Οξεία μέση ωτίτιδα σε παιδιά και μωρά- Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Η Οξεία Μέση Ωτίτιδα είναι φλεγμονή του βλεννογόνου και του περιοστέου του μέσου ωτός. Πιο απλά αποτελεί φλεγμονή του μέσου ωτός (ανατομικός χώρος πίσω από την τυμπανική μεμβράνη).

Συχνότερα εμφανίζεται στη παιδική ηλικία και συνήθως συνδυάζεται με λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.

Ένα στα τέσσερα παιδιά θα εμφανίσει τουλάχιστον ένα επεισόδιο οξείας μέσης ωτίτιδας μέχρι τα πρώτα 10 έτη της ζωής του και οι πιο συχνές ηλικίες είναι μεταξύ 3 και 6 ετών. Η οξεία μέση ωτίτιδα είναι πολύ συχνή στα παιδιά της προσχολικής ηλικίας και ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες. Η ταχύτητα με την οποία αναπτύσσεται η νόσος είναι ποικίλη. Άλλες φορές αργή και άλλοτε πολύ γρήγορη. Η φλεγμονή είναι κατά κανόνα 2θής, αποτελεί επιπλοκή φλεγμονών, της μύτης, των παραρρίνιων κόλπων, της οξείας αμυγδαλίτιδας, της οξείας αδενοειδίτιδας (κρεατάκια).

Όλα λοιπόν ξεκινούν απο την μυτούλα των παιδιών μας (ρινική κοιλότητα). Η είσοδος μικροργανισμών (που προκαλούν την ωτίτιδα) εισέρχονται στη ρινική κοιλότητα και δια μέσου της ευσταχιανής σάλπιγγας (σωλήνας που επικοινωνεί η ρινική κοιλότητα με το μέσο ούς), επεκτείνεται η φλεγμονή στο μέσο ούς.

Έτσι λοιπόν η συλλογή πύου στη κοιλότητα του μέσου ωτός πιέζει από την έσω πλευρά την τυμπανική μεμβράνη και προκαλεί πόνο.

Συμπτώματα

Τα κύρια συμπτώματα είναι ο πόνος στο αυτί, ο πυρετός, η βαρηκοία και η εκροή πύου απο το αυτί. Η βαρηκοία οφείλεται στη συλλογή πύου, είναι μικρού βαθμού και δεν είναι μόνιμη, αλλά υποχωρεί με την υποχώρηση του πύου. Η έκκριση πύου απο το αυτί επέρχεται εφόσον υπάρχει διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης.

Στα μικρότερα παιδιά μπορεί να υπάρχει ανησυχία, δυσκολία στη σίτηση και στον ύπνο.

Πως γίνεται η διάγνωση της οξείας μέσης ωτίτιδας;

Η διάγνωση γίνεται απο τον ΩΡΛ ιατρό ή τον Παιδίατρο, με την ωτοσκόπηση του ωτός και την κλινική εξέταση. Τα στάδια της οξείας μέσης ωτίτιδας είναι 4 (α.ερυθρότητα τυμπανικής μεμβράνης, β.αυξημένη αγγείωση τυμπανικής μεμβράνης, γ.η τυμπανική μεμβράνη προβάλλει προς τα έξω και δ. διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης με έξοδο εκκρίματος).

Μπορεί λοιπόν το πύον πίσω από την τυμπανική μεμβράνη , να προκαλέσει διάτρηση της, αφού δεν έχει άλλη έξοδο και η ευσταχιανή σάλπιγγα είναι αποφραγμένη. Τότε παρατηρείται εκροή πυώδους ή αιματηρού εκκρίματος από τα αυτάκι του παιδιού. Ταυτόχρονα επέρχεται και υποχώρηση του πόνου , αφού δεν πιέζει πλέον,το πύον την τυμπανική μεμβράνη.

Θεραπεία

Σε παιδιά μικρότερα των 2 ετών, μετά την διάγνωση είναι απαραίτητη η κατάλληλη αντιβιοτική κάλυψη. Σε μεγαλύτερα παιδιά αναλόγως και την εικόνα, μετά την εξέταση μπορεί να περιμένουμε 24-48 ώρες πριν την έναρξη της αντιβίωσης (και ξεκινά αν δεν καλυτερεύσει η κλινική τους εικόνα). Η χρονική διάρκεια της αντιβιοτικής κάλυψης ποικίλει από 8-14 μέρες. Είναι χρήσιμο στις 8 ημέρες να επανεξετάζεται το παιδί.

Έτσι λοιπόν στη θεραπεία συνοψίζονται:

1. Η κατάλληλη αντιβιοτική κάλυψη
2. Οι ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό 2-3 φορές την ημέρα
3. Τα αντιπυρετικά-αναλγητικά φάρμακα, αναλόγως την εικόνα του παιδιού
4. Τα ρινικά αποσυφορητικά

Θα πρέπει να διατηρούμε στεγνό το αυτάκι του παιδιού μας κατά την περίοδο που έχει οξεία μέση ωτίτιδα , να αποφεύγουμε την είσοδο νερού ή άλλων υγρών στο αυτάκι.

Αν έχει τρυπήσει (διάτρηση) η τυμπανική μεμβράνη, θα κλείσει η τρύπα;

Όταν έχει επέλθει διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης, πρέπει να γνωρίζουμε πως σε μεγάλο ποσοστό >90%, επουλώνεται πλήρως, αρκεί να διατηρούμε στεγνό το αυτάκι μέχρι να κλείσει η τρύπα στην τυμπανική μεμβράνη ( σε 1 με 2 εβδομάδες).

Επιπλοκές:

Υπάρχουν σοβαρές επιπλοκές (όχι τόσο συχνά) όταν έχουμε επέκταση της φλεγμονής πέραν της κοιλότητας του μέσου ωτός, αλλά η αντιβιοτική κάλυψη, όταν είναι απαραίτητη και η συχνή παρακολούθηση του παιδιού στην περίοδο της λοίμωξης, μπορούν να μας προφυλάξουν από τις επιπλοκές.

Υπάρχουν μέτρα προφύλαξης από την οξεία μέση ωτίτιδα;

Τα παιδιά που θηλάζουν έχουν μικρότερες πιθανότητες να εμφανίζουν συχνές λοιμώξεις του μέσου ωτός. Επίσης οι χώροι με μεγάλο συνωστισμό (π.χ σε παιδικούς σταθμούς με πολλά παιδάκια) ευνοούν τις λοιμώξεις.

Σε περιπτώσεις που παρατηρούμε να έχει ρινική συμφόρηση το παιδί μας (μπούκωμα στη μυτούλα), μπορεί στη συνέχεια να επέλθει η οξεία μέση ωτίτιδα, για αυτό πρέπει να κάνουμε ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό, 2-3 φορές την ημέρα για να απομακρύνονται οι ρινικές εκκρίσεις.

Το παθητικό κάπνισμα και η χρήση της πιπίλας, ευνοούν την οξεία μέση ωτίτιδα.

Επίσης, ο τρόπος που θηλάζετε ή δίνετε το μπιμπερό στο μωρό σας είναι σημαντικός. Είναι καλύτερο, το κεφαλάκι του μωρού να έιναι ψηλότερα απο το υπόλοιπο σώμα κατά την σιτησή του, διότι η ευσταχιανή σάλπιγγα(το σωληνάκι που επικοινωνεί η μύτη με αυτί) δεν έχει λάβει την τελική της μορφή, είναι οριζόντια και πιο μικρή σε μέγεθος(παράγοντες που ευνοούν την επέκταση της λοίμωξης στη κοιλότητα του μέσου ωτός. Καλό είναι λοιπόν, να αποφεύγεται να σιτίζονται τα παιδιά μας ξαπλωμένα.

H οξεία μέση ωτίτιδα δεν είναι μεταδοτική ασθένεια, οπότε ένα άτομο με οξεία μέση ωτίτιδα δεν μπορεί να κολλήσει ένα άλλο, αλλά μια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος [στη μύτη, στις παρίσθμιες αμυγδαλές, στις αδενοειδείς ακβλαστήσεις(κρεατάκια), στους παραρρίνιους κόλπους, στο φάρυγγα] ,που θα εξαπλωθεί μεταξύ των παιδιών, μπορεί να προκαλέσει οξεία μέση ωτίτιδα σε μερικά από τα παιδιά.

Η διατήρηση της μυτούλας του παιδιού μας καθαρής (χωρίς εκκρίσεις), με ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό (και ενθάρρυνση του παιδιού μας καθώς μεγαλώνει να μάθει να φυσά την μυτούλα του) όταν υπάρχει ρινική συμφόρηση (μπούκωμα), είναι το βασικό μέτρο για την αποφυγή συχνών επεισοδίων οξείας μέσης ωτίτιδας.

Θα χαρώ να απαντήσω σε οποιαδήποτε απορία σας εδώ

Σεφερλής Φωκίων
Ω.Ρ.Λ-Χειρουργός Κεφαλής & Τραχήλου, ενηλίκων και παίδων
Λ. Κουντουριώτου 158
Ρέθυμνο-Κρήτη
www.fokionseferlis.gr