Τρόποι επικοινωνίας με το έφηβο παιδί σας

Η εφηβεία είναι μία περίοδος όπου τα παιδιά – πιο σωστά οι έφηβοι – αρκετά συχνά πιέζουν τους γονείς για να δουν «μέχρι που τους παίρνει», διαπραγματεύονται δηλαδή τα όρια, προκαλώντας αλλά και πιέζοντας τους γονείς τους.

Ψυχολογία εφήβου

Και βέβαια από τη μία φαίνεται απολύτως υγιές καθώς προσπαθούν να διεκδικήσουν την ανεξαρτησία τους, από την άλλη όμως αντιμετωπίζουν και οι δύο πλευρές έρχονται σε συγκρούσεις, καθώς οι έφηβοι πιστεύουν πως τα ξέρουν όλα – μία φάση της εφηβείας όπου η αμφισβήτηση και ο ναρκισσιστικός εγωκεντρισμός κυριαρχούν αλλά και η δυσκολία των γονιών να δώσουν χώρο στους εφήβους να εξελιχθούν δημιουργεί επίσης προβλήματα.

Τα λάθη επικοινωνίας που κάνουν οι γονείς με τους εφήβους

Αν και θα τα δούμε παρακάτω αναλυτικά και πώς θα βελτιώσετε την μεταξύ σας επικοινωνία θα τα αναφέρουμε επιγραμματικά. Ποια είναι τα λάθη που κάνουν οι γονείς λοιπόν:

• Του κάνετε ανάκριση για ό,τι συμβαίνει στη ζωή του
• Υποβαθμίζετε τα προβλήματά του
• Δεν του έχετε εμπιστοσύνη
• Δεν το επαινείτε και δεν ενισχύεται την αυτοπεποίθησή του
• Χάνετε την ψυχραιμία σας εύκολα
• Είστε αυταρχικοί
• Σταματήσατε να συζητάτε και να περνάτε χρόνο μαζί
• Του βγάζετε "ξινό" το φαγητό γιατί τον κρίνετε ακόμη και στο οικογενειακό τραπέζι

Όλα τα παραπάνω οδηγούν σε έντονες συγκρούσεις.

Πώς λοιπόν να αποφύγετε – όσο το δυνατόν – τις έντονες συγκρούσεις αλλά και να βρείτε κώδικες επικοινωνίας με τον έφηβό σας;

Τρόποι να βελτιώσουμε την επικοινωνία με τους εφήβους

Ακούστε τον έφηβο

Μπορεί να θέλετε να γνωρίζετε τι συμβαίνει στη ζωή του, χρειάζεται όμως τρόπος για να το μάθετε εφόσον αν του κάνετε «ανάκριση» το πιο πιθανό είναι να τσακωθείτε άλλη μία φορά και να σας γυρίσει την πλάτη. Ο έφηβος θα σας πει πράγματα γι αυτόν χωρίς να ρωτήσετε αν μπορείτε να τον ακούσετε. Και για να γίνει αυτό, να ξέρετε πως σας τεστάρει αρκετά συχνά από τα πιθανά σχόλια στα λόγια του, τον τρόπο που θα τον κοιτάξετε και φυσικά χωρίς να γίνεστε αδιάκριτοι…

Ενσυναίσθηση

Μπορεί να θέλετε να απαλύνετε τον εφηβικό πόνο μιας ερωτικής απογοήτευσης για παράδειγμα ή ενός φίλου που δεν τον θέλει πια, υποβαθμίζοντας το γεγονός. Ο έφηβος όμως απομακρύνεται με αυτό τον τρόπο εφόσον νιώθει πως δεν τον καταλαβαίνετε. Δεν χρειάζεται να του λύσετε το πρόβλημα, απλά να είστε εκεί και να του δείξετε πως καταλαβαίνετε και συμπονάτε: «Φαίνεται δύσκολο αυτό για εσένα…»

Εμπιστοσύνη

Η αιώνια μάχη για την εμπιστοσύνη και τα εφηβικά παράπονα «δεν με εμπιστεύονται οι γονείς μου!» Οι έφηβοι θέλουν να τους παίρνουν στα σοβαρά, ειδικά οι γονείς τους. Δείξτε την εμπιστοσύνη σας δίνοντάς του μικρές ευθύνες ή ζητώντας του να σας βοηθήσει σε κάτι…

Επιβράβευση

Οι γονείς τείνουν να επαινούν τα παιδιά όταν είναι μικρότερα, αλλά οι έφηβοι χρειάζονται την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, εξίσου. Μπορεί να συμπεριφέρονται ψύχραιμα ή και αδιάφορα προς εσάς, παρόλα αυτά, η γνώμη σας εξακολουθεί και τους ενδιαφέρει… Η επιβράβευση λοιπόν όταν υπάρχει λόγος αυξάνει την αυτοεκτίμηση αλλά συντηρεί και μία καλή σχέση ανάμεσά σας.

Ελέγξτε τα συναισθήματά σας

Είναι εύκολο να χάσετε την ψυχραιμία σας όταν ο έφηβός σας είναι αγενής, αλλά μην απαντάτε και εσείς με τον ίδιο τρόπο. Θυμηθείτε ότι είστε ενήλικας και αν εκείνος δεν είναι σε θέση να ελέγξει τα συναισθήματά του και να σκεφτεί λογικά όταν είναι αναστατωμένος, χρειάζεται να του δείξετε εσείς τον τρόπο. Μετρήστε έως το δέκα ή πάρτε μερικές βαθιές ανάσες πριν απαντήσετε. Εάν είστε και οι δύο σε ένταση, πάρτε τον χρόνο σας, κάντε μία παύση μέχρι να ηρεμήσετε.

Αυταρχικότητα

Ασφαλώς και εσείς ορίζετε τα όρια ακόμα στο σπίτι και στην οικογένεια και θέτετε τους κανόνες. Φτάνει όμως αυτοί οι κανόνες να ανταποκρίνονται στην ηλικία του εφήβου και να υπάρχουν εξηγήσεις για την ύπαρξή τους ώστε να φαίνονται πιο λογικοί.

Φάτε μαζί

Το να καθίσετε για να φάτε μαζί ως οικογένεια είναι ένας άλλος πολύ καλός τρόπος για να μείνετε κοντά. Οι συνομιλίες στο τραπέζι δίνουν σε κάθε μέλος της οικογένειας την ευκαιρία να μιλήσει χαλαρά για θέματα που του αρέσουν, μια σειρά στην τηλεόραση ή οτιδήποτε άλλο. Τα παιδιά που αισθάνονται άνετα να συζητούν με τους γονείς για τα καθημερινά πράγματα είναι πιθανό να είναι πιο ανοιχτά και σε πιο δύσκολα πράγματα. Βέβαια, αποφύγετε εκείνη την ώρα να θίξετε τι δεν έκανε καλά, κάτι που «θα σας βγάλει ξινό το φαγητό» ….

Κάντε πράγματα μαζί

Μπορεί να μην θέλει να βρίσκεται και πολύ μαζί σας σε σχέση με τους φίλους του, μπορείτε όμως να κάνετε κάποια πράγματα που αρέσουν και στους δυο σας, πχ. περπάτημα, πεζοπορία, μαγείρεμα, σινεμά, χωρίς να μιλήσετε για τίποτα προσωπικό. Είναι σημαντικό για τα παιδιά να γνωρίζουν ότι μπορούν να βρίσκονται κοντά σας και να μοιράζονται θετικές εμπειρίες, χωρίς να χρειάζεται να ανησυχούν ότι θα κάνετε ενοχλητικές ερωτήσεις.

Να είστε παρατηρητικοί

Είναι φυσιολογικό οι έφηβοι να περνούν μέσα από διάφορες αλλαγές καθώς ωριμάζουν, αλλά εάν παρατηρήσετε αλλαγές στη διάθεσή του, τη συμπεριφορά, την ενέργεια, αν σταματήσει να κάνει πράγματα που του άρεσαν και απομονώνεται… Αν δηλαδή βλέπετε μια αλλαγή σε καθημερινές συμπεριφορές στη λειτουργικότητά του, ρωτήστε τον σχετικά και στηρίξτε τον χωρίς να τον κρίνετε. Μπορεί να χρειάζεται τη βοήθειά σας ή να είναι σημάδι ότι χρειάζεται να μιλήσει με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Μαρίνα Μόσχα
ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια