Ρατσισμός στα σχολεία: Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί και ποιος ο ρόλος των γονιών

Πολλά από τα περιστατικά βίας στα σχολεία που μονοπωλούν την επικαιρότητα έχουν ρατσιστικό υπόβαθρο.

Ο ρατσισμός εκδηλώνεται με τη μορφή διακρίσεων που αφορούν συνήθως στην εξωτερική εμφάνιση, στην καταγωγή, στην εθνικότητα, στο βάρος του σώματος.

Τι ωθεί ένα παιδί από μικρή ακόμα ηλικία να εκδηλώσει ρατσιστική συμπεριφορά απέναντι στους συμμαθητές του;

Να τι απάντησαν τα ίδια τα παιδιά σε παλιότερη έρευνα του Συνηγόρου του Παιδιού:

• Η ανάγκη να νιώσουν σπουδαία και δυνατά.
• Για πλάκα, για να πειράξουν κάποιους άλλους.

Υπάρχουν φυσικά και άλλα αίτια τα οποία συνοψίζονται στα ακόλουθα:

• Έλλειψη μόρφωσης.
• Έλλειψη ενημέρωσης.
• Απώλεια γονέα.
• Λόγω ζήλιας.
• Λόγω εντυπωσιασμού.
• Γιατί δεν τα εμποδίζει κανείς.

Ο ρόλος των γονιών στην αντιμετώπιση του ρατσισμού στα σχολεία

Οι πεποιθήσεις των γονιών, η συμπεριφορά και ο τρόπος που μιλάνε όταν αναφέρονται σε άλλους, έχουν αντίκτυπο στα παιδιά τους και στο πώς συμπεριφέρονται τα ίδια στο σχολικό και ευρύτερο περιβάλλον.

Επομένως, οφείλουν οι γονείς να προσέχουν, αποφεύγοντας ταμπέλες και χαρακτηρισμούς προς τους άλλους, για να διασφαλίσουν ότι δεν προωθούν ακούσια φυλετικά στερεότυπα στο μυαλό του παιδιού τους.

Αυτή είναι μια λεπτή ισορροπία αλλά καλλιεργώντας την ενσυναίσθηση από μικρή ηλικία, τα παιδιά θα μάθουν να συμπονούν, να στηρίζουν και να μη συντάσσονται με τον όχλο.

Τι δείχνουν μελέτες

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2011, η Brigitte Vittrup, αναπτυξιακή ψυχολόγος στο Texas Woman's University, και ο George Holden, ψυχολόγος στο Southern Methodist University, ζήτησε από τους γονείς να συζητήσουν το θέμα της φυλής με τα λευκά παιδιά τους 5 έως 7 ετών κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας. Στη συνέχεια, τα παιδιά που είχαν αυτές τις συνομιλίες με τους γονείς τους έδειξαν λιγότερη φυλετική προκατάληψη από τα παιδιά που δεν το έκαναν.

Δυστυχώς, όμως, οι γονείς σπάνια κάνουν τέτοιες συζητήσεις με τα παιδιά τους.

Σε άλλη μελέτη του 2010, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Northwestern και άλλα ιδρύματα, έβαλαν μαθητές δημοτικού να διαβάσουν ένα βιβλίο για τις προσπάθειες ενός δασκάλου να προωθήσει τη φυλετική ισότητα. Για τους μισούς μαθητές, οι προσπάθειες του δασκάλου περιγράφηκαν αόριστα, όπως «πρέπει να επικεντρωθούμε στο πόσο μοιάζουμε με τους γείτονές μας και όχι στο πόσο διαφορετικοί είμαστε». Για τους άλλους μισούς, η δασκάλα αναφέρθηκε ρητά στη φυλή, καθώς είπε πράγματα όπως «θέλουμε να δείξουμε σε όλους ότι η φυλή είναι σημαντική επειδή οι φυλετικές διαφορές μας κάνουν τον καθένα μας ξεχωριστό». Αφού οι μαθητές διάβασαν τα βιβλία, κλήθηκαν να αναγνωρίσουν τον ρατσισμό. Τα παιδιά που άκουσαν τον δάσκαλο να αναφέρεται ρητά στη φυλή ήταν σε θέση να διακρίνουν την προκατάληψη σε αντίθεση με τα υπόλοιπα παιδιά στα οποία δόθηκαν ασαφή μηνύματα για την καλοσύνη και την ισότητα.

Τι να λέτε στα παιδιά

Εάν τα παιδιά σας λένε ή κάνουν κάτι ρατσιστικό, θα πρέπει να τα βοηθήσετε να καταλάβουν γιατί δεν είναι σωστό.

Η πρόθεση δεν έχει σημασία. Ακόμα κι αν το παιδί σας δεν ήθελε να πει ή να κάνει κάτι ρατσιστικό, όταν συμβεί δεν θα πρέπει να το αντιμετωπίσετε με αδιαφορία ή σιωπηλή αποδοχή.

Ομοίως, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι μπορεί να κάνετε ρατσιστικά πράγματα ακόμα κι αν δεν θεωρείτε τους εαυτούς μας ρατσιστές.

«Ο ρατσισμός σκοτώνει»

Είναι επιτακτική ανάγκη τα σχολεία να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στη διασφάλιση της ισότητας μεταξύ των μαθητών. Και είναι εξίσου σημαντικό να το υποστηρίζουν οι γονείς μιλώντας για το ρατσισμό στο σπίτι.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στο μήνυμά του για τη σημερινή ημέρα, ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, « Ο ρατσισμός είναι ένα παγκόσμιο, βαθιά ριζωμένο κακό.Υπερβαίνει τις γενεές και μολύνει τις κοινωνίες.

Όπου συναντούμε τον ρατσισμό, πρέπει να τον καταδικάζουμε χωρίς ενδοιασμό, χωρίς δισταγμό, χωρίς επιφυλάξεις. Φέτος, η Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο της νεολαίας που έχει βρεθεί στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά του ρατσισμού. Η στάση και συμπεριφορά των νέων ανθρώπων θα υπαγορεύσει την μελλοντική μορφή και εικόνα των κοινωνιών μας.

Κάνω έκκληση στους νέους σε όλο τον κόσμο όπως επίσης στους εκπαιδευτικούς και στους ηγέτες, να διδάξουν τον κόσμο ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι.

Η φυλετική ανωτερότητα είναι ένα σατανικό ψέμα. Ο ρατσισμός σκοτώνει.

Τη σημερινή μέρα και κάθε μέρα, ας εργαστούμε μαζί για να απαλλαγεί ο κόσμος από το ρατσισμό, ώστε όλοι να ζήσουν σε έναν κόσμο ειρήνης, αξιοπρέπειας και ευκαιριών».

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατισμού και των Φυλετικών Διακρίσεων εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου.