Ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης στα παιδιά: Πώς επηρεάζει την ανάπτυξή τους;

Η αυξητική ορμόνη (Growth Hormone - GH) παράγεται από ένα μικρό αδένα που βρίσκεται κάτω από τον εγκέφαλο, την υπόφυση. Στα φυσιολογικά παιδιά, η αυξητική ορμόνη δρα σε όλον τον οργανισμό προωθώντας τη διαδικασία της ανάπτυξης. Η έλλειψη αυξητικής ορμόνης επηρεάζει τις βασικές λειτουργίες του οργανισμού που απαιτούνται για μία φυσιολογική σωματική ανάπτυξη και έχει πολλαπλές συνέπειες. Μεταξύ αυτών είναι η αδυναμία δημιουργίας αρκετών νέων πρωτεϊνών, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη μυϊκή ανάπτυξη, με τελικό αποτέλεσμα την εμφάνιση μυϊκής αδυναμίας, εύκολης κόπωσης και τη μειωμένη δυνατότητα εκτέλεσης σωματικής άσκησης.

Ως αποτέλεσμα τα παιδιά έχουν χαμηλό ανάστημα, καθυστερημένη ανάπτυξη και αδυναμία κατασκευής ισχυρών οστών. Επιπρόσθετα, το πρόσωπο ενδέχεται να παραμείνει παιδικό, ενώ στο παιδικό σώμα είναι δυνατό να συσσωρεύεται αυξημένη ποσότητα λίπους στην κοιλιακή χώρα.

Περίπου το 3% των παιδιών εμφανίζουν χαμηλό ανάστημα, σύμφωνα με το νοσοκομείο Παίδων Αγλαϊα - Κυριακού.

Πρέπει να τονιστεί πως στις περισσότερες περιπτώσεις το κοντό ανάστημα είναι απόκλιση του φυσιολογικού και δεν οφείλεται σε κάποιο υποκείμενο παθολογικό αίτιο. Αυτές οι περιπτώσεις είναι φυσιολογικές παραλλαγές κοντού αναστήματος και εμπίπτουν σε δύο ομάδες παιδιών:

• Παιδιά με ιδιοπαθή καθυστέρηση της ανάπτυξης και της ενήβωσης. Συνήθως στις περιπτώσεις αυτές εντοπίζεται ανάλογο ιστορικό αναπτυξιακής πορείας στο οικογενειακό ιστορικό του παιδιού. Η αντιμετώπιση των περιπτώσεων αυτών καθορίζεται από τα προβλήματα ψυχοκοινωνικής προσαρμογής που αντιμετωπίζει το παιδί. Τέτοιοι τρόποι αντιμετώπισης είναι είτε η αναμονή της εφηβείας ή φαρμακευτική πρόκληση αυτής.
• Παιδιά με περιορισμένο γενετικά χαμηλό ανάστημα ή όπως χαρακτηρίζεται « φυσιολογικά κοντά παιδιά».

Στις περιπτώσεις αυτές δεν διαπιστώνεται βιολογική διαταραχή στα επίπεδα της αυξητικής ορμόνης και των αυξητικών παραγόντων. Η αντιμετώπιση των «φυσιολογικών κοντών παιδιών» περιορίζεται στην ψυχολογική τους υποστήριξη.

Αυξητική ορμόνη: αίτια

Ένας ενδοκρινολόγος μπορεί να βοηθήσει να βρεθεί η αιτία της καθυστερημένης ανάπτυξης. Σε μερικά παιδιά η ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης υπάρχει από τη γέννησή τους. Άλλα παιδιά παρουσιάζουν ανεπάρκεια αυξητικής μετά τη γέννηση λόγω εγκεφαλικής κάκωσης (τραυματισμού), όγκου ή ακτινοθεραπείας στο κεφάλι ενώ σε άλλα δεν μπορεί να βρεθεί η αιτία της ανεπάρκειας.

Αυξητική ορμόνη: θεραπεία

Η θεραπεία γίνεται με καθημερινές ενέσεις συνθετικής (τεχνητά παρασκευασμένης) ανθρώπινης GH, ένα σκεύασμα που μπορεί να συνταγογραφηθεί. Όσο πιο νωρίς βρίσκεται και θεραπεύεται τόσο καλύτερο είναι το αποτέλεσμα της θεραπείας. Η θεραπεία με αυξητική ορμόνη μπορεί να οδηγήσει μέχρι και σε 10 εκατοστά αύξηση του ύψους το πρώτο χρόνο θεραπείας ενώ σε ορισμένα παιδιά μπορεί να συνεχιστεί μέχρι την εφηβεία ή έως την ενηλικίωσή τους.

Μερικά πράγματα να θυμούνται οι γονείς για την Αυξητική Ορμόνη:

1. Η διάγνωση της ανεπάρκειας της αυξητικής ορμόνης είναι ένα από τα περισσότερο αμφιλεγόμενα θέματα στην ενδοκρινολογία, γι αυτό και μπορεί να σας συμβεί να πάρετε διαφορετικές αντικρουόμενες απόψεις.
2. Οι κύριοι στόχοι της θεραπείας με αυξητική ορμόνη είναι η απόκτηση φυσιολογικού αναστήματος κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και η απόκτηση φυσιολογικού τελικού αναστήματος.
3. Σημαντικές παρενέργειες είναι σπάνιες και αφορούν, ιδιοπαθή ενδοκράνια υπέρταση, προεφηβική γυναικομαστία, αρθραλγία, οίδημα. Αντιμετωπίζονται με μείωση δόσης ή προσωρινή διακοπή.
4. H ΑΟ δεν παύει να είναι φάρμακο και κάθε φάρμακο έχει παρενέργειες ιδίως όταν δεν χορηγείται σωστά: στην κατάλληλη δόση, με συχνό έλεγχο κλινικό και εργαστηριακό και καλή ιατρική παρακολούθηση.

^{*ανανεώθηκε 17/11/2023 - πρώτη δημοσίευση 19/09/2018}