Ποιοι παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης οστεοπόρωσης;

Με τον όρο οστεοπόρωση αναφερόμαστε στην κλινική αυτή οντότητα, η οποία χαρακτηρίζεται από τη από την υπέρμετρη απώλεια οστικού ιστού.

Κατά συνέπεια, η αντοχή των οστών στη μηχανική καταπόνηση μειώνεται. Τα οστά καθίστανται «αδύναμα» και εύθραυστα. Έτσι η στήριξη, που αυτά παρέχουν στο σώμα καθίσταται «αμφίβολη», ενώ αυξημένη είναι και η πιθανότητα καταγμάτων, ειδικά οστών, που δέχονται και μεγαλύτερο βάρος, όπως είναι το ισχίο.

Η οστική μάζα φθάνει στη μέγιστη τιμή της προς τα τέλη της τρίτης δεκαετίας (20 έως 29 ετών), από την ηλικία των 35 ετών και έπειτα, αυτή σταδιακά μειώνεται.

Η μείωση της οστικής μάζας είναι μία φυσιολογική διαδικασία. Εντούτοις, σε κάποια άτομα το φαινόμενο αυτό παρουσιάζεται με μεγαλύτερη «ένταση» και η απώλεια οστικής μάζας είναι «ταχύτερη». Τα άτομα αυτά είναι και πιθανότερο να παρουσιάσουν συμπτωματολογία σχετική με την οστεοπόρωση και ιδιαίτερα κατάγματα.

Σε ποιες κατηγορίες κατατάσσονται οι παράγοντες προδιάθεσης της οστεοπόρωσης;

Σχηματικά, οι παράγοντες προδιάθεσης της οστεοπόρωσης κατατάσσονται στις εξής κατηγορίες:

• παράγοντες, που δεν μπορούμε να μεταβάλλουμε
• ορμονικοί παράγοντες
• διατροφικοί παράγοντες
• φαρμακευτικές αγωγές
• νόσοι
• τρόπος ζωής

Ποιοι είναι οι παράγοντες, που δεν μπορούμε να μεταβάλλουμε;

• το φύλλο : Από οστεοπόρωση επηρεάζονται τα οστά αμφοτέρων των φύλων. Όπως όμως κατέδειξε και μελέτη του 2021, οι γυναίκες είναι εξαιρετικά πιθανότερο να παρουσιάσουν την κλινική αυτή οντότητα. Συγκεκριμένα, το 4,2% των ανδρών με ηλικία μεγαλύτερη των 50 ετών παρουσιάζουν οστεοπόρωση. Το αντίστοιχο όμως ποσοστό για τις γυναίκες με ηλικία μεγαλύτερη των 50 ανέρχεται στο 18,8%! Οι πιθανότητες μάλιστα μία γυναίκα να παρουσιάσει οστεοπόρωση αυξάνονται, αν αυτή μπήκε στην εμμηνόπαυση πριν τη συμπλήρωση των 45 ετών, αν χρειάστηκε να υποβληθεί σε υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας) μετά των ωοθηκών πριν την ηλικία των 45 ετών, ή αν δεν βλέπει περίοδο για διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών εξαιτίας εντατικής δίαιτας ή εντατικής άσκησης.
• η ηλικία: Η απώλεια οστικής μάζας είναι μία φυσιολογική διαδικασία. Έτσι, όσο αυτή προχωρά, τόσο πιο πιθανό είναι να παρουσιαστεί οστεοπόρωση
• η φυλή: Η οστεοπόρωση παρουσιάζεται συχνότερα σε άτομα, που ανήκουν στη λευκή φυλή ή έχουν ασιατική καταγωγή.
• το οικογενειακό ιστορικό : Ένα άτομο, που έχει συγγενή πρώτου βαθμού (μητέρα, πατέρας, αδελφός ή αδελφή) πάσχοντα από οστεοπόρωση, είναι πιθανότερο να εμφανίσει την κλινική αυτή κατάσταση. Οι πιθανότητες αυτές δε αυξάνονται έτι περαιτέρω, αν το εν λόγω άτομο παρουσίασε και κάταγμα ένεκα της οστεοπόρωσης.
• ο σωματότυπος : Όποιος είναι «μικρός το δέμας» (μικρόσωμος, μικροκαμωμένος) έχει και περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσει οστεοπόρωση, ίσως διότι η οστική του μάζα να είναι εξ’ αρχής μικρότερη. Φαίνεται, πως άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος (Body Mass Index/ B.M.I.) μικρότερο του 19 διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο, να παρουσιάσουν οστεοπόρωση.

Ποιοι είναι οι ορμονικοί παράγοντες, που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης οστεοπόρωσης;

Ορμονικές διαταραχές αποτελούν παράγοντες προδιάθεσης της οστεοπόρωσης.

Συγκεκριμένα:

• χαμηλά επίπεδα φυλετικών ορμονών – Φυλετικές ορμόνες ονομάζονται αυτές, που παράγονται από τις ωοθήκες στη γυναίκα και τους όρχεις στον άνδρα. Τα επίπεδα των ορμονών αυτών στο αίμα της γυναίκας παρουσιάζουν σημαντική πτώση, όσο αυτή πλησιάζει στην εμμηνόπαυση και ιδιαίτερα μετά από την αναστολή της περιόδου.
• διαταραχές στη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα
• διαταραχές στη λειτουργία των παραθυρεοειδών αδένων, οι οποίοι εντοπίζονται στην επιφάνεια του θυρεοειδούς αδένα.
• διαταραχές στη λειτουργία των επινεφριδίων, τα οποία εντοπίζονται στην επιφάνεια των νεφρών

Ποιοι διατροφικοί παράγοντες, αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης οστεοπόρωσης;

• η μειωμένη πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου
• διατροφικές διαταραχές, όπως η βουλιμία και η νευρική ανορεξία
• χειρουργικές επεμβάσεις στο πεπτικό σύστημα. Η αφαίρεση τμήματος του στομάχου ή του εντέρου μειώνει την επιφάνεια των οργάνων αυτών, δια μέσου της οποίας επιτυγχάνεται η απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών, όπως το ασβέστιο. Στις συγκεκριμένες επεμβάσεις περιλαμβάνονται και οι επεμβάσεις βαριατρικής χειρουργικής, που γίνονται στα πλαίσια της απώλειας βάρους σε περιπτώσεις σοβαρής παχυσαρκίας.

Ποια είδη φαρμακευτικής αγωγής αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης οστεοπόρωσης;

Η φαρμακευτική αγωγή, που έχει συνδεθεί κατά κύριο λόγο με αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης οστεοπόρωσης, είναι τα διάφορα είδη ενέσιμης ή από του στόματος ληφθείσας κορτιζόνης, ειδικά αν η σχετική θεραπεία περιλαμβάνει υψηλές δόσεις και παρατείνεται πέραν των 3 μηνών.

Πάντως, η χορήγηση και άλλων ειδών φαρμακευτικής αγωγής καθιστά πιθανότερη την εμφάνιση οστεοπόρωσης. Τέτοια είδη φαρμακευτικής αγωγής είναι αυτά, που χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση:

• επιληπτικών κρίσεων
• γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης
• καρκίνου, ιδιαίτερα του προστάτη και του μαστού
• απόρριψης του μοσχεύματος σε άτομα, που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση οργάνου

Ποιες νόσοι αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης οστεοπόρωσης;

Νόσοι, που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης της οστεοπόρωσης είναι:

• φλεγμονώδεις διαταραχές του πεπτικού συστήματος, που προκαλούν διαταραχές στην απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών (κοιλιοκάκη, νόσος του Crohn, ελκώδης κολίτιδα)
• νόσοι, που επηρεάζουν το ήπαρ ή τους νεφρούς
• κάποια είδη καρκίνου
• το πολλαπλούν μυέλωμα
• η ρευματοειδής αρθρίτις

Πώς ο τρόπος ζωής αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης οστεοπόρωσης;

Κάποιες «κακές συνήθειες» αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης οστεοπόρωσης, όπως:

• η καθιστική ζωή
• η υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών
• το κάπνισμα

Δείτε ΕΔΩ πώς μπορείτε να βελτιώσετε τη σεξουαλική σας ζωή χάρη στους υπερήχους HIFU!
Δείτε ΕΔΩ πώς μπορείτε να βελτιώσετε τη σεξουαλική σας ζωή χάρη στο υαλουρονικό οξύ!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

_{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

_{Sarafrazi N, Wambogo EA, Shepherd JA. Osteoporosis or Low Bone Mass in Older Adults: United States, 2017-2018. NCHS Data Brief. 2021 Mar;(405):1-8. PMID: 34029181.}