Στρεπτόκοκκος: Πώς μεταδίδεται και τι πρέπει να προσέχουν οι γονείς σύμφωνα με τους ειδικούς

Έντονη ανησυχία στους γονείς έχει προκαλέσει ο θάνατος ενός 8χρονου παιδιού από στρεπτόκοκκο, λίγες μόνο ώρες από τη μεταφορά του στο Παίδων « Παναγιώτη και Αγλαϊας Κυριακού».

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του νοσοκομείου, «Αγόρι, 8 ετών, ελληνικής καταγωγής, προσήλθε στην εφημερία στις 18.12.2023, ξημερώματα 19.12.2023, 04:00, στα ΤΕΠ του Νοσοκομείου, με ΙΧ, συνοδευόμενο από τους γονείς του, από την περιοχή των Δυτικών Προαστίων.

Παρουσίαζε αναπνευστική ανεπάρκεια και κυκλοφορική καταπληξία, σε έδαφος σηπτικού shock με αναφερόμενη εμπύρετη λοίμωξη ανώτερου αναπνευστικού από τετραημέρου.

Έγινε ανάνηψη με υγρά και χορήγηση τριπλού αντιβιοτικού σχήματος στα Εξωτερικά Ιατρεία και εισήχθη άμεσα στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.

Διασωληνώθηκε και υποστηρίχθηκε το κυκλοφορικό σύστημα με 3 ινότροπα. Χορηγήθηκε γ-σφαιρίνη. Λίγες ώρες μετά την εισαγωγή στη ΜΕΘ και παρά την εντατική υποστήριξη όλων των συστημάτων, εμφάνισε καρδιακή ανακοπή και κατέληξε στις 09:44. Αναμένονται οι καλλιέργειες βιολογικών υγρών για ανάδειξη πιθανού μικροβιακού παράγοντα. Θα διενεργηθεί νεκροψία, νεκροτομή».

Στην χώρα μας έχουν καταγραφεί συνολικά 7 θάνατοι παιδιών από στεπτόκοκκο ενώ αυξημένα είναι τα κρούσματα σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις.

Τι είναι ο στρεπτόκοκκος

Ο στρεπτόκοκκος είναι μια μεταδοτική βακτηριακή λοίμωξη του λαιμού που προκαλείται από ένα βακτήριο γνωστό ως στρεπτόκοκκος της ομάδας Α. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας είναι πιο ευαίσθητα σε αυτή τη μόλυνση, καθώς έρχονται γενικά σε στενή επαφή με άλλους που μπορεί να έχουν μολυνθεί από αυτή τη μεταδοτική ασθένεια. Τα βακτήρια του στρεπτόκοκκου είναι η πιο κοινή αιτία βακτηριακού πονόλαιμου σε παιδιά και εφήβους.

Ο στρεπτόκοκκος του λαιμού συνήθως χρειάζεται θεραπεία με αντιβιοτικά. Με την κατάλληλη ιατρική φροντίδα - και άφθονη ανάπαυση και υγρά - τα περισσότερα παιδιά επιστρέφουν στο σχολείο και παίζουν μέσα σε λίγες μέρες.

Τι είναι ο στρεπτόκοκκος λαιμός;

Ο στρεπτόκοκκος λαιμός είναι μια κοινή βακτηριακή λοίμωξη. Προκαλούμενος από βακτήρια στρεπτόκοκκου της ομάδας Α, ο στρεπτόκοκκος ευθύνεται για περίπου το ένα τρίτο όλων των ασθενειών του πονόλαιμου στα παιδιά.

Ο στρεπτόκοκκος λαιμός είναι εξαιρετικά μεταδοτικός και ο καθένας μπορεί να τον κολλήσει. Αλλά είναι πιο συνηθισμένο σε παιδιά ηλικίας 5 έως 15 ετών, ειδικά στα τέλη του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης.

Πώς μεταδίδεται ο στρεπτόκοκκος;

Τα βακτήρια που προκαλούν το στρεπτόκοκκο γενικά εξαπλώνονται με τον ίδιο τρόπο όπως το κρυολόγημα και οι ιοί της γρίπης. Μπορεί να εξαπλωθεί μέσω σταγονιδίων στον αέρα καθώς ένα μολυσμένο άτομο βήχει ή φτερνίζεται. Είναι επίσης πιθανό να κολλήσετε τη μόλυνση από την κοινή χρήση πιάτων με ένα μολυσμένο άτομο. Εάν το μολυσμένο άτομο έχει το μικρόβιο στο χέρι του, μπορεί να μεταδοθεί σε άλλον που αγγίζει το χέρι αυτού του ατόμου.

Γι' αυτό είναι τόσο σημαντικό να μάθουμε στα παιδιά να πλένουν τα χέρια τους καλά και συχνά. Αυτό μπορεί να μειώσει τις πιθανότητές τους να εμφανίσουν μεταδοτικές ασθένειες όπως ο στρεπτόκοκκος.

Είναι πολύ σημαντικό να διδάξετε στα μικρά παιδιά να καλύπτουν τη μύτη και το στόμα τους με χαρτομάντιλο (ή το μανίκι του πουκαμίσου τους) όταν φτερνίζονται ή βήχουν. Όπως συμβαίνει με κάθε μεταδοτική λοίμωξη, το τακτικό πλύσιμο των χεριών, ειδικά μετά το φτέρνισμα ή το βήχα, μπορεί επίσης να βοηθήσει το παιδί σας να αποφύγει τη μετάδοση του στρεπτόκοκκου. Φροντίστε να πλένετε και να απολυμαίνετε προσεκτικά τα πιάτα του άρρωστου παιδιού σας και μετά από κάθε γεύμα.

Ποια είναι τα σημάδια και τα συμπτώματα του λαιμού από στρεπτόκοκκο;

Τα συμπτώματα του στρεπτόκοκκου περιλαμβάνουν:

• πονόλαιμος
• πυρετός
• κόκκινες και πρησμένες αμυγδαλές
• επώδυνοι ή πρησμένοι αδένες του λαιμού

Δεν είναι όλοι οι πονόλαιμοι στρεπτόκοκκοι. Συχνά, τα παιδιά έχουν πονόλαιμο εξαιτίας ενός ιού , η οποία συνήθως υποχωρεί χωρίς ιατρική θεραπεία.

Τα παιδιά που έχουν στρεπτόκοκκο μπορεί να εμφανίσουν άλλα συμπτώματα εντός περίπου 3 ημερών, όπως:

• δυσκολία στην κατάποση
• πονοκέφαλος
• πόνος στομάχου
• γενική δυσφορία, ανησυχία ή αδιαθεσία
• απώλεια της όρεξης
• ναυτία
• εξάνθημα

Τα παιδιά συχνά εμφανίζουν πονόλαιμο λόγω του ιού του κοινού κρυολογήματος. Αν και τα συμπτώματα μιας ιογενούς λοίμωξης μπορεί να μιμούνται εκείνα του στρεπτόκοκκου, κάθε ερεθισμένος λαιμός δεν οφείλεται σε βακτηριακή λοίμωξη από στρεπτόκοκκο. Ο πονόλαιμος λόγω κρυολογήματος και γρίπης μπορεί να μην χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή, καθώς τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία επίδραση στις βακτηριακές λοιμώξεις.

Ωστόσο, εάν το παιδί σας έχει πράγματι στρεπτόκοκκο στο λαιμό, ο παιδίατρός του πιθανότατα θα συνταγογραφήσει αντιβιοτικά αφού μια εργαστηριακή εξέταση σε κλινική θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση.

Αγγελική Ρέβελα: «Εάν το παιδί σας έχει πονόλαιμο και άλλα συμπτώματα στρεπτόκοκκου, καλέστε το γιατρό σας»

Πότε οι γονείς πρέπει να απευθυνθούν στον γιατρό; Σύμφωνα με την γιατρό Αγγελική Ρέβελα ΜD,MSc,PhD, « εάν το παιδί σας έχει πονόλαιμο και άλλα συμπτώματα στρεπτόκοκκου, καλέστε το γιατρό σας. Ο γιατρός πιθανότατα θα κάνει ένα γρήγορο τεστ στρεπτόκοκκου στο ιατρείο, χρησιμοποιώντας μια μπατονέτα για να πάρει δείγμα από τα υγρά στο πίσω μέρος του λαιμού. Η δοκιμή διαρκεί μόνο περίπου 5 λεπτά.

Εάν είναι θετικό, το παιδί σας έχει στρεπτόκοκκο λαιμό. Εάν είναι αρνητικό, ο γιατρός θα στείλει ένα δείγμα σε ένα εργαστήριο για καλλιέργεια λαιμού . Τα αποτελέσματα είναι συνήθως διαθέσιμα μέσα σε λίγες μέρες.

Εάν το παιδί σας βγει θετικό, ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει μια τυπική 10ήμερη πορεία αντιβιοτικών για τη θεραπεία του στρεπτόκοκκου. Εάν το τεστ είναι αρνητικό, η αιτία του πονόλαιμου είναι πιθανόν ιογενής, επομένως δεν χρειάζονται αντιβιοτικά.

Τα συμπτώματα του στρεπτόκοκκου συνήθως υποχωρούν σε τρεις έως πέντε ημέρες χωρίς θεραπεία. Ωστόσο, οι γιατροί είναι προσεκτικοί στη διάγνωση και τη θεραπεία του στρεπτόκοκκου για την πρόληψη του ρευματικού πυρετού, μια κάπως ασυνήθιστη αλλά επικίνδυνη επιπλοκή.

Επειδή τα παιδιά κάτω των 3 ετών έχουν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν στρεπτόκοκκο και σπάνια εμφανίζουν ρευματικό πυρετό, οι περισσότεροι ειδικοί συνιστούν να μην καλλιεργείται ο λαιμός για στρεπτόκοκκο σε παιδιά κάτω των 3 ετών.

Εάν το παιδί σας εμφανίζει συμπτώματα στρεπτόκοκκου, θα πρέπει να δείτε παιδίατρο ακόμα κι αν αισθάνεται καλύτερα μετά από λίγες ημέρες, καθώς η θεραπεία σε αυτό το σημείο θα εξακολουθεί να αποτρέπει αποτελεσματικά τον ρευματικό πυρετό.»

Τα δυο συμπτώματα που πρέπει να προσέξουν οι γονείς

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, σε δηλώσεις του στο Mothersblog.gr το 2022 με αφορμή και πάλι την αύξηση κρουσμάτων στρεπόκοκκου είχε πει ότι «ο στρεπτόκοκκος είναι μία συνηθισμένη ασθένεια. Τρομερά σπάνια κάνει σηψαιμία και αυτό λόγω μη έγκαιρης διάγνωσης και αντιμετώπισης.»

Ο γιατρός ανέφερε επίσης ότι η βακτηριακή λοίμωξη του στρεπτόκοκκου είναι 100% αντιμετωπίσιμη με τη χορήγηση αντιβιοτικών γι' αυτό και είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη διάγνωση.

Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντόπουλο, οι γονείς πρέπει να προσέξουν μεταξύ άλλων δύο συμπτώματα: «Το πρώτο είναι ο πυρετός. Εάν ακόμα και αν μετά τη χορήγηση του αντιπυρετικού, πέσει ο πυρετός αλλά το παιδί είναι υποτονικό και δεν έχει όρεξη, οι γονείς θα πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό. Το δεύτερο είναι το έντονο ρίγος το οποίο αποτελεί χαρακτηριστικό σύμπτωμα του στρεπτόκοκκου».

Πώς αντιμετωπίζεται ο στρεπτόκοκκος λαιμός;

Οι γιατροί συνήθως συνταγογραφούν περίπου 10 ημέρες αντιβιοτικού για τη θεραπεία του στρεπτόκοκκου. Μέσα σε περίπου 24 ώρες μετά την έναρξη της λήψης αντιβιοτικών, το παιδί σας πιθανότατα δεν θα έχει πυρετό και δεν θα είναι μεταδοτικό. Μέχρι τη δεύτερη ή την τρίτη ημέρα, άλλα συμπτώματα θα πρέπει να αρχίσουν να υποχωρούν.

Ακόμη και όταν τα παιδιά αισθάνονται καλύτερα, θα πρέπει να λαμβάνουν τα αντιβιοτικά όπως τους έχει συνταγογραφηθεί. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να σκοτώσετε τα επιβλαβή βακτήρια. Διαφορετικά, τα βακτήρια μπορούν να παραμείνουν στο λαιμό και τα συμπτώματα μπορεί να επανέλθουν. Η συμπλήρωση όλων των αντιβιοτικών αποτρέπει επίσης άλλα προβλήματα υγείας που μπορεί να προκαλέσει μια λοίμωξη από στρεπτόκοκκο, όπως ρευματικό πυρετό (που μπορεί να προκαλέσει καρδιακή βλάβη), οστρακιά , λοιμώξεις του αίματος ή νεφρική νόσο.

Strep-test: Τι είναι και πότε πρέπει να γίνεται

Το strep-test, αποτελεί μια γρήγορη , ανώδυνη, εύκολη μέθοδο, που μπορεί να γίνει και στο χώρο του ιατρείου, όπου, ενώ το παιδί έχει ανοικτό το στόμα του, παίρνουμε υλικό από τον φάρυγγα ή τις παρίσθμιες αμυγδαλές, για να επιβεβαιώσουμε ή όχι, αν υπάρχει στεπτοκοκκική φαρυγγοαμυγαλίτιδα (τα αποτελέσματα είναι άμεσα, σε 5-10 λεπτά).

«Η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα αποτελεί μια νόσο του φάρυγγα και των αμυγδαλών και σε ένα μεγάλο ποσοστό υπεύθυνο μικρόβιο, είναι ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α (αιμολυτικός στρεπτόκοκκος). Αν λοιπόν το strep-test είναι θετικό, επιβεβαιώνεται η ύπαρξη του στεπτόκοκκου και ακολουθείται η κατάλληλη αντιβιοτική και συμπτωματική αγωγή», εξηγεί ο Σεφερλής Φωκίων Ω.Ρ.Λ-Χειρουργός Κεφαλής & Τραχήλου, ενηλίκων και παίδων.

Σύμφωνα με τον ίδιο «σε περίπτωση αρνητικού αποτελέσματος, πρέπει να συνεχίσουμε την διαγνωστική μας προσέγγιση, διότι μπορεί ή να μην υπάρχει φλεγμωνώδη πάθηση του φάρυγγα -των αμυγδαλών ή να ευθύνεται άλλο μικρόβιο ή ιός.

Σε αυτήν την περίπτωση η λήψη καλλιέργειας από τα ίδια ανατομικά σημεία θα μας βοηθήσει. Πρόκειται για μια περίπου ίδια στην διαδικασία μέθοδο, όπου με ένα βαμβακοφόρο στυλεό, παίρνουμε από τον φάρυγγα και τις παρίσθμιες αμυγδαλές υλικό (ανώδυνη, γρήγορη, εύκολη μέθοδος) και το αποστέλλουμε σε ένα μικροβιολογικό εργαστήριο για την έκδοση αποτελεσμάτων. Η διάρκεια μέχρι την λήψη των αποτελεσμάτων, είναι 2-3 μέρες και σε περίπτωση που η καλλιέργεια αποδείξει ύπαρξη μικροβίου , δίνεται με την απάντηση και ένα αντιβιόγραμμα».