είναι το καλύτερο μέσο για να προλάβουμε τα προβλήματα συμπεριφοράς. Όσο καλύτερα γνωρίζουμε πώς αισθάνεται και πώς αντιδρά το παιδί μας, τόσο πιο σωστά μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις εκρήξεις θυμού ή άλλες δύσκολες συμπεριφορές.

Χειρονομίες και επικοινωνία

Ένα σημαντικό μέσο επικοινωνίας εκτός από τη βλεμματική επαφή είναι και οι χειρονομίες. Παρατηρώντας και καταγράφοντας τις χειρονομίες που εμφανίζει ένα βρέφος θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένας αναπτυξιακός δείκτης που μας βεβαιώνει ότι το μωρό μας επικοινωνεί σωστά. Οι πρώτες χειρονομίες αρχίζουν να εμφανίζονται στους 9 μήνες. Επιστημονικές μελέτες σε βρέφη απέδειξαν ότι το μεγάλο ρεπερτόριο από γκριμάτσες και από χειρονομίες υποδηλώνει ότι το παιδί μπορεί να μιλήσει πιο γρήγορα και να έχει καλύτερη προσαρμογή στο σχολείο.

Από τους 9-18 μήνες το βρέφος μπορεί να κάνει περίπου 15 διαφορετικές χειρονομίες , οι οποίες εμφανίζονται σταδιακά σε όλη αυτήν τη χρονική περίοδο.

• 9 μηνών: το παιδί κουνάει το κεφάλι του για να μας δείξει το «όχι».
• 10 μηνών: το παιδί σηκώνει τα χέρια για να μας δείξει ότι θέλει να το πάρουμε αγκαλιά.
• 11 μηνών: μας φέρνει αντικείμενα που του αρέσουν να μας τα δείξει.
• 12 μηνών: αναζητά το ενδιαφέρον δηλαδή να το κοιτάζουμε όταν κάνει κάτι: π.χ. όταν βάζει ένα ενσφήνωμα στη σωστή θέση.
• 13 μηνών: δείχνει με το δάκτυλο κάτι που του το ενδιαφέρει ή κάτι που γνωρίζει π.χ. πού είναι το παπάκι;
• 14 μηνών: κάνει παλαμάκια, κουπεπε και στέλνει φιλάκι.
• 15 μηνών: μπορεί να μιμηθεί τη χειρονομία για ησυχία, τοποθετώνας το δάχτυλό του μπροστά στο στόμα.
• 16 μηνών: μπορεί να κάνει το σήκωμα των ώμων και το άνοιγμα των χεριών υπονοώντας «πού πήγε»; Μπορεί να κάνει ευχαριστώ χτυπώντας το χεράκι του στο στέρνο, να κάνει καλό καλό το αρκουδάκι που χτύπησε, να ταΐσει την κούκλα με το κουτάλι κ.α.

Όταν το παιδί μας μπορεί να συνδυάζει τις παραπάνω χειρονομίες αυθόρμητα, να επικοινωνεί πάντα μαζί μας δείχνοντας ενδιαφέρον όταν του μιλάμε και να εκτελεί πάντα όλες τις εντολές τότε μπορούμε να νιώθουμε ότι το παιδί μας μεγαλώνει όπως αναμένεται ακόμα και αν δεν έχει αρχίσει να λέει λέξεις.

Η γνώμη του ειδικού

Οι γονείς καλό είναι να μιλάνε αρκετά στο παιδί και να παίζουν μαζί του. Παράλληλα να παρατηρούν τη συμπεριφορά του καθώς είναι οι πρώτοι συνήθως που εντοπίζουν κάποια ασυνήθιστη συμπεριφορά. Απευθυνθείτε σε έναν ειδικό σε αναπτυξιακό κέντρο και ζητήστε να κάνει στο παιδί αναπτυξιακή εξέταση με το Aναπτυξιακό Check up Plus.Έτσι θα μάθετε πώς εξελίσσεται η ανάπτυξη του σε βασικούς τομείς όπως είναι ο κοινωνικο-συναισθηματικός τομέας, ο τομέας λόγου-ομιλίας, ο γνωστικός κ.α. Γενικά πρέπει να γνωρίζετε ότι διαπιστώνοντας έγκαιρα ότι το παιδί μας έχει δυσκολίες στην κοινωνική επικοινωνία το βοηθάμε άμεσα, ώστε να αποφύγουμε την υποψία αυτισμού σε βρέφη.