Παρωτίτιδα στα παιδιά: Συμπτώματα, επιπλοκές, προφύλαξη, θεραπεία

Η παρωτίτιδα είναι οξεία ιογενής νόσος που οφείλεται στον ιό της παρωτίτιδας. Προσβάλλει τη παρωτίδα, τον αδένα που παράγει σάλιο.

Παρωτίτιδα: συμπτώματα

Η ασυμπτωματική λοίμωξη είναι συχνότερη στους ενήλικες παρά στα παιδιά.Τα πρόδρομα συμπτώματα περιλαμβάνουν μυαλγία, ανορεξία , κακουχία, κεφαλαλγία και ελαφρά πυρετική κίνηση. Η παρωτίτιδα είναι η συνηθέστερη κλινική εκδήλωση και συμβαίνει σε 30%-40% των πασχόντων. Η διόγκωση της παρωτίδας συνήθως είναι ετερόπλευρη και κατά κανόνα γίνεται αμφοτερόπλευρη σε 3-4 ημέρες στο 70-90%. Αν η διόγκωση είναι μεγάλη ο ασθενής παραπονείται για ωταλγία και πόνο στη μάσηση. Μερικές φορές διογκώνονται οι υπογνάθιοι και οι υπογλώσσιοι σιελογόνοι αδένες παράλληλα με τις παρωτίδες ή και μεμονωμένα. Ένα ποσοστό 20% των πασχόντων είναι ασυμπτωματικοί ενώ ένα ποσοστό 40%-50% μπορεί να έχει μη ειδικά συμπτώματα.

Πώς μεταδίδεται η παρωτίτιδα

Η μετάδοση της παρωτίτιδας σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ γίνεται με σταγονίδια που εκπέμπει ο ασθενής και με αντικείμενα που μολύνθηκαν πρόσφατα. Ο ιός εισέρχεται από το αναπνευστικό σύστημα με σταγονίδια και με άμεση επαφή με εκκρίσεις πασχόντων ατόμων και στη συνέχεια πολλαπλασιάζεται στον ρινοφάρυγγα και τους επιχώριους λεμφαδένες. Ακολουθεί ιαιμία μετά από 12-25 ημέρες, που διαρκεί 3-5 ημέρες και ο ιός διασπείρεται σε πολλούς ιστούς όπως μήνιγγες, σιελογόνους αδένες, πάγκρεας όρχεις και ωοθήκες. Φλεγμονή των συμμετεχόντων ιστών οδηγεί στα χαρακτηριστικά συμπτώματα της παρωτίτιδας και σε άσηπτη μηνιγγίτιδα.

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της νήσου;

Η παρωτίτιδα σπάνια προκαλεί σοβαρές επιπλοκές. Παρ’όλα αυτά μπορεί να προκαλέσει στα παιδιά νευροαισθητήρια απώλεια ακοής, με συχνότητα εμφάνισης 1 στα 20.000 περιστατικά. Εγκεφαλίτιδα από τον ιό της παρωτίτιδας συμβαίνει με συχνότητα < 2 περιστατικά ανά 100.000 περιπτώσεις και περίπου το 1% αυτών των εγκεφαλίτιδων είναι θανατηφόρες. Άσηπτη μηνιγγίτιδα μπορεί να συμβεί στο 10% των κρουσμάτων και έχει καλή πρόγνωση.Οι ενήλικες, παρουσιάζουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν μηνιγγοεγκεφαλίτιδα, σε σχέση με τα παιδιά. Άλλη επιπλοκή είναι η ορχίτιδα, που συμβαίνει σε 30%-40% των αρρένων μετεφηβικής ηλικίας, η οποία παρότι είναι συχνά αμφοτερόπλευρη, σπανίως προκαλεί στειρότητα. Μαστίτιδα έχει αναφερθεί στο 15% των περιπτώσεων σε γυναίκες, άνω των 15 ετών. Πιο σπάνιες επιπλοκές της νόσου αποτελούν η ωοθηκίτιδα και η παγκρεατίτιδα. Παρ’όλο που η νόσηση κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης είναι δυνατό να οδηγήσει σε αποβολή, δεν υπάρχει απόδειξη πως η παρωτίτιδα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης προκαλεί συγγενείς ανωμαλίες στο έμβρυο.

Η παρωτίτιδα επηρεάζει την εγκυμοσύνη;

Ο ιός της παρωτίτιδας μεταδίδεται από την έγγυο που νοσεί στο εμβρυό της κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης και προκαλεί αυτόματη αποβολή. Δεν αναφέρεται σαφής συσχέτιση με την εμφάνιση συγγενών ανωμαλιών παρά την ισχυρή υποψία ότι η ενδοκαρδιακή ινοελάστωση είναι αποτέλεσμα ενδομήτριας λοίμωξης.

Πόσο διαρκεί η παρωτίτιδα;

Ο χρόνος επώασης της παρωτίτιδας είναι συνήθως 16-18 (εύρος 12-25).

Περίοδος μεταδοτικότητας

Η επίπτωση της νόσου είναι μεγαλύτερη τον χειμώνα και την άνοιξη ωστόσο κρούσματα παρατηρούνται όλο το έτος. Η μεταδοτικότητα είναι ανάλογη με αυτή της γρίπης και της ερυθράς και μικρότερη από αυτή της ιλαράς και της ανεμευλογιάς. Ο ιός απομονώνεται στο σάλιο (7 ημέρες πριν ως και 9 ημέρες μετά την έναρξη της παρωτίτιδας) και από τα ούρα (6 ημέρες πριν ως 15 ημέρες μετά την έναρξη της παρωτίτιδας) . Η μεγαλύτερη μεταδοτικότητα συμβαίνει 2 ημέρες πριν ως 4-5 ημέρες μετά την εκδήλωση της νόσου. Άτομα με ασυμπτωματική λοίμωξη μπορεί να είναι μεταδοτικά.

Μέτρα προφύλαξης

• Σε περίπτωση που κάποιος προσβληθεί από τον ιό της παρωτίτιδας και νοσήσει, υπάρχουν αρκετές ενέργειες οι οποίες θα βοηθήσουν στην πρόληψη μετάδοσης της νόσου:
• Περιορισμός των στενών επαφών, ειδικά με βρέφη και άτομα με διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος τα οποία δεν μπορούν να εμβολιαστούν.
• Παραμονή στο σπίτι και αποχή από την δουλειά ή το σχολείο για 5 ημέρες μετά την διόγκωση των παρωτίδων. Ταυτόχρονα αποφυγή των επαφών με τα υπόλοιπα άτομα του οικείου περιβάλλοντος.
• Κάλυψη του στόματος όταν βήχουμε ή πτερνιζόμαστε.
• Σχολαστικό πλύσιμο των χεριών ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Εκπαίδευση και των μικρών παιδιών.
• Αποφύγετε να μοιράζεστε τα σκεύη που χρησιμοποιείτε με άλλους.
• Τακτικός καθαρισμός των αντικειμένων που χρησιμοποιούνται συχνότερα (π.χ. παιχνίδια, πόμολα, τραπέζια) με σαπούνι και νερό ή με υγρά μαντήλια.

Υπάρχει θεραπεία για την παρωτίτιδα;

Η απάντηση είναι όχι. Η θεραπεία είναι μόνο υποστηρικτική (ανάπαυση, χορήγηση άφθονων υγρών και αντιπυρετική αγωγή).

Ποια άτομα θεωρείται πως διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο νόσησης;

Πριν την εφαρμογή του εμβολίου για την ιλαρά-ερυθρά-παρωτίτιδα (MMR), οι επιδημίες της νόσου ήταν τακτικές, ιδιαίτερα σε παιδιά ηλικίας 5-9 ετών. Ακόμη και μετά την εφαρμογή του εμβολίου (MMR) συνεχίζουν να παρουσιάζονται περιπτώσεις παρωτίτιδας, κυρίως σε μεγαλύτερα παιδιά και σε νεαρούς ενήλικες που δεν έχουν εμβολιαστεί στο παρελθόν. Επίσης, επιδημίες είναι δυνατόν να εμφανιστούν σε πληθυσμούς όπου η εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών είναι χαμηλή. Συγκεκριμένες ομάδες ενηλίκων θεωρείται πως διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο έκθεσης στον ιό της παρωτίτιδας και γι’αυτό τον λόγο είναι αναγκαίο να λάβουν και την 2
η δόση του εμβολίου MMR, εκτός αν έχουν νοσήσει στο παρελθόν. Οι ομάδες αυτές περιλαμβάνουν φοιτητές σε ιδρύματα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, επαγγελματίες υγείας και άτομα που διαμένουν σε περιοχή με πρόσφατη επιδημία παρωτίτιδας.