Ταχύτητα επεξεργασίας: Τι είναι και πώς επηρεάζει τη μάθηση;
Η ταχύτητα επεξεργασίας ή εγρήγορση επεξεργασίας είναι ο ρυθμός με τον οποίο προσλαμβάνουμε τις πληροφορίες, τις επεξεργαζόμαστε κι αντιδρούμε σε αυτές.
Οι πληροφορίες αυτές μπορεί να είναι οπτικές (γράμματα, αριθμοί, κτλ), ακουστικές (ομιλία, οδηγίες, κτλ) και κινητικές (αυτοεξυπηρέτηση, κίνηση στο παιχνίδι, κτλ)
Είναι στην ουσία ο χρόνος που χρειάζεται ένα άτομο για να κάνει μια νοητική εργασία. Ο χρόνος δηλαδή που μεσολαβεί από τη στιγμή που θα λάβουμε μία πληροφορία μέχρι να την καταλάβουμε και να αρχίσουμε να ανταποκρινόμαστε. Πρόκειται για ένα από τα κύρια στοιχεία της γνωστικής επεξεργασίας κι ένα από τα βασικά στοιχεία της μάθησης και της ακαδημαϊκής επίδοσης.
Η αργή ταχύτητα επεξεργασίας δε θα πρέπει να συνδέεται με τον χαμηλό δείκτη νοημοσύνης. Σημαίνει απλώς ότι το παιδί εκτελεί πιο αργά ορισμένες εργασίες, όπως η ανάγνωση, τα μαθηματικά, να ακούει και να κρατά σημειώσεις, να πάρει αποφάσεις, να θέσει στόχους ή να διατηρήσει την προσοχή του.
Αν και πολλοί μαθητές με ΔΕΠΥ ή Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ταχύτητα επεξεργασίας, η χαμηλή ταχύτητα επεξεργασίας δεν είναι θέμα μαθησιακό ή προσοχής από μόνη της.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του παιδιού με χαμηλή ταχύτητα επεξεργασίας;
Η αργή ταχύτητα επεξεργασίας μπορεί να επηρεάσει το παιδί σε αρκετούς τομείς, όπως το σχολείο, το σπίτι, τις εξωσχολικές δραστηριότητες, κτλ. Συνήθως οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα παιδί με αργή ταχύτητα επεξεργασίας είναι οι εξής:
- Δυσκολεύεται να κρατά σημειώσεις ενώ διαβάζει
- Δυσκολεύεται να κρατά σημειώσεις ενώ μιλά η δασκάλα
- Δυσκολεύεται αν εκτελέσει νοερά απλές μαθηματικές πράξεις, ενώ γνωρίζει να κάνει πράξεις
- Δυσκολεύεται να ολοκληρώσει μαθηματικά προβλήματα με πολλά βήματα σε συγκεκριμένο χρόνο
- Δυσκολεύεται να ολοκληρώσει τα διαγωνίσματα του ή τις εργασίες του στον αναμενόμενο χρόνο
- Δυσκολεύεται στην αυτοεξυπηρέτηση
- Δυσκολεύεται να απαντά γρήγορα σε ερωτήσεις ή να συμμετέχει ενεργά σε διάλογο ή συζητήσεις
- Μπερδεύεται όταν δέχεται πολλές πληροφορίες
- Δυσκολεύεται να εκτελέσει οδηγίες με πολλά βήματα
- Χρειάζεται παραπάνω χρόνο για να δώσει μι απάντηση ή να πάρει μια απόφαση
Πού οφείλεται η αργή ταχύτητα επεξεργασίας;
Η αργή ταχύτητα επεξεργασίας μπορεί να οφείλεται σε ελλείμματα της κυτταρικής διέγερσης και των νευροδιαβιβαστών. Μπορεί, ωστόσο, να οφείλεται και σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως όταν το περιβάλλον δημιουργεί άγχος, συναισθηματικές δυσκολίες, φόβο, κτλ, στο παιδί.Αν εντοπιστούν δυσκολίες στην ταχύτητα επεξεργασίας στο παιδί, είναι σημαντικό να γίνει άμεσα αξιολόγηση από ειδικό για να προσδιοριστεί το είδος βοήθειας και υποστήριξης που χρειάζεται το παιδί. Μετά την αξιολόγηση πρέπει να δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα παρέμβασης και υποστήριξης για το παιδί ώστε να το βοηθήσει να ξεπεράσει τις δυσκολίες του.
Είναι σημαντικό η αξιολόγηση κι η παρέμβαση να γίνουν σε όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία.
Φώτης Παπαναστασίου
Ειδικός Παιδαγωγός – Συγγραφέας / MSc Σχολική Ψυχολογία
Επιστημονικός Δ/ντης του Πρότυπου Κέντρου Ειδικών Θεραπειών «Παιδίων Πλεύση» eidikospaidagogos.gr
