Παγκόσμια Ημέρα για τον Τραυλισμό-Πώς αντιμετωπίζεται στα παιδιά

Στόχος της Παγκόσμιας Ημέρας για τον Τραυλισμό (International Stuttering Awareness Day) είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού, η ενημέρωση των γονέων και των προσώπων που τραυλίζουν στις σύγχρονες απόψεις για τον τραυλισμό και τη θεραπεία του, η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των εκπαιδευτικών, των παιδιάτρων, των θεραπευτών και των λοιπών επαγγελματιών ψυχικής υγείας και κυρίως, το «άνοιγμα» της συζήτησης για ένα θέμα που πολλοί «αποφεύγουν».

Ο τραυλισμός είναι μία από τις διαταραχές στη ροή και τη δομή του λόγου, με ψυχογενή αιτιολογία. Παρουσιάζεται ως διακοπή της χρονικής ροής του λόγου από ασυντόνιστες κινήσεις του μυικού συστήματος της αναπνοής, της παραγωγής της φωνής και της άρθρωσης του λόγου. Η διαταραχή αυτή μπορεί να συμβαίνει στην αρχή ή στο μέσο του λόγου, άλλοτε με επαναλήψεις μεμονωμένων φθόγγων, συλλαβών ή λέξεων (π.χ. μημημημητέρα-κλονικός τραυλισμός) κι άλλοτε με επίμονο κόμπιασμα, με κόλλημα σε ένα φθόγγο (π.χ. μμμμητέρα-τονικός τραυλισμός), που για να το ξεπεράσει ο τραυλός κάνει προσπάθειες με όλη του τη δύναμη.

Υπολογίζεται ότι οι πάσχοντες από τραυλισμό ξεπερνούν τα 60 εκατομμύρια παγκοσμίως.

Εκτιμάται ότι ένα 5% των παιδιών προσχολικής ηλικίας τραυλίζουν, πράγμα που σημαίνει ότι περισσότερα από 50.000 παιδιά στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα. Για την πλειοψηφία, η κατάσταση είναι προσωρινή και την ξεπερνούν καθώς μεγαλώνουν, αλλά περίπου το 1/3 αν δεν βοηθηθούν έγκαιρα, κινδυνεύουν να αναπτύξουν τραυλισμό και στην ενήλικη τους ζωή.
Πολλοί παράγοντες, γλωσσικοί, κληρονομικοί, ψυχολογικοί, νευροφυσιολογικοί, κοινωνικοί, καθορίζουν εάν ένα παιδί θα εμφανίσει μία δυσχέρεια στη ροή της ομιλίας, σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας και Τραυλισμό.

Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως μεταξύ του δεύτερου και του πέμπτου έτους. Συνήθως παρατηρούνται επαναλήψεις της αρχικής συλλαβής, επαναλήψεις ολόκληρων λέξεων (κυρίως μικρών) και φράσεων. Εάν ένα παιδί εμφανίσει μια δυσχέρεια στη ροή της ομιλίας σε αυτή την ηλικία δεν είναι βέβαιο ότι η δυσχέρεια αυτή θα εξελιχθεί σε έναν μόνιμο τραυλισμό.

Για πολλά παιδιά (όχι για όλα) αυτής της ηλικιακής ομάδας η δυσχέρεια στην ροή της ομιλίας πιθανόν να είναι ένα αναμενόμενο και φυσιολογικό χαρακτηριστικό του σταδίου εξέλιξης της ομιλίας στο οποίο βρίσκονται. Για κάποια άλλα παιδιά όμως τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι ο προπομπός ενός αρχόμενου τραυλισμού.

Ο αναμενόμενος από την τυπική εξέλιξη «τραυλισμός» ονομάζεται «φυσιολογική δυσχέρεια στη ροή της ομιλίας» (normal dysfluency ή normal nonfluency) και είναι μία παροδική κατάσταση η οποία όμως εγκυμονεί τον κίνδυνο της παγίωσης και της εξέλιξής της σε «κανονικό» τραυλισμό.

Πρωτεύοντα ρόλο στην εδραίωση του τραυλισμού παίζουν:

• η κληρονομική προδιάθεση
• οι γενικότερες δυσκολίες που μπορεί να έχει το παιδί στην ανάπτυξή του ή στην εξέλιξη του λόγου και της ομιλίας
• η χαμηλή επικοινωνιακή αποτελεσματικότητα και οι δυσκολίες σε επικοινωνιακές δεξιότητες
• θέματα που σχετίζονται με τη λειτουργία της οικογένειας σαν σύστημα
• τα ελλείμματα στη συναισθηματική οργάνωση και ωριμότητα του παιδιού
• οι αντιδράσεις του άμεσου και ευρύτερου περιβάλλοντος του παιδιού

Ο τραυλισμός του κάθε ανθρώπου είναι διαφορετικός. Ο θεραπευτής είναι αυτός που αξιολογεί το κάθε περιστατικό και προτείνει την κατάλληλη θεραπεία ή συνδυασμό θεραπειών.

Η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση πάντως είναι προϋπόθεση για τη σωστή αντιμετώπιση.