Οι μαθητές της «COVID - γενιάς» και το μέλλον τους στην παιδεία

Η σχολική χρονιά που διανύουμε είναι η πιο ιδιαίτερη στην παγκόσμια σύγχρονη ιστορία, καθώς εκατομμύρια μαθητές σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου, για ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα έμειναν μακριά από το φυσικό περιβάλλον της εκπαίδευσης, το σχολείο.

Ειδικά κατά τη διάρκεια της άνοιξης του 2020, του «πρώτου Lock down» ή της «πρώτης καραντίνας» όπως συνηθίζουμε να ονομάζουμε εκείνο το διάστημα, τα παιδιά βρέθηκαν από το σχολείο στο σπίτι από τη μια στιγμή στην άλλη, χωρίς προειδοποίηση, χωρίς προηγούμενη εμπειρία. Η εκπαιδευτική διαδικασία ωστόσο επιχειρήθηκε να συνεχιστεί με εναλλακτικές μεθόδους, κατά κύριο λόγο αξιοποιώντας τις δυνατότητες της τεχνολογίας. Πράγματι, σε μεγάλο βαθμό αυτό επιτεύχθηκε και η τηλεκπαίδευση μπήκε για τα καλά στις ζωές μας, γονιών, μαθητών και εκπαιδευτικών.

Αυτομάτως, έγινε κατανοητό σε όλους πως η γενιά αυτή των μαθητών, τόσο των μικρών παιδιών του δημοτικού όσο και των μεγαλύτερων, του γυμνασίου και του λυκείου, είναι η «COVID – γενιά» μαθητών, με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, τα οποία όσο κι αν βρίσκονται ακόμη υπό διαμόρφωση, είναι ήδη ορατά.

Η «COVID – γενιά» μαθητών

Η εμπειρία της εκπαίδευσης στο σχολικό περιβάλλον έχει διαταραχθεί για τους μαθητές της «COVID – γενιάς», οι οποίοι αρχικά διέκοψαν τη μάθηση για ένα αρκετά σημαντικό χρονικό διάστημα την άνοιξη του 2020. Μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς, όταν επέστρεψαν στα θρανία τους, αυτό έγινε εκ περιτροπής και ήταν σε όλους μας πλέον σαφές πως η κανονικότητα έχει διαταραχθεί. Τον Σεπτέμβριο, τα παιδιά πήγαν στο σχολείο φορώντας μάσκες – με τα «πρωτάκια» ειδικά, να μην έχουν καν την ευκαιρία να δουν το πρόσωπο του δασκάλου τους… Και τον Νοέμβριο, κλείστηκαν πάλι στο σπίτι, άνοιξαν τους υπολογιστές τους και προσπάθησαν να προσαρμοστούν από την αρχή στην τηλεκπαίδευση. Πρόσφατα επέστρεψαν στις τάξεις τους, με την ιδιαιτερότητα της συγκυρίας και της πανδημίας, να μην επιτρέπει καμία βεβαιότητα ως προς το αν αυτό είναι οριστικό ή προσωρινό – και τα παιδιά μας θα κλειστούν και πάλι στα σπίτια τους, κυρίως για να προστατέψουν την υγεία της κοινωνίας.

Πώς θα επηρεάσει η χρήση μάσκας την ψυχολογία των παιδιών; Πώς οι κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης που εφαρμόζουν τα παιδιά θα ενσωματωθεί στον ψυχισμό τους; Σε ποιο βαθμό η τηλεκπαίδευση αντικαθιστά τη μάθηση στην τάξη; Πώς η επαφή με τον δάσκαλο και τους συμμαθητές θα εξισωθεί με την «εικονική» επαφή με τη βοήθεια της τεχνολογίας; Πώς θα «μετρήσουμε» και πώς θα καταγράψουμε τον αντίκτυπο της πανδημίας στην εκπαίδευση;

Διεθνής Ημέρα Εκπαίδευσης 2021

Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που απασχολούν ολόκληρη την εκπαιδευτική κοινότητα, αλλά και την ίδια την παγκόσμια κοινωνία, που πασχίζει να απαλλαγεί από την πανδημία αυτή τη στιγμή. Αυτά τα ερωτήματα αφουγκράζεται και ο ΟΗΕ, που έχει καθιερώσει την 24η Ιανουαρίου ως Διεθνή Ημέρα Εκπαίδευσης και ειδικά φέτος, την αφιερώνει ειδικά στους μαθητές της «COVID – γενιάς» και την επανένταξή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Είναι αξιοσημείωτο να αναφέρουμε πως ο ΟΗΕ, με αφορμή τον συγκεκριμένο εορτασμό, προκρίνει την επανασύσταση της ίδιας της εκπαιδευτικής διαδικασίας, χρησιμοποιώντας όρους όπως «ανάκτηση» και «αναζωογόνηση». Το γεγονός αυτό καταδεικνύει πως είναι απολύτως βέβαιο πως έχει ήδη ξεκινήσει μία νέα εποχή και για την εκπαίδευση και πως με το βλέμμα στο αύριο, με αισιοδοξία και όραμα, πρέπει τώρα να δούμε ποιο είναι το μέλλον της εκπαίδευσης για τα παιδιά μας, τα παιδιά της «COVID – γενιάς».

Διότι, εν μέσω πανδημίας, με τα χρονικά περιθώρια να είναι ασφυκτικά, πραγματοποιήθηκε μία μετάβαση που υπό διαφορετικές συνθήκες θα γινόταν εντελώς διαφορετικά και, σίγουρα, με πολύ πιο αργούς ρυθμούς. Κι όμως, σε αυτό το διάστημα αναπτύχθηκαν καινοτομίες, καταγράφηκαν προσπάθειες εκπαιδευτικών και γονέων, των ίδιων των μαθητών, που τελικά προώθησαν την εκπαίδευση στο μέλλον και συνθέτουν αυτή τη στιγμή το αύριο για τα παιδιά, για τους μαθητές του σήμερα, αλλά και αυτούς που έρχονται, τους μαθητές του άμεσου μέλλοντος.

Η εμπειρία της πανδημίας

Είναι πραγματικότητα πως ειδικά για εμάς τους γονείς αυτή η περίοδος ήταν ιδιαίτερα στρεσογόνα αναφορικά με τα παιδιά μας, τη σωστή τους ανάπτυξη και την κατάλληλη εκπαίδευση. Μας αγχώνει το τι άφησε αυτή η περίοδος στις παιδικές τους προσωπικότητες και πώς επηρεάστηκε η συμπεριφορά, η σκέψη ακόμα και τα συναισθήματά τους και πολλοί από εμάς ήδη βλέπουμε διαφορές στα παιδιά μας και στον τρόπο που αντιμετωπίζουν τον κόσμο γύρω τους, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους. Δεν πρέπει όμως επουδενί να ξεχνάμε ότι τα παιδιά έχουν έναν δικό τους τρόπο να επεξεργάζονται τα δεδομένα, να αποδέχονται τις αλλαγές, να προσαρμόζονται και να προχωρούν. Ας μην παραβλέπουμε το γεγονός πως σήμερα τα παιδιά μας μεγαλώνουν ούτως ή άλλως σε έναν κόσμο με διαφορετικές σταθερές και διαφορετικά περιβάλλοντα σε σχέση με εμάς – κι αυτό παίζει σπουδαίο ρόλο.

Η εκπαίδευση βρίσκεται σε μία σημαντική καμπή, που πιθανώς να συμπεριληφθεί στην καταγραφή της ιστορίας, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Τα παιδιά μας, οι μαθητές της «COVID – γενιάς» αντιμετώπισαν κι έχουν να αντιμετωπίσουν μπροστά τους πολλές και σημαντικές προκλήσεις. Είναι οι υπό διαμόρφωση πολίτες του μέλλοντος, του αύριο και όσο κι αν εμείς δυσκολευόμαστε να το φανταστούμε, γίνεται πραγματικότητα. Η εκπαίδευση του αύριο θα αξιοποιήσει τα θετικά χαρακτηριστικά της εμπειρίας της πανδημίας, της τηλεκπαίδευσης ειδικά αλλά και της γενικότερης νοοτροπίας και θα χτίσει τελικά ένα αύριο προσαρμοσμένο στις ανάγκες των παιδιών μας, στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας της επόμενης ημέρας.