Καρδιακή ανεπάρκεια σε παιδιά: Αίτια, συμπτώματα και θεραπευτικές επιλογές

Τα πρώτα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας είναι συχνά πολύ ήπια αλλά είναι επικίνδυνο να τα αγνοήσετε.

Η καρδιακή ανεπάρκεια εμφανίζεται όταν κάτι βλάπτει τον καρδιακό μυ ή μειώνει την ικανότητα της καρδιάς να αντλεί αίμα αποτελεσματικά. Τις περισσότερες φορές, η βλάβη προέρχεται από στεφανιαία νόσο ή καρδιακή προσβολή. Αλλά ελαττωματικές καρδιακές βαλβίδες, μακροχρόνια υψηλή αρτηριακή πίεση, ή γενετική ασθένεια μπορεί επίσης να είναι υπεύθυνες. Δεν έχει σημασία ποια είναι η αιτία, η προβληματική καρδιά δεν μπορεί πλέον να αντλήσει αρκετά καλά για να συμβαδίσει με την απαίτηση του σώματος για πλούσιο σε οξυγόνο αίμα.

Τι είναι η καρδιακή ανεπάρκεια;

Για να μεγαλώσει και να αναπτυχθεί ένα παιδί, η καρδιά πρέπει να διατηρήσει τη φυσιολογική λειτουργία της αντλίας, για να παρέχει βέλτιστη ροή αίματος σε όλο το σώμα. Ωστόσο, μερικές φορές η καρδιά ενός παιδιού μπορεί να μην λειτουργεί κανονικά. Ο όρος «καρδιακή ανεπάρκεια» περιγράφει μια καρδιά που δεν λειτουργεί σωστά. Δεν σημαίνει ότι η καρδιά έχει σταματήσει να λειτουργεί, αλλά αντ 'αυτού ότι δεν λειτουργεί τόσο καλά όσο θα έπρεπε.

Η καρδιακή ανεπάρκεια εμφανίζεται στους ενήλικες λόγω των επιδράσεων του καπνίσματος, της υψηλής αρτηριακής πίεσης, του διαβήτη, της στεφανιαίας νόσου και των κακών καρδιακών βαλβίδων. Μπορεί να συμβεί σε νεογέννητα, βρέφη, νήπια και εφήβους για άλλους λόγους.

Εφόσον η καρδιακή ανεπάρκεια έχει διαφορετικές αιτίες και αποτελέσματα, είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ο τρόπος διάγνωσης και θεραπείας και σε μικρότερα παιδιά. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η καρδιακή ανεπάρκεια επηρεάζει μόνο τους ενήλικες, αλλά οι άνθρωποι όλων των ηλικιών μπορεί να έχουν καρδιακή ανεπάρκεια, συμπεριλαμβανομένων των βρεφών, των παιδιών και των εφήβων.

Υπάρχουν δύο κύριες αιτίες καρδιακής ανεπάρκειας σε παιδιά και εφήβους. Η πρώτη, «ανεπάρκεια υπερκυκλοφορίας», συμβαίνει όταν το αίμα αναμειγνύεται μέσα στην καρδιά λόγω μιας συγγενούς καρδιακής ανεπάρκειας. Η δεύτερη, «ανεπάρκεια της αντλίας», συμβαίνει όταν ο καρδιακός μυς πάθει βλάβη και δεν συστέλλεται πλέον κανονικά.

Η καρδιακή ανεπάρκεια στα παιδιά προκαλείται συχνά από μια συγγενή καρδιακή ανεπάρκεια με την οποία γεννιέται το παιδί. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα παιδιά μπορούν επίσης να αναπτύξουν καρδιακή ανεπάρκεια λόγω λοίμωξης ή άλλης ιατρικής κατάστασης.

Αν το παιδί σας έχει καρδιακή ανεπάρκεια, μπορεί να επηρεάσει οποιαδήποτε πλευρά της καρδιάς. Όταν η καρδιακή ανεπάρκεια επηρεάζει την αριστερή πλευρά της καρδιάς, η καρδιά δυσκολεύεται να αντλήσει αίμα στο σώμα. Αυτό προκαλεί την παραγωγή αίματος στα αγγεία των πνευμόνων, και οι πνεύμονες εμφανίζουν συμφόρηση.

Όταν η καρδιακή ανεπάρκεια επηρεάζει τη δεξιά πλευρά της καρδιάς, δυσκολεύεται να αντλήσει αίμα στους πνεύμονες. Αυτό προκαλεί τη δημιουργία συσσώρευσης αίματος στο ήπαρ και τις φλέβες του παιδιού, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει κατακράτηση υγρών στο σώμα.

Τι προκαλεί καρδιακή ανεπάρκεια στα παιδιά;

Αποτυχία υπερκυκλοφορίας

• Περίπου το 1% όλων των νεογέννητων βρεφών θα έχουν κάποιο είδος δομικής καρδιακής ανεπάρκειας. Σε μερικές από αυτές τις ατέλειες, υπάρχουν τρύπες μεταξύ του δεξιού και του αριστερού θαλάμου της καρδιάς. Εξαιτίας αυτών των τρυπών, οι φτωχές σε οξυγόνο και οι πλούσιες σε οξυγόνο ουσίες αναμειγνύονται μέσα στην καρδιά. Ένα ελάττωμα των αιμοφόρων αγγείων στο κεφάλι ή σε άλλα μέρη του σώματος (δυσπλασία AV) μπορεί να προκαλέσει παρόμοια ανάμειξη των φτωχών σε οξυγόνο και πλούσιο σε οξυγόνο αίμα, αλλά έξω από την καρδιά.
• Οι μη φυσιολογικές καρδιακές βαλβίδες μπορεί επίσης να προκαλέσουν καρδιακή ανεπάρκεια. Μια ασυνήθιστα σχηματισμένη βαλβίδα που δεν κλείνει σωστά προκαλεί διαρροή αίματος προς τα πίσω. Σπανίως, μια στρεπτοκοκκική λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει βλάβη στις κατά τα άλλα φυσιολογικές καρδιακές βαλβίδες, προκαλώντας διαρροή επίσης.
• Τέλος, η χαμηλή αρτηριακή πίεση (αναιμία) μπορεί επίσης να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια. Αυτές οι ατέλειες οδηγούν σε αποτυχία υπερκυκλοφορίας. Σε κάθε περίπτωση, εμφανίζεται ένα μοτίβο ροής αίματος υπερφόρτωσης σε ένα ή περισσότερα τμήματα της καρδιάς. Η κανονική προς τα εμπρός ροή του αίματος διακόπτεται και η καρδιά γίνεται μια αναποτελεσματική αντλία.

Βλάβη αντλίας

• Όπως οι καρδιές στους ενήλικες, η καρδιά ενός παιδιού μπορεί επίσης να αναπτύξει ανεπάρκεια αντλίας. Αυτό μπορεί να προκληθεί από μια λοίμωξη του ιού που βλάπτει διαφορετικά φυσιολογικό καρδιακό μυ. Ή, η ανεπάρκεια της αντλίας μπορεί να προκύψει από προβλήματα με τις στεφανιαίες αρτηρίες, εμποδίζοντας την αποτελεσματική ροή του αίματος στον ίδιο τον καρδιακό μυ. Τέτοια προβλήματα με τις στεφανιαίες αρτηρίες μπορεί να εμφανιστούν από τη γέννηση ή να είναι το αποτέλεσμα της λοίμωξης.
• Ορισμένα φάρμακα, μερικά απαραίτητα για τη θεραπεία άλλων ιατρικών προβλημάτων (όπως ο καρκίνος ή η λευχαιμία) μπορούν επίσης να βλάψουν τον καρδιακό μυ. Το ηλεκτρικό σύστημα της καρδιάς μπορεί επίσης να είναι ανώμαλο από τη γέννηση ή να έχει υποστεί βλάβη από μόλυνση, με αποτέλεσμα η καρδιά να χτυπά πολύ αργά ή πολύ γρήγορα.
• Σπανίως, σοβαρό θωρακικό τραύμα μπορεί να βλάψει την καρδιά. Τα παιδιά με μυϊκή δυστροφία μπορεί τελικά να αναπτύξουν προβλήματα με τον καρδιακό μυ τους.

Σε κάθε περίπτωση, ο καρδιακός μυς δεν λειτουργεί κανονικά και η καρδιά γίνεται μια αναποτελεσματική αντλία.

Ποια είναι τα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας;

Τα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας μπορεί να περιλαμβάνουν:

• γρήγορη αναπνοή
• δύσπνοια ή έντονη αναπνοή
• αίσθημα κόπωσης
• ανάγκη να κάνει συχνά διαλείμματα ξεκούρασης, ενώ παίζει με τους φίλους
• υπνηλία όταν τρέφεται ή είναι πολύ κουρασμένο για να φάει
• ανορεξία
• ανεπαρκής ανάπτυξη
• πρήξιμο των ποδιών, των αστραγάλων, των βλεφάρων, του προσώπου ή της κοιλιάς
• ναυτία ή έμετος
• κοιλιακό άλγος
• βήχας ή πνευμονική συμφόρηση
• εφίδρωση

Πώς εντοπίζεται η καρδιακή ανεπάρκεια;

Στα βρέφη, η καρδιακή ανεπάρκεια εμφανίζεται συχνά με αναπνευστικά προβλήματα, κακή διατροφή, κακή ανάπτυξη, υπερβολική εφίδρωση ή ακόμα και χαμηλή αρτηριακή πίεση. Μερικές φορές, η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να μοιάζει με άλλα προβλήματα όπως κολικούς, πνευμονία ή άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις. Συχνά οι γονείς μπορεί να παρατηρήσουν ότι ένα βρέφος χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να ταϊστεί ή γίνεται αδιάφορο για τη σίτιση μετά από ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Αν η καρδιακή ανεπάρκεια προκαλείται από πολύ γρήγορο καρδιακό παλμό, οι γονείς μπορεί να αισθάνονται τον γρήγορο καρδιακό παλμό μέσω του θωρακικού τοιχώματος όταν το βρέφος κοιμάται ή αναπαύεται ήσυχα.

Τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι μπορεί να παραπονούνται ότι κουράστηκαν γρήγορα, ειδικά αν μια μόλυνση από τον ιό έχει προκαλέσει καρδιακή μυϊκή βλάβη.

Αν ο γιατρός σας υποψιάζεται ότι το παιδί σας μπορεί να παρουσιάζει συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας, μια ακτινογραφία θώρακος μπορεί να βοηθήσει να προσδιοριστεί αν η καρδιά είναι διευρυμένη. Μπορείτε επίσης να παραπεμφθείτε σε έναν παιδοκαρδιολόγο για περαιτέρω αξιολόγηση και έλεγχο.

Επιπλέον εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα για την αξιολόγηση του καρδιακού ρυθμού ή ένα υπερηχογράφημα της καρδιάς (ηχωκαρδιογράφημα) για την αξιολόγηση της καρδιακής δομής και λειτουργίας. Και οι δύο εξετάσεις είναι απλές και συνήθως γίνονται στο ιατρείο ή στην κλινική. Καμία εξέταση δεν είναι επώδυνη. Ωστόσο, ανάλογα με την ηλικία του παιδιού σας και την ικανότητα συνεργασίας, ελαφρά καταστολή μπορεί να είναι απαραίτητη για τα καλύτερα αποτελέσματα της δοκιμής.

Πώς διαγιγνώσκεται η καρδιακή ανεπάρκεια;

Αν ο γιατρός του παιδιού σας υποψιάζεται καρδιακή ανεπάρκεια, θα σας ρωτήσει σχετικά με τα συμπτώματα του παιδιού σας, θα έχει πλήρες ιατρικό ιστορικό και θα εξετάσει το παιδί σας. Ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει ακτινογραφία θώρακος για να δει πόσο μεγάλη είναι η καρδιά.

Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να ζητήσει μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες εξετάσεις:

• ακτινογραφία θώρακος
• ηχοκαρδιογράφημα (καρδιακό υπερηχογράφημα)
• ηλεκτροκαρδιογράφημα
• εξετάσεις αίματος για να βοηθήσουν στον προσδιορισμό του τι προκάλεσε την καρδιακή
• ανεπάρκεια
• οι δοκιμασίες άσκησης μπορούν να δοκιμάσουν τη λειτουργία της καρδιάς κατά τη διάρκεια της
• άσκησης
• βιοψία για έλεγχο ασθένειας ή μόλυνσης

Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές για την καρδιακή ανεπάρκεια;

Η θεραπεία για την καρδιακή ανεπάρκεια θα εξαρτηθεί από την ηλικία του παιδιού σας και την αιτία και τη σοβαρότητα της κατάστασης. Οι θεραπευτικές επιλογές μπορεί να περιλαμβάνουν:

• φάρμακα που βοηθούν την καρδιά να αντλεί πιο αποτελεσματικά, να ανακουφίσει τη συμφόρηση και το οίδημα, ή να επιβραδύνει τον καρδιακό ρυθμό
• κοιλιακή συσκευή υποβοήθησης (VAD), μια αντλία που λειτουργεί με μπαταρία και λειτουργεί με
• την καρδιά για τη βελτίωση της ροής του αίματος
• χειρουργική
• μεταμόσχευση καρδιάς

Ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες προοπτικές για τα παιδιά με καρδιακή ανεπάρκεια;

Η μακροπρόθεσμη προοπτική εξαρτάται από το τι προκάλεσε την καρδιακή ανεπάρκεια. Μερικά παιδιά με καρδιακή ανεπάρκεια έχουν πλήρη αποκατάσταση της καρδιακής λειτουργίας. Πιο συχνά, η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια χρόνια κατάσταση. Τα καλά νέα είναι ότι έχουμε αρκετούς τρόπους θεραπείας και ελέγχου της χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας.

Περιθώρια αισιοδοξίας

Αν και η καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε παιδί, δεν είναι απαραίτητα μια απελπιστική κατάσταση. Πολλές από τις αιτίες μπορούν να αντιμετωπιστούν. Είναι σημαντικό οι γονείς και τα μέλη της οικογένειας να κατανοήσουν τα αίτια και τις θεραπείες της καρδιακής ανεπάρκειας στα παιδιά. Όταν οι γονείς εξασφαλίζουν ότι παρέχεται σωστή ιατρική φροντίδα – και καθώς νέες τεχνικές και φάρμακα καθίστανται διαθέσιμα - τα περισσότερα παιδιά με καρδιακή ανεπάρκεια θα πρέπει να είναι σε θέση να αναπτυχθούν και να ζήσουν ενεργές ζωές.

Αγγελική Ρέβελα
Γενικός-Οικογενειακός Ιατρός ΜD,MSc,PhD
email: drrevela@gmail.com