Τι μας «λένε» οι ζωγραφιές των παιδιών για τη ζωή στο σπίτι;

Οι παιδικές ζωγραφιές μπορούν να λειτουργήσουν ως ένα παράθυρο στο πώς τα παιδιά αντιλαμβάνονται τον κόσμο τους. Είναι επίσης χρήσιμα εργαλεία για τους θεραπευτές, επειδή τα παιδιά μερικές φορές βρίσκουν πιο εύκολο να επικοινωνούν με εικόνες και όχι με λέξεις.

Είναι όμως οι ζωγραφιές των παιδιών - από μόνες τους - απόδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά;

Φανταστείτε μια στοίβα εικόνες που δημιουργήθηκαν από 6χρονα που τους ζητήθηκε να «κάνουν μια οικογενειακή ζωγραφιά» χωρίς να δοθούν περαιτέρω οδηγίες.

Καθώς τα ταξινομείτε, βλέπετε ότι πολλά παιδιά δημιούργησαν πολύχρωμες, χαρούμενες εικόνες. Τα μέλη της οικογένειας τοποθετούνται μπροστά και στο κέντρο – όχι συνωστισμένα στην άκρη της σελίδας. Τα σώματα σχεδιάζονται σε κανονική αναλογία και τα πρόσωπα έχουν ατομικά χαρακτηριστικά. Κοιτάζοντας αυτά τα σχέδια αντιλαμβάνεστε ότι τα παιδιά είναι ευτυχισμένα.

Υπάρχουν όμως και σκίτσα που φαίνονται συναισθηματικά ζοφερά, διαταραγμένα, απόμακρα ή μοναχικά. Για παράδειγμα, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα σχέδια είναι άχρωμα, παρόλο που τα παιδιά είχαν χρωματιστά κραγιόνια ή στυλό. Οι φιγούρες δείχνουν δυστυχισμένες, είναι ζωγραφισμένες περίεργα ή με υπερβολικούς τρόπους. Τα μέλη της οικογένειας μπορεί να χωρίζονται ή να απεικονίζονται διαφορετικά το ένα από το άλλο κι ορισμένα να λείπουν εντελώς από την εικόνα.

Τι μας λένε για την οικογενειακή ζωή των παιδιών, τις στενές σχέσεις τους; Θα μπορούσε ένα σκοτεινό ή διαταραγμένο οικογενειακό σχέδιο να είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι - μια ένδειξη ότι ένα παιδί βιώνει άγχος ή δυσκολίες στο σπίτι;

Ερμηνεία οικογενειακών ζωγραφιών των παιδιών

Σε πληθώρα μελετών – που διεξήχθησαν σε διαφορετικές χώρες – οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι παιδικές ζωγραφιές μπορούν πράγματι να μας πουν κάτι. Οι εικόνες τείνουν να συσχετίζονται με τις αντιλήψεις των παιδιών για την οικογενειακή ζωή.

Ωστόσο, πριν εξαχθούν τα όποια συμπεράσματα θα πρέπει να έχουμε κατά νου τα εξής:

• Οι παιδικές ζωγραφιές δεν είναι απόδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά.
• Εάν ένα παιδί ζωγραφίζει ανθρώπινες φιγούρες χωρίς χαρακτηριστικά ή συνωστίζει όλα τα μέλη σε ένα μικρό μέρος του διαθέσιμου χώρου, δεν σημαίνει απαραίτητα πως το παιδί είναι αγχωμένο ή δυσαρεστημένο για κάτι. Μπορεί απλά να μην έχει κατακτήσει ακόμα την ικανότητα ενός αναπαραστατικού σχεδίου.

Καθοριστικός ο ρόλος της οικογένειας στην κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού

Σύμφωνα με την Gwen Dewar, Ph.D., κοινωνική ανθρωπολόγο με σπουδές και στη συγκριτική ψυχολογία, όταν κάποιος προσπαθεί να αναλύσει το νόημα μιας παιδικής οικογενειακής ζωγραφιάς, πρέπει να λάβει υπόψη τις αναπτυξιακές δεξιότητες , τους πολιτισμικούς κανόνες και τις πρακτικές ανατροφής των παιδιών. Και είναι επίσης σημαντικό να αναγνωρίσετε όλα τα άλλα πράγματα που μπορούν να επηρεάσουν τις γραφικές απεικονίσεις ενός παιδιού, όπως εικόνες στα δημοφιλή μέσα ενημέρωσης και προσωπικές ιδιορρυθμίες ή παροδικές διαθέσεις.

Με άλλα λόγια, οι ζωγραφιές των παιδιών μπορούν να μεταφέρουν σημαντικές συναισθηματικές εμπειρίες, ακόμη και τραύματα, αλλά το ίδιο ισχύει και για άλλες συμπεριφορές, συμπεριλαμβανομένης της ομιλίας και των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Οι ζωγραφιές είναι απλώς ένας από πολλούς ενδιαφέροντες και δυνητικά αποκαλυπτικούς τρόπους με τους οποίους τα παιδιά εκφράζονται.

Όταν τα ίδια, ενοχλητικά στοιχεία συνεχίζουν να εμφανίζονται - ή βλέπετε μια ξαφνική, ανησυχητική αλλαγή - αυτός είναι ένας καλός λόγος για να αναζητήσετε τα βαθύτερα αίτια. Αλλά να θυμάστε: Ένα μόνο σχέδιο δεν είναι ισχυρή απόδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά. Στην καλύτερη περίπτωση, είναι μια μέτρια ένδειξη ότι κάτι μπορεί να πάει στραβά. Μιλήστε με το παιδί σας και συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας για συμβουλές.