Γιατί αυξάνονται οι ψυχικές διαταραχές στους νέους;

Κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρας Ψυχικής Υγείας, προκειμένου να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώμη για την αύξηση των ψυχικών νοσημάτων.

Το φετινό θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας είναι η πρόληψη αυτοκτονιών που παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση παγκοσμίως.

Η αυτοκτονία είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου μεταξύ των νέων 15- 19 ετών. Οι ειδικοί κάνουν λόγο για μια παγκόσμια « επιδημία» ψυχικών διαταραχών, επικαλούμενοι τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Abnormal Psychology, από τα τέλη της δεκαετίας του 2000, η ψυχική υγεία των εφήβων στις ΗΠΑ έχει επιδεινωθεί δραματικά.

Μεταξύ του 2009 και του 2017, τα ποσοστά κατάθλιψης μεταξύ των παιδιών ηλικίας 14 έως 17 ετών αυξήθηκαν πάνω από 60%, σύμφωνα με τη μελέτη. Η αύξηση ήταν κατακόρυφη τόσο μεταξύ των ατόμων ηλικίας 12 έως 13 ετών (47%) όσο και μεταξύ 18 έως 21 ετών (46%), ενώ οι συντελεστές σχεδόν διπλασιάστηκαν μεταξύ των ατόμων ηλικίας 20 έως 21 ετών. Το 2017 - το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα ομοσπονδιακά στοιχεία - ένας στους οκτώ Αμερικανούς ηλικίας 12 έως 25 ετών παρουσίασε ένα σοβαρό καταθλιπτικό επεισόδιο, σύμφωνα πάντα με τη μελέτη.

Έφηβοι στην Ελλάδα

Αίσθηση προκαλούν τα στοιχεία που αφορούν την ψυχοκοινωνική υγεία των εφήβων στη χώρα μας, όπως αυτά προκύπτουν από τις ανακοινώσεις του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας (ΕΠΙΨΥ) με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2019.

Όσον αφορά την ικανοποίησή τους από τη ζωή, προκύπτει πως περισσότεροι από δύο στους πέντε εφήβους (43,2%) δεν είναι ικανοποιημένοι από τη ζωή τους - τα κορίτσια σε υψηλότερο ποσοστό από τα αγόρια (48,0% και 38,4%, αντίστοιχα). Η χαμηλή ικανοποίηση από τη ζωή αυξάνεται στη διάρκεια της εφηβείας, από 23,6% στην ηλικία των 11 ετών, σε 49,9% στην ηλικία των 13 και 55,0% στην ηλικία των 15 ετών.

Διαχρονικές συγκρίσεις με τα αντίστοιχα ευρήματα προηγούμενων ερευνών δείχνουν αύξηση του ποσοστού χαμηλής ικανοποίησης από τη ζωή από το 2002 στο 2018 (από 30,3% σε 43,2%).

Σχετικά με την αυτοαξιολόγηση που κάνουν για την υγεία τους, 1 στους 12 εφήβους (8,1%) αξιολογεί την υγεία του ως «μέτρια» ή «κακή», με τα κορίτσια και πάλι να είναι σε δυσμενέστερη θέση (9,5% έναντι 6,7% των αγοριών). Όπως και για την ικανοποίηση από τη ζωή έτσι και για την αξιολόγηση της υγείας, οι αναφορές για μέτρια/κακή υγεία αυξάνονται με την ηλικία από τα 11 (5,1%) και 13 (7,5%) στα 15 έτη (11,5%).

Καταθλιπτικό συναίσθημα

Το καταθλιπτικό συναίσθημα αποτελεί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της εφηβείας,το οποίο αποχωρεί προοδευτικά με την έξοδο από αυτήν. Ωστόσο, τα καταθλιπτικά συμπτώματα σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να δηλώνουν την παρουσία κατάθλιψης η οποία χρήζει θεραπευτικής αντιμετώπισης. Η
έγκαιρη αναγνώριση της κλινικής κατάθλιψης και της έγκαιρης αντιμετώπισής της είναι εξαιρετικά σημαντική.
Στην έρευνα, υπολογίστηκε με τη βοήθεια ειδικής κλίμακας το ποσοστό των εφήβων με καταθλιπτικό συναίσθημα που ενδέχεται να συνδέεται με κλινική κατάθλιψη. Διαπιστώθηκε πως το 28,2% των εφήβων 11-15 ετών εμφανίζουν καταθλιπτικό συναίσθημα το οποίο αυξάνεται από την ηλικία των 11 (15,0%), στην ηλικία των 13 (31,8%) και των 15 ετών (37,1%). Τα κορίτσια και πάλι φαίνεται ότι βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση, με το αντίστοιχο ποσοστό για εκείνα να ανέρχεται στο 36,1% έναντι του 20,2% για τα αγόρια.

Γιατί οι νέοι αισθάνονται έτσι;

Τι προκαλεί τόσο άγχος και αγωνία στους νέους που δεν μπορούν να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους; « Αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση καθώς δεν μπορούμε να αποδείξουμε με βεβαιότητα ποιες είναι οι αιτίες», λέει στο Time ο καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο, Jean Twenge.

«Σίγουρα σημαντικό ρόλο έχει παίξει η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η σαρωτική «εισβολή» των smartphones και των social media στη ζωή των παιδιών από μικρή ηλικία.Ο τρόπος με τον οποίο οι νέοι επικοινωνούν και ξοδεύουν τον ελεύθερο χρόνο τους έχει αλλάξει ριζικά. Ξοδεύουν λιγότερο χρόνο για να βγουν με τους φίλους τους ή να κοιμηθούν και αυξάνουν το χρόνο που αφιερώνουν στα μέσα», προσθέτει ο Jean Twenge.