Ποια δικαιώματα του παιδιού καταπατούνται καθημερινά

Σε κρίση εξακολουθούν να είναι τα δικαιώματα των παιδιών, ιδιαίτερα των πλέον ευάλωτων από τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα, ενώ καθημερινά καταπατώνται ακόμα και τα πιο ουσιώδη από αυτά σε όλο τον κόσμο.

Το φαγητό, τα ρούχα, η ιατρική περίθαλψη, η στέγαση, η προστασία μόνο αυτονόητα δεν είναι για εκατομμύρια παιδιά στον πλανήτη που γνωρίζουν μόνο το σκληρό πρόσωπο της ζωής.

Παράλληλα, ανεπαρκείς υποδομές και υποστελέχωση των υπηρεσιών προστασίας ανηλίκων, ελλιπής εκπαίδευση των επαγγελματιών και γραφειοκρατικές δυσλειτουργίες, συνιστούν ένα τοξικό μίγμα που διαβρώνει τα Δικαιώματα του Παιδιού, ιδιαίτερα εκείνων που προέρχονται από τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα, εγκαταλειμμένων, ανάπηρων, θυμάτων βίας και παραμέλησης.

Σύμφωνα με την ΑΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων, τα φαινόμενα σχολικής διαρροής και αναλφαβητισμού επιδεινώνονται, αφού με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση παιδιά φτωχών οικογενειών αποκλείονται στην πράξη από την τυπική ή άτυπη εκπαίδευση, εξαιτίας της έλλειψης του απαραίτητου τεχνολογικού εξοπλισμού.

Στον μαθητικό πληθυσμό που ζει σε προσφυγικές δομές καταγράφεται μεγάλος αριθμός παιδιών ηλικίας 12 -18 ετών που δεν πηγαίνει σχολείο επειδή ανήκει στην κατηγορία “παράτυπα διαμένοντες”, ενώ υπάρχουν μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι δεν παρακολουθούν μαθήματα λόγω έλλειψης σχολικής στέγης.

Σε πολλές περιπτώσεις, ασυνόδευτοι ανήλικοι από γειτονικές χώρες ταξιδεύουν για να εργαστούν εποχιακά σε χωράφια της Βόρειας Ελλάδας. Μένουν σε πρόχειρα καταλύματα κι όταν συλλαμβάνονται για “παράνομη είσοδο” υφίστανται πολυήμερη κράτηση κι ακολούθως οδηγούνται στα σύνορα και απελαύνονται, συχνά χωρίς να έχουν πληρωθεί τα δεδουλευμένα τους.

Παράλληλα, πολλά παιδιά βρίσκονται να επαιτούν στους δρόμους των μεγαλουπόλεων, θύματα παραμέλησης, εκμετάλλευσης και διακίνησης, με την ανοχή της πολιτείας αλλά και της κοινωνίας.

Έφηβα κορίτσια κι αγόρια που συλλαμβάνονται για παραβατική συμπεριφορά επιστρέφονται στο περιβάλλον τους, χωρίς καμία κοινωνική έρευνα. Σε μερικές περιπτώσεις καλούνται οι γονείς για τους οποίους απλώς ερευνάται το ποινικό μητρώο, γεγονός που δεν είναι αρκετό ώστε να κριθούν ζητήματα εμπορίας ανθρώπων ή παραμέλησης ανηλίκου ή για να αξιολογηθεί το περιβάλλον στο οποίο θα επιστρέψει.

Υπάρχουν τεράστια κενά στην παροχή νομικής υποστήριξης σε ανηλίκους που επηρεάζονται από το πρόβλημα της έλλειψης ιθαγένειας.

Για τα παιδιά με αναπηρία που προέρχονται από ευάλωτες ομάδες, δεν υπάρχει δυνατότητα δωρεάν πρόσβασης σε απαραίτητες θεραπείες, όπως η λογοθεραπεία, η εργοθεραπεία, η φυσιοθεραπεία, η θεραπευτική γυμναστική και η ειδική αγωγή, καθώς και εξειδικευμένες φαρμακευτικές αγωγές, ενώ η οικογένειά τους δεν υποστηρίζεται από δίκτυο ειδικών για τη σωστή ενημέρωση, συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη και εκπαίδευσή τους, ώστε να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες ανάγκες τις καθημερινής φροντίδας των παιδιών τους.

Δικαιώματα του παιδιού

Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού υιοθετήθηκε και νομοθετήθηκε το 1992 στη χώρα μας (νόμος 2101/92) και προβλέπει μεταξύ άλλων:

• Όλα τα παιδιά είναι ίσα και πρέπει να προστατεύονται από διακρίσεις λόγω φυλής, χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, καταγωγής, πεποιθήσεων, νομικής κατάστασης των ίδιων ή μελών της οικογένειάς τους.
• Το συμφέρον του παιδιού πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλες τις αποφάσεις που το αφορούν.
• Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην ταυτότητα, δηλαδή σε ένα όνομα, επώνυμο και ιθαγένεια.
• Τα παιδιά πρέπει να μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον που τους παρέχει τα αναγκαία υλικά αγαθά (στέγη, ρούχα, τροφή) και διασφαλίζει τη σωματική, νοητική, συναισθηματική και κοινωνική τους ανάπτυξη.
• Τα παιδιά έχουν δικαίωμα να μην αποχωρίζονται από τους γονείς τους, εκτός αν αυτό γίνεται με κοινή απόφαση των γονέων ή ύστερα από απόφαση της Πολιτείας, επειδή οι γονείς τα παραμελούν ή τα κακομεταχειρίζονται.
• Όλα τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά τους, έχουν δικαίωμα να εκφράζουν τη γνώμη και τις απόψεις τους σε θέματα που τα αφορούν. Οι ενήλικες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη γνώμη τους πριν πάρουν αποφάσεις γι' αυτά.
• Τα παιδιά έχουν δικαίωμα να εκφράζουν τις θρησκευτικές ή άλλες πεποιθήσεις τους.
• Κανείς δεν μπορεί να επεμβαίνει αυθαίρετα στην ιδιωτική ζωή των παιδιών, στην οικογένεια, την κατοικία ή την αλληλογραφία τους, ούτε να προσβάλλει την τιμή και την υπόληψή τους.
• Τα παιδιά έχουν δικαίωμα πρόσβασης στα μέσα ενημέρωσης (εφημερίδες, ραδιόφωνο, τηλεόραση, ηλεκτρονικά μέσα) αλλά πρέπει και να προστατεύονται από τις αρνητικές επιδράσεις τους.
• Τα παιδιά έχουν δικαίωμα προστασίας από κάθε μορφής κακομεταχείριση: βία, παραμέληση, κακοποίηση (σωματική, λεκτική, ψυχολογική, σεξουαλική) και εκμετάλλευση, μέσα και έξω από την οικογένεια.
• Τα παιδιά που προέρχονται από ξένη χώρα έχουν δικαίωμα φροντίδας και προστασίας.
• Τα παιδιά με ειδικές ανάγκες έχουν δικαίωμα στη δωρεάν ειδική φροντίδα, εκπαίδευση και επιμόρφωση, ώστε να απολαμβάνουν ισότιμη και αξιοπρεπή ζωή.
• Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην ιατρική περίθαλψη και φροντίδα, τους εμβολιασμούς, τη νοσηλεία, κ.λπ.