Γυναικομαστία στην εφηβεία: Αίτια, διάγνωση, θεραπεία

Η γυναικομαστία συχνά οφείλεται σε ανισορροπία τεστοστερόνης και ορμονών οιστρογόνων. Ορισμένα φάρμακα και ασθένειες μπορεί επίσης να προκαλέσουν πρήξιμο και μεγαλύτερο ιστό του ανδρικού μαστού. Οι διευρυμένοι μαστοί σε αγόρια και άνδρες συχνά βελτιώνονται χωρίς θεραπεία.

Τι είναι η γυναικομαστία;

Η γυναικομαστία είναι μια κοινή πάθηση που οδηγεί σε μεγέθυνση ιστού ανδρικού μαστού. Μπορεί να παρατηρηθεί σε άντρες όλων των ηλικιών, αλλά συνήθως εμφανίζεται κατά τη νεογέννητη περίοδο, την εφηβεία και τη μεγαλύτερη ενήλικη ζωή. Υπάρχουν πολλές αιτίες με πιο συχνή την ανισορροπία των ορμονών τεστοστερόνης και οιστρογόνων.

Πώς επηρεάζει η γυναικομαστία το σώμα του εφήβους;

Η γυναικομαστία μπορεί να θεωρηθεί ως μια ανάπτυξη μεγέθους κάτω από τη θηλή. Μπορεί να μπορείτε να το δείτε ως εξόγκωμα στο στήθος ή να το νιώσετε όταν πιέζετε την περιοχή. Το εξόγκωμα μπορεί να μετακινηθεί εύκολα μέσα στον ιστό του μαστού και μπορεί να είναι ευαίσθητο στην αφή. Μπορεί να εμφανιστούν εξογκώματα και διεύρυνση του μαστού στον έναν ή και στους δύο μαστούς.

Ποιος μπορεί να έχει γυναικομαστία;

Μπορεί να εμφανιστεί σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, όπως:

Γέννηση: Περισσότερα από τα μισά αρσενικά νεογέννητα έχουν διευρυμένο στήθος. Αυτή η κατάσταση οφείλεται στα επίπεδα οιστρογόνων της μητέρας. Οι διευρυμένοι μαστοί συνήθως υποχωρούν μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Εφηβεία: Περισσότερα από τα μισά έφηβα αγόρια έχουν κάποιο βαθμό μεγέθυνσης του μαστού. Οι διακυμάνσεις των ορμονών, συμπεριλαμβανομένων της τεστοστερόνης και των αυξήσεων των οιστρογόνων, προκαλούν την ανάπτυξη του ιστού του μαστού. Η κατάσταση υποχωρεί καθώς τα επίπεδα των ορμονών εξισορροπούνται - μια διαδικασία που διαρκεί περίπου έξι μήνες έως δύο χρόνια για να ολοκληρωθεί.

Ενηλικίωση: Το μεγεθυσμένο στήθος είναι πιο συχνό σε άνδρες άνω των 50 ετών. Με την ηλικία, το σώμα των ανδρών παράγει λιγότερη τεστοστερόνη. Μπορεί επίσης να έχουν περισσότερο σωματικό λίπος, το οποίο διεγείρει την παραγωγή οιστρογόνων και την ανάπτυξη του ιστού του μαστού.

Πιθανές αιτίες

Μια ανισορροπία μεταξύ οιστρογόνων και ανδρογόνων ορμονών συνήθως προκαλεί γυναικομαστία. Το σώμα των ανδρών παράγει συνήθως μικρές ποσότητες οιστρογόνων, της ορμόνης που ελέγχει την ανάπτυξη του μαστού. Εάν το σώμα σας παράγει πάρα πολλά οιστρογόνα ή έχετε χαμηλή τεστοστερόνη (υπογοναδισμός) , το στήθος σας μπορεί να μεγαλώσει.

Μερικές φορές τα άτομα με παχυσαρκία αναπτύσσουν διευρυμένους μαστούς λόγω υπερβολικού λιπώδους ιστού. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως ψευδογυναικομαστία.

Ορισμένες καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν διεύρυνση του ανδρικού μαστού, όπως:

• Όγκοι επινεφριδίων
• Αλκοολισμό
• Νεφρική νόσο ή νεφρική ανεπάρκεια
• Σύνδρομο Klinefelter (μια κληρονομική πάθηση)
• Ηπατική νόσο
• Νόσος του θυρεοειδούς

Ποια φάρμακα προκαλούν γυναικομαστία;

• Η γυναικομαστία μπορεί να προκύψει από τη λήψη φαρμάκων για τη θεραπεία:
• Άγχος και κατάθλιψη
• Βακτηριακές και μυκητιασικές λοιμώξεις
• Καούρα και πεπτικά (στομαχικά) έλκη
• Κατάχρηση ουσιών (με λήψη μεθαδόνης)

Επίσης αυτά τα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν πρήξιμο του μαστού:

• Αμφεταμίνες, μαριχουάνα και οπιοειδή
• Αναβολικά στεροειδή που χρησιμοποιούνται για την οικοδόμηση μυών
• Έλαια λεβάντας και έλαια δέντρων τσαγιού (βρίσκονται σε φυτικά συμπληρώματα και προϊόντα περιποίησης δέρματος).

Ποια είναι τα σημεία και τα συμπτώματα της γυναικομαστίας;

Η γυναικομαστία προκαλεί διεύρυνση του μαστού. Μπορεί να συμβεί στον έναν ή και στους δύο μαστούς. Μερικές φορές ένα μικρό, ελαστικό εξόγκωμα μπορεί να γίνει αισθητό κάτω από τη θηλή. Η περιοχή του μαστού μπορεί να πονάει, ειδικά τους μήνες μετά την έναρξη της γυναικομαστίας.

Πώς γίνεται η διάγνωση της γυναικομαστίας;

• Ο γιατρός θα αξιολογήσει τα συμπτώματα, θα πραγματοποιήσει φυσική εξέταση και θα επανεξετάσει το ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό. Μπορεί επίσης να συστηθεί μια εξέταση αίματος για τον έλεγχο των επιπέδων ορμονών.
• Υπερηχογράφημα μαστού για προβολή λεπτομερών εικόνων ανάπτυξης του μαστού.
• Μαστογραφία για εξέταση ασυνήθιστων αναπτύξεων ή αλλαγών στον ιστό του μαστού.

Πώς αντιμετωπίζεται η γυναικομαστία;

Πολλές φορές δεν χρειάζεται θεραπεία. Εάν ένα φάρμακο ή άλλη ουσία προκαλεί μεγέθυνση των μαστών, θα πρέπει να σταματήσει η χρήση του φαρμάκου ή να γίνει αλλαγή σε άλλο. Εάν η αιτία είναι μια ασθένεια, το οίδημα θα πρέπει να υποχωρήσει με τη θεραπεία της νόσου.

Μερικές φορές μπορεί να χρειάζεται να γίνει χειρουργική επέμβαση μείωσης στήθους. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, ένας πλαστικός χειρουργός αφαιρεί τον ιστό του μαστού για να κάνει τους μαστούς μικρότερους.

Πότε να καλέσετε τον γιατρό

Θα πρέπει να καλέσετε τον γιατρό εάν το παιδί σας παρουσιάζει:

• Εξόγκωμα στο στήθος, πόνο στο στήθος ή ασυνήθιστες αλλαγές στο στήθος
• Κνησμός στο στήθος ή στην περιοχή της μασχάλης
• Εκκένωση θηλή

Ποιες είναι οι επιπλοκές της γυναικομαστίας;

Μελέτες δείχνουν ότι υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος για του μαστού. Θα πρέπει να επισκεφτείτε τον γιατρό κάθε φορά που το παιδί σας αισθάνεται ή παρατηρεί ασυνήθιστες αλλαγές στο στήθος.

Ποιες είναι οι προοπτικές για τα άτομα που έχουν γυναικομαστία;

Η διεύρυνση του ανδρικού μαστού συχνά υποχωρεί με την πάροδο του χρόνου ή με αλλαγές στη φαρμακευτική αγωγή. Μερικοί έφηβοι ανησυχούν για την εμφάνισή τους, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη και άγχος. Αλλά αυτά τα προβλήματα θα πρέπει να βελτιωθούν μόλις αντιμετωπιστεί η γυναικομαστία.

Πόσο συχνή είναι η γυναικομαστία;

Δεν είναι ασυνήθιστο ή μη φυσιολογικό στα έφηβα αγόρια. Η προσωρινή διεύρυνση του μαστού συμβαίνει συχνά κατά την εφηβεία, όταν υπάρχουν ορμονικές αλλαγές. Περίπου οι μισοί από τους εφήβους μεταξύ 12 και 16 ετών εμφανίζουν κάποια μορφή γυναικομαστίας στον έναν ή και στους δύο μαστούς.

Είναι συνήθως μια προσωρινή κατάσταση να είναι αρκετά ανώμαλο το στήθος και να παραμένει ανεπτυγμένο, τελικά όμως ισοπεδώνεται τελείως σε μερικούς μήνες έως μερικά χρόνια. Δεδομένου ότι συνήθως υποχωρεί από μόνο του, συνήθως δεν απαιτείται ιατρική θεραπεία ή χειρουργική επέμβαση.

Μπορεί να προληφθεί η γυναικομαστία;

Επειδή εμφανίζεται φυσικά στο σώμα κατά την εφηβεία, καμία γνωστή μέθοδος δεν μπορεί να την αποτρέψει.

Ένας υγιεινός τρόπος ζωής με διατροφή και άσκηση μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του μαστού. Και να έχετε κατά νου ότι ορισμένες μορφές παράνομης χρήσης ναρκωτικών έχουν συνδεθεί με γυναικομαστία.

Δεν μπορείτε να αποτρέψετε πολλές από τις ορμονικές αλλαγές που προκαλούν γυναικομαστία. Εάν χρειάζεται, μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο μεγέθυνσης του μαστού αλλάζοντας φάρμακα ή αναζητώντας θεραπεία για μια διαταραχή χρήσης ουσιών.

Υπάρχουν σχετιζόμενες διαταραχές;

Η ψευδογυναικομαστία (ή ψευδής γυναικομαστία) δεν έχει καμία σχέση με την εφηβεία ή τις ορμόνες.

Οφείλεται απλώς στο γεγονός ότι ορισμένα αρσενικά μπορεί να έχουν επιπλέον λίπος στην περιοχή του στήθους, με αποτέλεσμα να φαίνεται σαν να έχουν στήθος.

Μια απλή εξέταση με τον γιατρό μπορεί να καθορίσει εάν το παιδί σας έχει ή όχι γυναικομαστία ή ψευδογυναικομαστία.

Η γυναικομαστία μπορεί να έχει σημαντικό συναισθηματικό αντίκτυπο στα αγόρια και μπορεί να περιλαμβάνει αισθήματα ντροπής, αμηχανίας και κατάθλιψης . Τα αγόρια με γυναικομαστία συχνά κρύβουν το στήθος τους δημόσια ή αποσύρονται κοινωνικά και αποφεύγουν να συζητούν τις ανησυχίες τους με γονείς και συνομηλίκους.

Επικοινωνήστε απευθείας με τους ειδικούς εάν η γυναικομαστία προκαλεί συναισθηματική δυσφορία σε εσάς ή στον γιο σας.

Αγγελική Ρέβελα
Γενικός-Οικογενειακός Ιατρός ΜD,MSc,PhD
email: drrevela@gmail.com