Σχολικός εκφοβισμός! Μόνο εσείς μπορείτε να θωρακίσετε τα παιδιά σας

Και φυσικά η τεχνολογία δημιουργεί περισσότερες ευκαιρίες για εκφοβισμό από κάθε άλλη φορά.

Γιατί όμως τα παιδιά βασανίζουν το ένα το άλλο με αυτό τον τρόπο;

Είναι φυσιολογικό τα παιδιά να έχουν κάποιας μορφής επιθετικότητα. Το ερώτημα είναι σε τι βαθμό, πώς τον χρησιμοποιούν, τι παραδειγματίζονται από τους γονείς στο σπίτι και τι τους μαθαίνουν σχετικά με την διαχείριση της επιθετικότητας. Τα παιδιά που δέχονται εκφοβισμό στο σπίτι , έχουν αυξημένες πιθανότητες να επαναλάβουν αυτή τη συμπεριφορά και εκτός σπιτιού, σε άλλα παιδιά. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα παιδιά που εμφανίζουν τέτοια συμπεριφορά λόγω έξαρσης κάποιας διαταραχής ή επειδή εναντιώνονται αντιδραστικά, και τα οποία παίρνουν ικανοποίηση από τον πόνο των άλλων, είναι ένας σχετικά μικρός αριθμός συγκριτικά με την έκταση που παρατηρείται να έχει πάρει ο εκφοβισμός.

Ο εκφοβισμός είναι ένα παιχνίδι δύναμης. Συνήθως τα κορίτσια που εμφανίζουν μεγαλύτερη ευφυΐα κοινωνικά και ξέρουν πώς λειτουργεί το σύστημα, θα χρησιμοποιήσουν τον εκφοβισμό για δύναμη, ώστε να ενισχύσουν την θέση τους. Κι εδώ οι γονείς ασκούν την μεγαλύτερη επιρροή. Μήπως οι γονείς προσδοκούν το παιδί τους να είναι δυναμικό; Στέλνουν άμεσα ή έμμεσα μηνύματα ότι θέλουν το παιδί τους να είναι σημαντικό, δημοφιλές, και να το φοβούνται;

Η ανασφάλεια επίσης μπορεί να καθοδηγεί τον εκφοβισμό – το συναίσθημα ότι αν δεν εκφοβίσεις θα είσαι ο αδύναμος της παρέας. Επίσης δυστυχώς υπάρχουν πάρα πολλές ευκαιρίες για εκφοβισμό. Σίγουρα το διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα όπως και όλη η τεχνολογία των κοινωνικών δικτύων έχουν δώσει άλλες διαστάσεις στον «κλάδο» μεθόδων εκφοβισμού. Κάποιες φορές ο εκφοβισμός μέσω διαδικτύου είναι πιο ύπουλος και τρομακτικός από την πλευρά του ενήλικα, καθώς μπορεί να γίνεται 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα. Το παιδί που έχει δεχτεί εκφοβισμό στο σχολείο τουλάχιστον κάποια στιγμή επιστρέφει στο σπίτι και είναι ασφαλές στην οικογένειά του. Με τον Η/Υ που μπορεί να μην κλείνει ποτέ, οποιαδήποτε στιγμή μπορείς να το ανοίξεις και να βρεις ότι κάποιος έχει γράψει κάτι για να σε ντροπιάσει και να σε ρεζιλέψει και ενδεχομένως να μην γνωρίζεις καν ποιος στο κάνει.

Πώς λοιπόν μπορείτε να μιλήσετε στα παιδιά σας για τον εκφοβισμό με τρόπο που να μπορέσει εισακουστείτε;

Αρχικά προειδοποιήστε το. Μιλήστε του αναλυτικά για το τι είναι ο εκφοβισμός, τα σημάδια του εκφοβισμού και αν συμβαίνει ή όχι. Βεβαιωθείτε ότι ξέρει ότι όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, τόσο στο σχολείο όσο και ηλεκτρονικά, πρέπει να σας το πει και εσείς θα το στηρίξετε έτσι ώστε μαζί να δείτε πώς θα το αντιμετωπίσετε. Αν συμβαίνει κάτι ηλεκτρονικά, είναι πολύ σημαντικό να μην αντιδράσει πριν σας ενημερώσει. Στον εκφοβισμό, είναι υψίστης σημασίας να μην εμπλακεί, να μην δίνει την τροφή στο θύτη και να μην γίνεται το παιδί αυτό ακριβώς που θέλει ο θύτης – κάποιος δηλαδή από τον οποίο μπορεί να πάρει κάτι ή και να τον χρησιμοποιήσει για να πλησιάσει κι άλλους. Επίσης δεν πρέπει να σβήσει κάποια επιθετική ανάρτηση πριν μιλήσει μαζί σας. Πρέπει να σωθεί κάπου διότι ορισμένες φορές πρέπει να συλλεχθούν αποδείξεις αυτού που συμβαίνει.

Ενισχύστε το παιδί σας. Εξηγήστε του ότι αυτά που λέει ή και γράφει ο θύτης δεν αφορούν το θύμα αυτό καθ` αυτό αλλά τον ίδιο τον άνθρωπο που ασκεί εκφοβισμό. Προφανώς αυτό το παιδί έχει κάποιο πρόβλημα και οι άλλοι πρέπει να μάθουν πώς να αποφεύγουν και να συγκρατούν τον εαυτό τους ώστε να μην τροφοδοτούν αυτό που συμβαίνει. Ο χειρότερος τρόπος αντίδρασης είναι να επιτεθεί – τα άλλα παιδιά που φοβούνται μην γίνουν στόχος του θύτη, θα πάνε μαζί του και θα εγκαταλείψουν το θύμα. Μάθετε στο παιδί σας να αντιστέκεται στο ένστικτο της αγέλης, να μην τρέχει να επιτεθεί όταν κάποιος είναι θύμα εκφοβισμού. Αν το παιδί σας έχει την δύναμη να υποστηρίξει τους φίλους του, κι εκείνοι θα βρουν την δύναμη να τον στηρίξουν.

Προετοιμάστε κατάλληλες αντιδράσεις. Αν συζητάτε με το παιδί σας πριν συμβεί, θα είναι πιο πιθανό να έρθει σε σας όταν γίνει στόχος. Αυτό δίνει την ευκαιρία για διάλογο και παίξιμο ρόλων στο σπίτι. Προβάροντας ακόμα και φράσεις που πρέπει να πει αν ξανασυμβεί. Όταν ένα παιδί δέχεται επίθεση ή εξευτελισμό, ενδεχομένως να σοκαριστεί και να ρίξει λάδι στη φωτιά. Θα βοηθήσει να ξέρει από πριν λοιπόν τι να πει. Φράσεις που θα το κάνουν να νοιώσει άνετα και να αποφύγει αυτό που συμβαίνει. Μπορείτε να του επισημάνετε και ανθρώπους ή γνωστούς στους οποίους μπορεί να μιλήσει αν δεν είστε άμεσα διαθέσιμοι, με την ελπίδα ότι θα το στηρίξουν.

Πολύ σημαντικό λοιπόν να βρει συμμάχους. Και τέτοιους μπορεί να έχει και στο σχολικό περιβάλλον. Μπορούν να κάνουν συμφωνίες μεταξύ τους οι φίλοι ότι ο ένας θα στηρίξει τον άλλον. Οι αριθμοί λένε ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να σταματήσει ο εκφοβισμός στην στιγμή είναι με την λεκτική παρέμβαση παρόντων όπως «Αυτός είναι ο φίλος μου, μην το συνεχίζεις» - όχι με σωματική επίθεση.

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να θωρακιστεί το παιδί σας ενάντια στον εκφοβισμό είναι μέσω της δράσης των σχολείων σχετικά με την εκπαίδευση των παιδιών. Κάποια ήδη το κάνουν. Θα βοηθούσε να ξεκινάει στην 1η Δημοτικού. Να μάθουν τι είναι ο εκφοβισμός, πώς στηρίζουμε τους συνομήλικους μας, τι σημαίνει να φέρεσαι σε κάποιον με σεβασμό, τι είναι η ενσυναίσθηση. Να μπορούν να αποκτήσουν ενσυναίσθηση για αυτό που περνάει ο άλλος και να στηρίζει ο ένας τον άλλον. Το σημαντικό είναι να μάθουν ότι αν ο καθένας θέλει να αποφύγει να γίνει στόχος, μπορεί να το καταφέρει με το να είναι ο ένας κοντά στον άλλον και να μην απομονώνεται.

Ως γονείς, σκεφτείτε σοβαρά να μιλήσετε στο σχολείο είτε το παιδί σας αποτελεί θύμα είτε όχι, διότι η γνώση για το συγκεκριμένο φαινόμενο, αν γίνει σε κατάλληλες αναπτυξιακά γραμμές στο πέρασμα των ετών, είναι το καλύτερο όπλο. Αν το παιδί σας απειλείται από βία ή δέχεται επίθεση, πρέπει άμεσα να μιλήσετε με τις αρχές και με το σχολείο του. Σε ακραίες περιπτώσεις, ο εκφοβισμός μπορεί να προκαλέσει σοβαρούς τραυματισμούς έως και θάνατο. Γι` αυτό η απόλυτη προτεραιότητα είναι η προστασία του παιδιού.

Ιωάννα Θεοδωρακόπουλου, PsyD, MSc
Συμβουλευτικός ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια
Σύμβουλος υπογονιμότητας
Επικεφαλής επιστημονικών υπηρεσιών του www.feelwelltoday.com
e-mail: ioanna.thps@gmail.com / itheodorakopoulou@feelwelltoday.com

Δείτε εδώ όλα τα θέματα Back to School του Mothersblog.gr