Βήμα - βήμα η στρατηγική αντιμετώπισης για τις πολλαπλές αποτυχίες εξωσωματικής

Για το πότε ένα ζευγάρι θα μπει στην ‘κατηγορία’ των πολλαπλών αποτυχιών δεν υπάρχει απόλυτη ομοφωνία, τονίζει ο Δρ Ευάγγελος Μακράκης, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος Αναπαραγωγής, Επιστημονικός Διευθυντής της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ΥΓΕΙΑ IVF Εμβρυογένεσις & Αντιπρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΜΗΤΕΡΑ.

Κάποιοι απλά θεωρούν ως πολλαπλές αποτυχίες την αδυναμία επίτευξης κύησης έπειτα από τρεις κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης κατά τους οποίους μεταφέρθηκαν έμβρυα καλής ποιότητας, κάποιοι άλλοι την αδυναμία επίτευξης κύησης έπειτα από 2-6 κύκλους κατά τους οποίους μεταφέρθηκαν πάνω από 10 έμβρυα αρίστης ποιότητας, και τέλος κάποιοι άλλοι την μη επίτευξη κύησης έπειτα από την αθροιστική μεταφορά οκτώ ή περισσοτέρων εμβρύων 4-8 κυττάρων ή πέντε ή περισσοτέρων εμβρύων σταδίου βλαστοκύστης. Σταχυολογώντας τα σημαντικότερα σημεία της ανασκόπησης αυτής καταλήγουμε στα παρακάτω βήματα:

Εξατομικευμένη αντιμετώπιση & φροντίδα

Τα ζευγάρια με πολλαπλές αποτυχίες θα πρέπει αντιμετωπίζονται εξατομικευμένα, με ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα ώστε να αναλυθούν όλες οι λεπτομέρειες σχετικά με το τι ακριβώς έχει γίνει μέχρι τώρα, τι πιθανώς λείπει, και το τι θα μπορούσε να γίνει. Στα ζευγάρια αυτά θα πρέπει να αφιερώνεται χρόνος. Το σημαντικότερο βήμα στην στρατηγική αντιμετώπισης των πολλαπλών αποτυχιών είναι να χαράξουμε την στρατηγική αυτή. Το να επαναλαμβάνονται πανομοιότυπες προσπάθειες χωρίς μελέτη και διερεύνηση δεν ωφελεί από ένα σημείο και πέρα.

• Οι γυναίκες με πολλαπλές αποτυχίες θα πρέπει να υποβάλλονται σε υστεροσκόπηση και σε περίπτωση που ανευρεθεί παθολογία ενδομητρικής κοιλότητας αυτή θα πρέπει να αντιμετωπίζεται.
• Εάν δεν έχει γίνει υστεροσαλπιγγογραφία στο πρόσφατο παρελθόν, αυτή θα πρέπει να ζητείται, γιατί η παρουσία υδροσαλπίγγων τεκμηριωμένα επηρεάζει τα αποτελέσματα της εξωσωματικής. Επί διάγνωσης υδροσαλπίγγων αυτές θα πρέπει να αφαιρούνται ή να απολινώνονται, και αυτό έχει αποδειχθεί ότι συνδυάζεται με αυξημένες πιθανότητες επιτυχίας στην ακόλουθη προσπάθεια εξωσωματικής.
• Στα ζευγάρια με πολλαπλές αποτυχίες θα πρέπει να προτείνεται η μεταφορά εμβρύων στο στάδιο των βλαστοκύστεων, εφόσον αυτή δεν έχει δοκιμασθεί στο παρελθόν. Επίσης, δικαιολογημένη μπορεί να χαρακτηρισθεί και η υποβοηθούμενη εκκόλαψη, ιδίως αν η γυναίκα είναι προχωρημένης ηλικίας.
• Θα πρέπει ακόμα να γίνεται μια πιο λεπτομερής και όσο το δυνατόν αξιόπιστη ανάλυση του σπέρματος. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στην αξιολόγηση της κατάστασης του DNA των σπερματοζωαρίων (απόπτωση – DNA fragmentation) καθώς και στην αξιολόγηση του ποσοστού των ανωμάλων μορφών σπερματοζωαρίων, δεδομένου ότι τυχόν διαπίστωση τέτοιων διαταραχών μπορεί πλέον να αντιμετωπισθεί με την τεχνική IMSI.
• Η αναζήτηση ανοσολογικών και θρομβοφιλικών παραγόντων στις γυναίκες με πολλαπλές αποτυχίες δεν θα μπορούσε να αποκλεισθεί, όπως επίσης και η ανάλογη αγωγή επί ανεύρεσης κάποιου από τους παράγοντες αυτούς. Τα ζευγάρια όμως θα πρέπει να ενημερώνονται, ότι η εφαρμογή της συγκεκριμένης αγωγής δεν συνεπάγεται απόλυτα και την επίλυση του προβλήματος, την επίτευξη δηλαδή κύησης σε επόμενη προσπάθεια.
• Η εφαρμογή προεμφυτευτικής γενετικής διάγνωσης χρωμοσωμικών ανωμαλιών (βασικά αριθμητικών ανωμαλιών που λέγονται ανευπλοειδίες), δεν μπορεί με τα μέχρι τώρα δεδομένα να προταθεί ως ‘θεραπευτική’, για να λύσει δηλαδή το πρόβλημα των πολλαπλών αποτυχιών και να αυξήσει τα ποσοστά επιτυχίας. Μπορεί να προταθεί μόνο ως ‘διαγνωστική’, για να διαπιστωθεί δηλαδή αν το συγκεκριμένο ζευγάρι δημιουργεί κατά συντριπτική πλειοψηφία ανώμαλα έμβρυα, ώστε να δοθεί η κατάλληλη γενετική συμβουλή και να αλλάξει η στρατηγική αντιμετώπισής του (π.χ. χρησιμοποίηση ωαρίων δότριας). Βέβαια, πριν αποφασίσουμε την εφαρμογή προεμφυτευτικής διάγνωσης θα πρέπει να έχει προηγηθεί και ο έλεγχος των χρωμοσωμάτων του ζευγαριού (καρυότυπος) και ίσως και ο έλεγχος του ποσοστού των χρωμοσωμικών ανωμαλιών ειδικά στα σπερματοζωάρια.
• Σε γυναίκες με πολλαπλές ανωμαλίες στις οποίες το πάχος το ενδομητρίου παραμένει σταθερά λεπτό κατά την εμβρυομεταφορά, η κρυοσυντήρηση των εμβρύων και η τοποθέτησή τους σε επόμενο τεχνητό κύκλο απόψυξης όπου η ανάπτυξη του ενδομητρίου έχει ευοδωθεί με ορμονικούς χειρισμούς, θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως δικαιολογημένη.

Η έρευνα στον τομέα της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής είναι εντατική, φέρνοντας καθημερινά στο φως νέα δεδομένα και προτάσεις. Έτσι, το πρόβλημα των πολλαπλών αποτυχιών συνεχώς μελετάται, και είναι σίγουρο πως τα επόμενα χρόνια θα μπορούμε να προσφέρουμε περισσότερα στα ζευγάρια αυτά. Μέχρι τότε, θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς μαζί τους, να είμαστε προσεκτικοί στην ενημέρωσή τους, να εφαρμόζουμε αυτά που γνωρίζουμε πως τεκμηριωμένα είναι αποτελεσματικά, και πάνω απ’ όλα να τους προσφέρουμε την πολύτιμη ψυχολογική υποστήριξη.

Dr Ευάγγελος Μακράκης MD, PhD
Μαιευτήρας - Γυναικολόγος Αναπαραγωγής
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών

More info:

www.evangelosmakrakis.gr & https://www.facebook.com/evangelos.makrakis.ivf/

2117500510 | ΥΓΕΙΑ IVF Εμβρυογένεσις, Φλέμινγκ 15, Μαρούσι, Αθήνα

www.feminart.gr & https://www.facebook.com/Feminart.gr

Τηλ. 210 6453400 | Μαιευτικό & Γυναικολογικό Κέντρο FeminArt, Λάμψα 1, Αθήνα

^{Βιογραφικό}

^{Ο Δρ Ευάγγελος Μακράκης είναι Γυναικολόγος, εξειδικευμένος σε θέματα Ανθρώπινης Αναπαραγωγής με πολυετή κλινική και ερευνητική εμπειρία. Το βιογραφικό του περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, καθήκοντα επιστημονικού υπεύθυνου πανεπιστημιακής μονάδας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και πληθώρα δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά (με 1201 αναφορές και h-index 19), ανακοινώσεων σε διεθνή συνέδρια και διαλέξεων. Ο κ. Μακράκης διδάσκει προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι μέλος των διοικητικών συμβουλίων της Ελληνικής Εταιρείας Γονιμότητας και Στειρότητας, της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρών Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και της Ελληνικής Εταιρείας Γυναικολογικής Ενδοκρινολογίας, ενώ είναι μέλος τόσο της Ευρωπαϊκής όσο και της Αμερικανικής Εταιρείας Ανθρώπινης Αναπαραγωγής. Μέχρι πρότινος ήταν υπεύθυνος ιατρός της Μονάδας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης ‘ΕΜΒΡΥΟ A.R.T. – Ακεσώ’. Σήμερα είναι Επιστημονικός Διευθυντής της νέας Μονάδας του Ομίλου HHG, YΓΕΙΑ IVF Εμβρυογένεσις.}