Τα παιδιά έχουν εθιστεί στη βία και δείχνουν ανοχή σε αυτή;

Τα παιδιά έρχονται στον κόσμο αυτό, από πολλές απόψεις, ως “άγραφοι πίνακες”, χωρίς γνώσεις ή εμπειρίες. Αυτό σημαίνει ότι, ειδικά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους, απορροφούν τα ερεθίσματα που λαμβάνουν από τον κόσμο γύρω τους σαν σφουγγάρια. Επιπλέον, μη έχοντας την κριτική ικανότητα να αξιολογήσουν τα πράγματα στα οποία εκτίθενται, συνήθως επηρεάζονται από αυτά πολύ περισσότερο από ότι θα επηρεαζόταν ένας ενήλικας.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι η έκθεση στη βία. Πολλοί κάνουν λόγο για εθισμό στη βία και αύξηση βίας λόγω, πχ, βίαιων βιντεοπαιχνιδιών. Οι υπάρχουσες μελέτες έχουν αποδείξει συσχετισμό μεταξύ βίαιων βιντεοπαιχνιδιών και επιθετικότητας αλλά όχι, τουλάχιστον ακόμα, σύνδεση μεταξύ των βίαιων βιντεοπαιχνιδιών και της βίαιης συμπεριφοράς. Παρόλα αυτά είναι σαφές ότι ένα παιδί που έρχεται επαναλαμβανόμενα σε επαφή με εικόνες βίας - για παράδειγμα, μέσα από τηλεοπτικά προγράμματα, βίντεο στο ίντερνετ και βιντεοπαιχνίδια - θα αποκτήσει, αν μη τι άλλο, μεγαλύτερη άνεση με τέτοιου είδους ερεθίσματα και, κατ’ επέκταση, με την έννοια της βίας γενικότερα. Το ανθρώπινο είδος έχει επιβιώσει, εν μέρει, χάρη στην ικανότητά του να προσαρμόζεται στις καταστάσεις. Ως εκ τούτου, όλοι οι άνθρωποι, μικροί και μεγάλοι, έχουν την τάση, σταδιακά και μέσα από επαναλαμβανόμενη έκθεση, να συνηθίζουν ακόμα και στα πιο ακραία πράγματα. Έτσι, η υπερβολική έκθεση σε υλικό με βίαιο περιεχόμενο, μπορεί πραγματικά να έχει αντίκτυπο στην αντίληψη ενός παιδιού για τη βία.

Το κατά πόσο ένα παιδί θα επηρεαστεί από τη βία που παρατηρεί και το τι συνέπειες θα έχει αυτό εξαρτάται, πάντα, από το ίδιο το παιδί και την ψυχοσύνθεσή του. Για κάποια παιδιά, ενδεχομένως η έμμεση αυτή έκθεση στη βία να τα οδηγήσει στο να έχουν πιο επιθετική ή/και βίαιη συμπεριφορά στον πραγματικό κόσμο. Για άλλα, τα ίδια αυτά ερεθίσματα μπορεί να τα οδηγήσουν στο να αποδεχτούν συμπεριφορές βίες τις οποίες δεν θα έπρεπε, έχοντάς τες νορμαλοποιήσει στο μυαλό τους.

Το σίγουρο είναι ότι τα υψηλά επίπεδα παραβατικότητας που παρατηρούνται στις μέρες μας σε παιδιά στην εφηβεία, υποδηλώνουν ότι κάτι πάει στραβά. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως για παράδειγμα η προαναφερθείσα έκθεση σε ακατάλληλο υλικό, η ανάγκη για επιβεβαίωση, η έλλειψη ουσιαστικών ενδιαφερόντων ή η προσπάθεια να τραβήξουν την προσοχή των γονιών τους. Τα παιδιά επηρεάζονται και παραδειγματίζονται έντονα από συμπεριφορές που βλέπουν τριγύρω τους, ιδιαίτερα από τους συνομηλίκους τους. ‘Ετσι ένα παιδί που νιώθει την ανάγκη να “ανήκει”, μπορεί να οδηγηθεί στη μίμηση βίαιων ή παραβατικών συμπεριφορών στις οποίες επιδίδονται άλλα παιδιά που θαυμάζουν. Με λίγα λόγια, η βία φέρνει βία.

Το καλύτερο που έχουν να κάνουν οι γονείς ώστε να αποτρέψουν ή να διαχειριστούν τέτοιες συμπεριφορές, είναι να είναι ΕΚΕΙ. Να ασχολούνται να μαθαίνουν τι γίνεται στη ζωή των παιδιών τους, να συζητούν μαζί τους το σωστό και το λάθος, να μεριμνούν -στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό- ώστε τα παιδιά τους να εκτίθενται σε υλικό θετικό και όχι βλαβερό για αυτά. Να φροντίζουν να περνούν ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά τους και τα παιδιά τους να έχουν εξωσχολικές δραστηριότητες που να τα γεμίζουν και να τα βοηθούν να καλλιεργήσουν αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση. Σε περίπτωση που ένα παιδί επιδείξει βίαιη ή/και παραβατική συμπεριφορά, καλό είναι οι γονείς να εστιάσουν, όχι τόσο στην τιμωρία, αλλά στο γιατί· να συζητήσουν ως ίσοι προς ίσοι με το παιδί και να εξερευνήσουν μαζί λύσεις για το πώς μπορούν να αποφύγουν τέτοια συμβάντα στο μέλλον.

Μυρτώ Κογεβίνα, MSc.
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Email: myrtokogevina@gmail.com
Facebook: https://www.facebook.com/myrto.kogevina.336

www.kolonakipsychologist.com