Επικίνδυνα μηνύματα που κρύβονται πίσω από τα παιδικά παραμύθια

Τα παραμύθια δεν είναι απλές ιστορίες που λέμε στα παιδιά μας για να χαλαρώσουν και να αφεθούν γλυκά στα χέρια του Μορφέα, είναι ιστορίες που κρύβουν αλληγορίες και συμβολισμούς που έστω και ασυνείδητα επιδρούν καταλυτικά στον τρόπο που σκεφτόμαστε, διαμορφώνουν τον χαρακτήρα μας και μας επηρεάζουν σαν προσωπικότητες.

Ίσως ένα από τα πλέον πολυδιαβασμένα και χιλιοειπωμένα παραμύθια των παιδικών μας χρόνων. Ήταν κάποτε μια βασίλισσα, που ευχήθηκε να αποκτήσει μια κόρη άσπρη σαν το χιόνι, όταν γεννήθηκε την ονόμασε Χιονάτη. Δυστυχώς η βασίλισσα πέθανε και η μικρή Χιονάτη απέκτησε μητριά. Η κακιά μητριά μισεί τόσο πολύ την κοπέλα, που την εγκαταλείπει μέσα στο δάσος. Εκείνη βρίσκει καταφύγιο στο σπίτι επτά νάνων, όμως ακόμη κι εκεί η κακιά μητριά καταφέρνει να την εντοπίσει και μεταμφιεσμένη της δίνει ένα δηλητηριασμένο μήλο. Η Χιονάτη παραμένει ναρκωμένη μέχρι να την ξυπνήσει ο πρίγκιπας με ένα φιλί του.

Ας ξεκινήσουμε από τον τίτλο του παραμυθιού, η Χιονάτη λοιπόν, λευκή σαν το χιόνι, αγνή και αδρανής συν τοις άλλοις. Από την άλλη πλευρά, το κόκκινο αίμα στα μάγουλα της μας φανερώνει την σεξουαλική της πλευρά. Είναι εμφανής επομένως η «διπλή» φύση της Χιονάτης.

Η άλλη πρωταγωνίστρια του παραμυθιού είναι η κακιά μητριά, η οποία μέσα από την ερώτηση που απευθύνει συνεχώς στον καθρέφτη για την ομορφιά της, επαναλαμβάνει το αρχαίο θέμα του Νάρκισσου. Σε αυτή την περίπτωση ο νάρκισσος γονέας αδυνατεί να δεχτεί πως εκείνος γερνάει και το παιδί του ομορφαίνει και ολοκληρώνεται μεγαλώνοντας.

Ο βασιλιάς και πατέρας διατηρεί μία παθητική στάση καθ’ όλη τη διάρκεια του παραμυθιού και με αυτόν τον τρόπο γίνεται σαφές πως θα πρέπει τα παιδιά παθητικών γονέων να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους, να ενεργοποιηθούν και να δράσουν.

Ένας δευτεραγωνιστής, με σημαντικό όμως ρόλο για την πλοκή της ιστορίας είναι ο κυνηγός. Ο κυνηγός συνήθως στα παραμύθια προστατεύει τα μικρά παιδιά από τους κινδύνους του δάσους – τα άγρια ζώα. Είναι αυτός που στην περίπτωση μας εναντιώθηκε στη διαταγή της βασίλισσας, δεν σκότωσε τη Χιονάτη, απλώς την εγκατέλειψε στο δάσος.

Ας αναφερθούμε τώρα στους πολύ συμπαθείς επτά νάνους, οι οποίοι συμβολίζουν τις επτά ημέρες της εβδομάδας. Όλη η εβδομάδα είναι κουραστική για τη Χιονάτη, λόγω των εργασιών που πρέπει να κάνει, όμως με αυτό τον τρόπο θα καταφέρει να γίνει ένα υπεύθυνο άτομο.

Ας μιλήσουμε σε αυτό το σημείο για τους πειρασμούς που βάζει η κακή μητριά στη Χιονάτη (κορδόνια του κορσέ, το χτενάκι και το μήλο). Πίσω από αυτούς κρύβεται η ανικανότητα της κοπέλας να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες της εφηβείας. Φυσικά αν είχε τον τρόπο να υπερνικήσει όλες αυτές τις δυσκολίες από μόνη της, δε θα υπήρχε πλοκή στο παραμύθι και δεν θα κατάφερνε να γνωρίσει τον πρίγκιπα της.

Τέλος, ο μεγαλύτερος πειρασμός της κακιάς μητριάς, το κόκκινο μήλο, συμβολίζει τον έρωτα και το σεξ. Όταν η Χιονάτη δαγκώνει την κόκκινη και άρα ερωτική πλευρά του, αυτόματα παθαίνει μέσα της η αθωότητα.

Η όμορφη και αφελής Χιονάτη και οι καλοκάγαθοι νάνοι μας διδάσκουν πως ο δρόμος της φυγής δεν μπορεί να μας απελευθερώσει από αυτά που νιώθουμε, μόνο αν αποδεχτούμε τον εαυτό μας και αναλύσουμε τις εσωτερικές μας συγκρούεις θα μπορέσουμε να γίνουμε ολοκληρωμένα άτομα.

Νίνα Καραμολέγκου
Licensed Counselling Psychologist, MSc, Cognitive Behavioural Psychotherapist, MPH

Instagram: nina_karamolegou

Email: ninaka7@yahoo.com