Τα παιδιά με σύνδρομο Asperger. Ολα όσα θα πρέπει να γνωρίζετε για αυτά τα ξεχωριστά παιδιά

Ο νεαρός στο μπαρ που πίνει σκέτο χυμό και κλείνει με τα χέρια τα αφτιά του όταν ανεβαίνει η ένταση της μουσικής κάνει τα κεφάλια της παρέας και των διπλανών του να γυρίσουν. Αλλά και το άτομο που έχει μεγάλη δυσκολία να πιάσει ψιλοκουβέντα όταν γνωρίζεται με ένα νέο πρόσωπο ή ο «κομπιουτεράς» που είναι προσηλωμένος στην οθόνη του και δεν ενδιαφέρεται για το τι συμβαίνει γύρω του, το παιδάκι που προτιμά να μείνει στην τάξη και να λύσει εξισώσεις αντί να παίξει μπάλα είναι χτυπητά παραδείγματα συμπεριφοράς που, χωρίς να ενοχλεί, καταγράφεται ως παράξενη και ξενίζει.

Σε μια από τις αγαπημένες ταινίες πολλών και δικής μου, τον «Άνθρωπο της βροχής», ο Ντάστιν Χόφμαν υποδύεται έναν πανέξυπνο αλλά πολύ παράξενο άνθρωπο. Αν και ειπώθηκε ότι στην ταινία υποδύεται ένα άτομο με αυτισμό, η σωστή ψυχολογική διάγνωση είναι «σύνδρομο Asperger» (Asperger's syndrome), μια πάθηση που συγγενεύει με τον αυτισμό. Ενώ ο αυτισμός είναι σπανιότερος και θεωρείται αναπηρία, και παιδιά με αυτή τη διάγνωση συνήθως φοιτούν σε ειδικά σχολεία, το σύνδρομο Ασπέργκερ είναι αρκετά διαδεδομένο και το άτομο που το έχει, παιδί ή ενήλικος, απλώς δείχνει διαφορετικό ή παράξενο. Ως κοινωνία έχουμε την τάση να συνοφρυωνόμαστε και να δυσανασχετούμε στην παρουσία του διαφορετικού. Όταν όμως το διαφορετικό ή παράξενο γίνεται αναγνωρίσιμο, τότε οι προκαταλήψεις μας καταρρέουν και το αποδεχόμαστε, πράγμα που έχει άμεση συνέπεια τις ομαλές διαπροσωπικές σχέσεις.

Προφίλ ατόμου με Asperger:
Κατ' αρχήν η νοημοσύνη αυτών των ατόμων είναι κανονική ή ανώτερη και έχουν πολύ δυνατή μνήμη. Κάποια από αυτά τα άτομα έχουν ιδιαίτερες ικανότητες ή ταλέντα, όπως μια ιδιαίτερη ικανότητα να αφοσιώνονται στη λεπτομέρεια και να ασχολούνται απρόσκοπτα με κάτι που τους ενδιαφέρει. Συχνά παρουσιάζουν το φαινόμενο της υπερλεξίας, δηλαδή επιδεικνύουν ένα θαυμάσιο λεξιλόγιο, χωρίς όμως να καταλαβαίνουν την ακριβή σημασία των λέξεων. Και εδώ ακριβώς επικεντρώνονται οι δυσκολίες τους, στη λεκτική και διαπροσωπική ή κοινωνική επικοινωνία και επαφή.

Έτσι, το άτομο με σύνδρομο Asperger αποφεύγει να κοιτάξει τον συνομιλητή του στα μάτια και ενώ έχει την επιθυμία να κάνει φίλους δεν έχει ιδέα από πού να αρχίσει και τι ακριβώς να κάνει για να αποκτήσει και να κρατήσει τους φίλους, κάτι το οποίο είναι αυτονόητο για τους περισσότερους από εμάς. Συχνά τα άτομα με Asperger φαίνεται να είναι αγενή ή επιδεικνύουν προβληματικές συμπεριφορές, αλλά αυτό είναι το άμεσο αποτέλεσμα της στενής και περιορισμένης αντίληψης που έχουν για τα διάφορα κοινωνικά φαινόμενα. Τα άτομα αυτά μπορούν να μάθουν τους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς αλλά θα πρέπει να τους διδαχθούν.

Asperger και εκπαίδευση:
Ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών με Asperger μπορούν να φοιτήσουν στο κανονικό σχολείο φτάνει να έχουν την κατάλληλη υποστήριξη και βοήθεια. Ιδανική βοήθεια είναι η ύπαρξη βοηθητικού δασκάλου (support teacher) μέσα στην τάξη που να έχει γνώσεις πάνω στις αυτιστικού τύπου διαταραχές. Ακόμα χρειάζεται σχεδιασμός ατομικού εκπαιδευτικού προγράμματος για τους τομείς που υπολείπεται το παιδί, καθώς επίσης συνεργασία με τους γονείς που μπορούν να εξασκούν και στο σπίτι τις κοινωνικές δεξιότητες.

Συναισθηματική ευπάθεια:
Τα παιδιά με σύνδρομο Aspenger έχουν τη νοημοσύνη να αγωνιστούν στην εκπαίδευση αλλά συχνά δεν έχουν τη συναισθηματική στενότητα για ν' ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της τάξης. Αυτά τα παιδιά αγχώνονται πολύ εύκολα λόγω της ανελαστικότητάς τους. Η αυτοεκτίμησή τους είναι χαμηλή, κάνουν αυτοκριτική και όταν κάνουν λάθη δεν μπορούν να το αντέξουν. Τα άτομα με σύνδρομο Asperger, κυρίως οι έφηβοι, μπορεί να είναι επιρρεπής στην κατάθλιψη (έχει καταγραφεί ένα μεγάλο ποσοστό κατάθλιψης σε ενήλικες με σύνδρομο Aspenger ).

Οι εκρήξεις θυμού είναι κοινές αντιδράσεις οφειλόμενες στο άγχος και στη σύγχυση. Τα παιδιά με σύνδρομο Aspenger σπάνια φαίνονται χαλαρά και εύκολα καταβάλλονται όταν τα πράγματα δεν είναι σύμφωνα με τις αυστηρές απόψεις τους. Η αλληλεπίδραση με τους ανθρώπους και οι απαιτήσεις της καθημερινής ζωής χρειάζονται συνεχή προσπάθεια.

Για οποιαδήποτε ερώτηση ή συμβουλή μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου στο ddamtsa@gmail.com ή να επισκεφτείτε το blog μου www.counselling-edu.blogspot.gr

Δήμητρα Δάμτσα,
Εκπαιδευτική Ψυχολόγος