4 λόγοι που καταρρέει το παιδί μετά το σχολείο και 8 τρόποι να το βοηθήσετε

«Το παιδί μου όταν έρχεται στο σπίτι μετά το σχολείο φαίνεται κουρασμένο και …καταρρέει, τι του συμβαίνει; Πώς μπορώ να το βοηθήσω;» Μία ερώτηση που αρκετοί γονείς έχουν στο μυαλό τους βλέποντας το αγγελούδι τους επιστρέφοντας από το σχολείο να έχει ένταση, νεύρα, θυμό ή αντίθετα να αποσύρεται στο δωμάτιό του και να μην θέλει «πολλά πολλά» με τους γονείς. Μια «συναισθηματική κατάρρευση» που πιθανόν αντανακλά τις έντονες προκλήσεις και απαιτήσεις από το σχολείο όπου τα παιδιά αισθάνονται να πιέζονται γνωστικά για τις επιδόσεις αλλά και ψυχολογικά λόγω άγχους.

Γιατί μπορεί το παιδί μου να αντιδρά με αυτό τον τρόπο;

1. Διατροφή: Πρώτα από όλα, αν το παιδί δεν τρέφεται σωστά, αν δεν κοιμάται καλά, αν δεν είναι ξεκούραστο, κάποια στιγμή ο οργανισμός του θα αντιδράσει καθώς δεν θα έχει την αντοχή να αντιμετωπίσει τις καθημερινές προκλήσεις. Ακόμα και για να μπορεί να έχει καλές ακαδημαϊκές επιδόσεις, χρειάζεται καλή διατροφή.
2. Συναισθηματική διαχείριση: Ένα παιδί μπορεί στο σχολείο να νιώθει ότι αναγκάζεται να κάνει έναν αγώνα δρόμου για να έχει καλές επιδόσεις, να είναι υπάκουο και με καλή διαγωγή, να ακολουθεί τις οδηγίες που δίνονται, να έχει φίλους που το αποδέχονται και να αποδέχεται και το ίδιο κάποιους που πιθανόν δεν συμπαθεί, πιο απλά, να είναι «το καλό παιδί». Αν αναλογιστούμε πόσο βαραίνει ακόμα και τους ενήλικες η εικόνα του «καλού παιδιού», αντιλαμβανόμαστε την προσπάθεια που κάνει το παιδί για να είναι αρεστό και πώς καταπίνει και καταπιέζει συναισθήματα που ενδεχομένως θα το απομακρύνουν από την προσδοκία των άλλων (δασκάλων, καθηγητών, γονιών, συμμαθητών) να είναι «το καλό παιδί». Αποτέλεσμα, με την επιστροφή στο σπίτι, η ενέργεια που έχει ξοδέψει για να διατηρήσει αυτή την εικόνα να το έχει εξαντλήσει, να το έχει αγχώσει σε μεγάλο βαθμό και να το φέρει σε σημείο συναισθηματικής εκτόνωσης/αποφόρτισης με έναν τρόπο που όμως δεν είναι λειτουργικός.
3. Ακαδημαϊκή πίεση: Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και την ακαδημαϊκή πίεση, αντιλαμβανόμαστε πόσο μεγαλώνει ακόμα περισσότερο το φορτίο που νιώθει ότι κουβαλάει στους ώμους του. Ένα φορτίο που θέλει να ξεφορτωθεί ερχόμενο σπίτι με έναν τρόπο που δεν μπορεί όμως να διαχειριστεί.
4. Αισθητηριακή υπερφόρτωση: Κάποια παιδιά δεν μπορούν να επεξεργαστούν και να διαχειριστούν την «φασαρία» του σχολικού περιβάλλοντος, π.χ. τις έντονες φωνές και τσιρίδες στα διαλλείματα, το να μιλούν πολλά παιδιά μαζί, την οχλαγωγία, να είναι δηλαδή πιο ευαίσθητα στα αισθητηριακά ερεθίσματα. Μια κατάσταση που μπορεί να τα κουράσει και ερχόμενα στο σπίτι να φέρνουν μαζί και τον εκνευρισμό τους.

5 tips για να αντιμετωπίσετε με ψυχραιμία τα ξεσπάσματα του παιδιού

Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου;

1. Καλή διατροφή και ξεκούραση: Αναφέραμε παραπάνω πόσο σημαντική είναι μία ισορροπημένη διατροφή και ξεκούραση, καθώς βοηθούν τον οργανισμό όχι μόνο βιολογικά αλλά και ψυχολογικά να μπορεί να αυτορυθμιστεί και να διαχειριστεί στρεσογόνες καταστάσεις.
2. Μην το ανακρίνετε μόλις έρθει στο σπίτι. Μπορεί να θέλετε να ενημερωθείτε για το πώς πέρασε την ημέρα του, δώστε του όμως λίγο χρόνο. Κυρίως αν το βλέπετε να είναι «ζορισμένο» και παίρνετε απαντήσεις του στυλ: «Άσε με, παράτα με, …άρχισες πάλι» μην επιμείνετε.
3. Αποδεχτείτε και μην υποτιμάτε το συναίσθημά του, μην κάνετε παρατηρήσεις, εάν σας μιλήσει με τα παραπάνω παραδείγματα. Αντίθετα, περιγράψτε αυτό που βλέπετε: «Σε βλέπω θυμωμένο/στενοχωρημένο και ότι θέλεις να εκτονωθείς. Θέλεις να χαλαρώσεις ή να μιλήσουμε;» Είναι πολύ σημαντικό για το παιδί σας να αισθάνεται ότι μπορεί να πάρει τον χρόνο του και να εκφράσει τα συναισθήματά του χωρίς να το κατακρίνει ο γονιός ή χωρίς να του λέει ότι «πρέπει» να νιώσει και να μην υποτιμά αυτό που ακούει από το παιδί του.
4. Ακούστε τις ανάγκες του και δώστε του τον απαραίτητο χρόνο για να ξεκουραστεί, χωρίς να το πιέζετε μόλις επιστρέψει να διαβάσει, να φύγει για τις εξωσχολικές δραστηριότητες. Χρειάζεται όπως είπαμε παραπάνω να ξεκουραστεί, να χαλαρώσει να ανακτήσει την ενέργειά του ακόμα και να παίξει για να ξεφύγει για λίγο από τις υποχρεώσεις του και να αποφορτιστεί.
5. Παρατηρήστε πότε συμβαίνουν τα ξεσπάσματα αυτά. Αν δηλαδή πρόκειται για συγκεκριμένες μέρες ή σε συγκεκριμένες καταστάσεις ή να έρθει σε επαφή με συγκεκριμένα άτομα.
6. Διδάξτε το τεχνικές χαλάρωσης, ώστε να μπορεί να διαχειριστεί την ένταση που αισθάνεται και να βρει τρόπους να ηρεμεί τον εαυτό του, πχ. βαθιές αναπνοές, ήρεμες δραστηριότητες, χρόνο μακριά από οθόνες κλπ.
7. Συνεργαστείτε με τους δασκάλους/καθηγητές του. Αν τα ξεσπάσματα αυτά και η κατάρρευση είναι συχνά, επικοινωνήστε με τους δασκάλους του έτσι ώστε να δείτε να έχουν να παρατηρήσουν κάτι και εκείνοι. Είναι χρήσιμο να μάθετε να αναγνωρίζετε καταστάσεις που ενδεχομένως πιέζουν το παιδί σας περισσότερο, ασχέτως αν εσείς δεν τις βρίσκετε πιεστικές.
8. Τέλος, η βοήθεια ειδικού κρίνεται απαραίτητη όταν πρόκειται για συχνές καταστάσεις όπου η ένταση αυτή επηρεάζει την καθημερινότητα του παιδιού.

Στρατηγικές και λύσεις για να διαχειριστείτε ένα «δύσκολο» παιδί

Ας κρατήσουμε στο μυαλό μας ότι σε τέτοιες περιπτώσεις, το παιδί σας δεν καταρρέει για να σας δυσκολέψει ή να τραβήξει την προσοχή σας. Δεν περνάει καλά και δεν το κάνει επίτηδες. Προφανώς κάτι του συμβαίνει και είναι δική σας ευθύνη να το βρείτε. Χρειάζεται λοιπόν να σας νιώθει δίπλα του και όχι απέναντί του, να νιώθει ότι το στηρίζετε και μπορεί να σας εκφράσει αυτό που του συμβαίνει. Μάλιστα, πολλές φορές μπορεί και το ίδιο να μην μπορεί να αντιληφθεί τι ακριβώς του συμβαίνει, εκεί είναι ακόμα μεγαλύτερος ο δικός σας ρόλος, να το βοηθήσετε στην αναγνώριση συναισθημάτων και καταστάσεων που το κάνουν και αισθάνεται άσχημα, όπως και να του μάθετε τρόπους που θα αναπτύξει την ψυχική του ανθεκτικότητα και τις δεξιότητές του.

Μαρίνα Μόσχα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας