Είμαι έγκυος, να εμβολιαστώ για τη γρίπη;

Η γρίπη είναι μία μεταδοτική ιογενής νόσος, η οποία επηρεάζει τη λειτουργία τόσο του ανωτέρου, όσο και του κατωτέρου αναπνευστικού. Το φάσμα των ιών, που προκαλούν γρίπη είναι ευρύ. Κάποια είδη ιού της γρίπης βλάπτουν τον άνθρωπο, ενώ κάποια προκαλούν τη νόσο σε άλλα είδη. Οι ιοί της γρίπης μεταδίδονται μέσω των σταγονιδίων, που δημιουργούνται στο αναπνευστικό σύστημα και στη συνέχεια διασπείρονται στο περιβάλλον με το βήχα, την ομιλία και το φτάρνισμα.

Γρίπη στην εγκυμοσύνη: Τρόποι αντιμετώπισης και πιθανοί κίνδυνοι

Ο ιός της γρίπης είναι δυνατόν να μεταδοθεί και αφού με τα χέρια μας ακουμπήσουμε αντικείμενα, στα οποία έχει επικαθίσει ο ιός και στη συνέχεια ακουμπήσουμε τα μάτια ή τη μύτη. Ο ασθενής είναι μεταδοτικός ακόμα και πριν την εκδήλωση των χαρακτηριστικών συμπτωμάτων, αλλά και έως και 5 με 7 ημέρες μετά την αποδρομή αυτών. Μετά τη λοίμωξη, ένα υγιές άτομο αναρρώνει πλήρως εντός ολίγων ημερών, αλλά ενδεχόμενες επιπλοκές ενίοτε εκδηλώνονται σε άτομα, τα οποία ανήκουν στις «ομάδες υψηλού κινδύνου».

Οι συγκεκριμένες ομάδες περιλαμβάνουν τα νήπια, τους ηλικιωμένους, τους ανοσοκατασταλμένους και τις εγκύους. Τα συμπτώματα της γρίπης περιλαμβάνουν το βήχα, τη ρινική συμφόρηση, τον πυρετό και τον πονόλαιμο. Η γρίπη εξαπλώνεται ταχύτατα κατά τις εποχικές επιδημίες, οπότε και επηρεάζεται σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού. Η περίοδος της επιδημίας γρίπης εκτείνεται κατά το φθινόπωρο και το χειμώνα σε περιοχές με ήπιο κλίμα (Boktor & Hafner, 2024).

Η γρίπη κατά την εγκυμοσύνη ενδέχεται να έχει δυσάρεστες συνέπειες, τόσο για τη μητέρα, όσο και για το μωρό.

Πόσοι είναι οι ιοί της γρίπης;

Υπάρχουν τέσσερις τύποι ιών της γρίπης: A, B, C και D. Οι τύποι Α και Β είναι αυτοί, που προσβάλλουν τον άνθρωπο, ενώ και μεταξύ αυτών διακρίνονται διάφοροι υποτύποι και είδη. Είναι δυνατόν και οι ιοί, που τυπικά προσβάλλουν τα ζώα, να προκαλέσουν λοίμωξη και στον άνθρωπο, αν μεταλλαχθούν. Εντούτοις, όταν συμβαίνει αυτό, κατά κανόνα η μετάδοση από άτομο σε άτομο είναι αναποτελεσματική. Παρ’ όλα αυτά, έχουν καταγραφεί και εξαιρέσεις στον κανόνα αυτόν, όπως το 1918 και το 2009, οπότε η μετάδοση και από άτομο σε άτομο κατέστη αποτελεσματική, με αποτέλεσμα την ταχεία εξάπλωση του ιού σε όλον τον κόσμο (Boktor & Hafner, 2024).

Ίωση και κρύωμα στην εγκυμοσύνη - Τι να κάνετε εάν αρρωστήσετε

Είναι ασφαλής ο εμβολιασμός έναντι της γρίπης κατά την εγκυμοσύνη;

Ο εμβολιασμός έναντι της εποχικής γρίπης συστήνεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό υγείας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ήδη από το 2005 και είναι πλέον αρκετοί οι ανά τον κόσμο κρατικοί οργανισμοί, που ενσωμάτωσαν την πρακτική αυτή στις δημοσιευθείσες σχετικές οδηγίες τους, συστήνοντας τον εμβολιασμό των εγκύων ανεξαρτήτως τριμήνου της κύησης. Ο εμβολιασμός της γρίπης θεωρείται ασφαλής κατά την εγκυμοσύνη (Ghulmiyyah και συνεργάτες, 2015; Regan & Munoz, 2021; Wolfe και συνεργάτες, 2023; ACOG Committee Statement No. 7, 2024) αν και η συλλογή σχετικών στοιχείων και η στατιστική τους ανάλυση συνεχίζεται αδιάλειπτα (Wolfe και συνεργάτες, 2023).

Πώς λειτουργεί το εμβόλιο της γρίπης κατά την εγκυμοσύνη;

Μετά από λοίμωξη από τον ιό της γρίπης επιτυγχάνεται φυσική ανοσία, καθότι το σώμα παράγει σημαντικές ποσότητες αντισωμάτων έναντι του ιού, τα οποία, αν πρόκειται για έγκυο, φθάνουν στο έμβρυο μέσω του πλακούντα. Η ίδια παραγωγή αντισωμάτων είναι δυνατόν να επιτευχθεί και με τον προληπτικό εμβολιασμό έναντι της γρίπης. Εκ των διαθεσίμων στοιχείων προκύπτει, πως ο εμβολιασμός εγκύων ως αποτέλεσμα έχει την παραγωγή ικανών ποσοτήτων αντισωμάτων, με τις σχετικές μετρήσεις να μην διαφέρουν μεταξύ εγκύων και μη εγκύων γυναικών. Έχει υπολογισθεί, πως σε ποσοστό έως και 99% των εγκύων επιτυγχάνεται διαπλακουντιακή μεταφορά των αντισωμάτων αυτών στο έμβρυο (Memoli και συνεργάτες, 2013).

Ο εμβολιασμός της εγκύου έναντι της γρίπης ωφελεί τόσο την ίδια, όσο και το έμβρυο (Memoli και συνεργάτες, 2013). Συγκεκριμένα, χάρη στην πρακτική αυτή επιτυγχάνεται αφενός μείωση των πιθανοτήτων το νεογνό να παρουσιάσει γρίπη έως και 8 εβδομάδες μετά τον τοκετό (Puck και συνεργάτες, 1980), αφετέρου μείωση της βαρύτητας των όποιων συμπτωμάτων ενδεχόμενης λοίμωξης του αναπνευστικού του νεογνού (Reuman και συνεργάτες, 1987).

Σε μία δοκιμασία εμβολιασμού 340 εγκύων γυναικών, επετεύχθη μεταξύ των νεογνών μείωση (Zaman και συνεργάτες, 2008):

• κατά 63% των περιπτώσεων εργαστηριακά επιβεβαιωμένης λοίμωξης γρίπης
• κατά 36% σε όλες τις περιπτώσεις εμπυρέτων λοιμώξεων του αναπνευστικού
• κατά 29% σε όλες τις περιπτώσεις λοιμώξεων του αναπνευστικού

Επιπλέον, έχει υπολογισθεί, πως ο εμβολιασμός της εγκύου έναντι της γρίπης, συνδέεται με μείωση κατά 45% με 48% των πιθανοτήτων χρείας νοσηλείας του εμβρύου εξαιτίας αναπνευστικής νόσου κατά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής του (Poehling και συνεργάτες, 2011).

Γρίπη τύπου Α (Η1Ν1) και εγκυμοσύνη: Υπάρχει προστασία; Πώς αντιμετωπίζεται;

Συνεπώς, χρήσιμη είναι η συζήτηση με το θεράποντα ιατρό σχετικά με την εκτίμηση των ωφελειών του εμβολιασμού έναντι της γρίπης κατά τη διάρκεια της κύησης.

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{ACOG Committee Statement No. 7. Influenza in Pregnancy: Prevention and Treatment: Obstet Gynecol. 2024 Feb 1;143(2):e24-e30. doi: 10.1097/AOG.0000000000005479. PMID: 38016152.}

^{Boktor SW, Hafner JW. Influenza. [Updated 2023 Jan 23]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459363/}

^{Ghulmiyyah LM, Alame MM, Mirza FG, Zaraket H, Nassar AH. Influenza and its treatment during pregnancy: A review. J Neonatal Perinatal Med. 2015;8(4):297-306. doi: 10.3233/NPM-15814124. PMID: 26836818.}

^{Memoli MJ, Harvey H, Morens DM, Taubenberger JK. Influenza in pregnancy. Influenza Other Respir Viruses. 2013 Nov;7(6):1033-9. doi: 10.1111/irv.12055. Epub 2012 Nov 21. PMID: 23170853; PMCID: PMC3582707.}

^{Poehling KA, Szilagyi PG, Staat MA, Snively BM, Payne DC, Bridges CB, Chu SY, Light LS, Prill MM, Finelli L, Griffin MR, Edwards KM; New Vaccine Surveillance Network. Impact of maternal immunization on influenza hospitalizations in infants. Am J Obstet Gynecol. 2011 Jun;204(6 Suppl 1):S141-8. doi: 10.1016/j.ajog.2011.02.042. Epub 2011 Feb 23. PMID: 21492825; PMCID: PMC3111909.}

^{Puck JM, Glezen WP, Frank AL, Six HR. Protection of infants from infection with influenza A virus by transplacentally acquired antibody. J Infect Dis. 1980 Dec;142(6):844-9. doi: 10.1093/infdis/142.6.844. PMID: 7462695.}

^{Regan AK, Munoz FM. Efficacy and safety of influenza vaccination during pregnancy: realizing the potential of maternal influenza immunization. Expert Rev Vaccines. 2021 Jun;20(6):649-660. doi: 10.1080/14760584.2021.1915138. Epub 2021 Apr 22. PMID: 33832397.}

^{Reuman PD, Ayoub EM, Small PA. Effect of passive maternal antibody on influenza illness in children: a prospective study of influenza A in mother-infant pairs. Pediatr Infect Dis J. 1987 Apr;6(4):398-403. doi: 10.1097/00006454-198704000-00011. PMID: 3588113.}

^{Wolfe DM, Fell D, Garritty C, Hamel C, Butler C, Hersi M, Ahmadzai N, Rice DB, Esmaeilisaraji L, Michaud A, Soobiah C, Ghassemi M, Khan PA, Sinilaite A, Skidmore B, Tricco AC, Moher D, Hutton B. Safety of influenza vaccination during pregnancy: a systematic review. BMJ Open. 2023 Sep 6;13(9):e066182. doi: 10.1136/bmjopen-2022-066182. PMID: 37673449; PMCID: PMC10496691.}

^{Zaman K, Roy E, Arifeen SE, Rahman M, Raqib R, Wilson E, Omer SB, Shahid NS, Breiman RF, Steinhoff MC. Effectiveness of maternal influenza immunization in mothers and infants. N Engl J Med. 2008 Oct 9;359(15):1555-64. doi: 10.1056/NEJMoa0708630. Epub 2008 Sep 17. Erratum in: N Engl J Med. 2009 Feb 5;360(6):648.. Breiman, Robert E [corrected to Breiman, Robert F]. PMID: 18799552.}