Τι είναι η εμβρυομεταφορά;

Η εμβρυομεταφορά, δηλαδή η τοποθέτηση των γονιμοποιημένων εμβρύων πίσω στη μήτρα της γυναίκας, πραγματοποιείται τη 2η, 3η, 5η ή 6η μέρα μετά τη γονιμοποίηση, όπου και μπορεί να αξιολογηθεί καλύτερα η ποιότητα των εμβρύων.

Πιο συγκεκριμένα, την 4η μέρα μετά τη γονιμοποίηση είναι πιο δύσκολο να αξιολογηθεί η ποιότητα των εμβρύων γιατί, σε αυτή τη φάση, το έμβρυο είναι παρόμοιο με μια μπάλα, η οποία ονομάζεται μορίδιο.

Εάν τα έμβρυα έχουν καλλιεργηθεί μέχρι το στάδιο της βλαστοκύστης, (το στάδιο στο οποίο φτάνει το έμβρυο την 5η – 6η μέρα της ζωής του) πραγματοποιείται η εμβρυομεταφορά. Ο εμβρυολόγος επιλέγει τα “καλύτερα” έμβρυα, σύμφωνα με τα εξής μορφολογικά κριτήρια:

• Αριθμός
• Σχήμα
• Γενική όψη

Πλεονεκτήματα της μεθόδου

• Ανώδυνη και απλή διαδικασία
• Δεν απαιτεί αναλγησία
• Διαρκεί περίπου 10 λεπτά
• Γίνεται με τη βοήθεια ενός λεπτού εύκαμπτου καθετήρα

Η διαδικασία της εμβρυομεταφοράς

Η διαδικασία της εμβρυομεταφοράς πραγματοποιείται με τη μεταφορά των γονιμοποιημένων εμβρύων πίσω στην ενδομητρική κοιλότητα. Αυτό επιτυγχάνεται με τη βοήθεια ενός ειδικού μικρού καθετήρα. Ο εμβρυολόγος αντλεί τα έμβρυα από τον καθετήρα και, στη συνέχεια ο γυναικολόγος τον τοποθετεί στη μήτρα, όπου εναποθέτει τα γονιμοποιημένα έμβρυα.

Η όλη διαδικασία πραγματοποιείται με υπερηχογραφική καθοδήγηση. Οι κινήσεις του γυναικολόγου είναι προσεκτικές και ήπιες και, στη συνέχεια, ο καθετήρας μεταφέρεται στο εργαστήριο, για να διαπιστωθεί αν πράγματι μεταφέρθηκαν με επιτυχία τα έμβρυα.

Εμβρυομεταφορά και ανάπαυση

Με την ολοκλήρωση της εμβρυομεταφοράς, η γυναίκα πρέπει να παραμείνει ξαπλωμένη για ένα διάστημα μισής ώρας και τονίζεται η αποφυγή έντονης σωματικής δραστηριότητας και κούρασης για τις επόμενες 2 – 3 μέρες. Η β χοριακή είναι μια ορμόνη, η οποία εντοπίζεται και μετριέται στο αίμα περίπου τη 13η μέρα μετά από την εμβρυομεταφορά.

Τι πρέπει να προσέχουμε κατά την εμβρυομεταφορά

• Ο γιατρός πρέπει να προσέξει ώστε να μην προκληθεί τραυματισμός στη μήτρα της γυναίκας.
• Ορισμένες φορές, η μήτρα της γυναίκας παρουσιάζει συγκεκριμένα συμπτώματα, όπως κλίση προς τα εμπρός ή προς τα πίσω. Σε αυτές τις περιπτώσεις η εμβρυομεταφορά πραγματοποιείται πιο δύσκολα, καθώς ο καθετήρας πρέπει να ακολουθεί τη φυσική κλίση της μήτρας.
• Τα έμβρυα είναι εξαιρετικά ευαίσθητα και επηρεάζονται από αλλαγές της θερμοκρασίας, του pH και του επιπέδου οξυγόνου. Αν καθυστερήσει η διαδικασία της εμβρυομεταφοράς, ενδέχεται τα έμβρυα να επιβαρυνθούν και μπορεί να υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις στην επιτυχία του κύκλου.
• Ο καθετήρας, σε περίπτωση επαφής του με την τραχηλική βλέννα, μπορεί να οδηγήσει τα έμβρυα να κολλήσουν εκεί και να μην τοποθετηθούν στη σωστή θέση στη μήτρα.
• Η εμβρυομεταφορά είναι απαραίτητο να πραγματοποιείται με την καθοδήγηση υπερηχογραφήματος, για την αποτελεσματική διαχείριση και χρησιμοποίηση του καθετήρα.

Η ημέρα της εμβρυομεταφοράς

Την ημέρα που πρόκειται να πραγματοποιηθεί η εμβρυομεταφορά, η γυναίκα πρέπει να πιει 2 και ίσως περισσότερα ποτήρια νερό, για να γεμίσει η κύστη, ώστε να φαίνεται με μεγαλύτερη ευκρίνεια στον υπέρηχο.

Φυσικά, αν η πίεση από την κύστη προκαλεί προβλήματα και αίσθημα δυσφορίας, τότε σε συνεννόηση με τον γιατρό, η γυναίκα μπορεί να αδειάσει λίγα ούρα, ώστε να νιώσει καλύτερα. Κατά τη διάρκεια της εμβρυομεταφοράς, η γυναίκα δεν χρειάζεται να είναι ακίνητη και μπορεί να κουνηθεί, αν π.χ. νιώσει μια ενόχληση, χωρίς να επηρεαστεί αρνητικά το τελικό αποτέλεσμα.

Αν της δημιουργείται άγχος από αυτό το ενδεχόμενο, η λήψη ενός απλού ηρεμιστικού μπορεί να αποτελέσει τη λύση στο συγκεκριμένο πρόβλημα.

Οδηγίες μετά την εμβρυομεταφορά

Κάθε περίπτωση είναι σίγουρα μεμονωμένη, με συνέπεια κάθε γυναίκα να έχει διαφορετικές ανάγκες και πράγματα που πρέπει να προσέξει ή να αποφύγει μετά την εμβρυομεταφορά με βλαστοκύστες. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως η γυναίκα δεν μπορεί να επιστρέψει κανονικά στην καθημερινότητά της, χωρίς να απαιτούνται περιορισμοί.

Σε αντίθεση με παλαιότερα όπου συστηνόταν στη γυναίκα να μένει οπωσδήποτε κλινήρης από την ημέρα της εμβρυομεταφοράς μέχρι και να κάνει το πρώτο τεστ εγκυμοσύνης, πλέον έχει αποδειχθεί ότι η πρακτική αυτή δεν προσφέρει κάτι περισσότερο και δεν μπορεί να εγγυηθεί ένα θετικό αποτέλεσμα.

Αυτό που συνιστάται στη γυναίκα, βάσει των μέχρι τώρα δεδομένων, είναι να ξεκουραστεί για 20 περίπου λεπτά μετά την ολοκλήρωση της εμβρυομεταφοράς και για τις επόμενες 2-3 ημέρες να ακολουθεί κανονικά το πρόγραμμά της μεν, με πιο χαλαρό ρυθμό δε.

Η πολύ έντονη γυμναστική καλό θα είναι να αποφεύγεται, αλλά ένα ήρεμο περπάτημα δεν επηρεάζει αρνητικά σε καμία περίπτωση. Η επιστροφή στην εργασία μπορεί να γίνει κανονικά, όπως και ένα ταξίδι, αρκεί να μην υπάρχει αντίθετη οδηγία από τον μαιευτήρα γυναικολόγο, ο οποίος θα σου πει περισσότερα για τη δική σου περίπτωση.

Συμπτώματα μετά την εμβρυομεταφορά

Είναι απολύτως φυσιολογικό και αναμενόμενο να προκύψουν κάποια συμπτώματα μετά την εμβρυομεταφορά χωρίς, ωστόσο, να αποτελούν απόδειξη για την επιτυχία ή μη της διαδικασίας. Ορισμένα από τα συμπτώματα μετά την εμβρυομεταφορά με βλαστοκύστες ή μετά τη μεταφορά εμβρύων 3ης μέρας είναι τα εξής:

• πόνοι περιόδου
• ναυτία
• αίσθημα κόπωσης
• πρησμένο στήθος
• ευαισθησία στους μαστούς
• ροζ ή καφέ υγρά
• ευσυγκινησία

Εμβρυομεταφορά μετά από ωοληψία

Για την εμβρυομεταφορά μετά από ωοληψία υπάρχουν 2 μέρη ως προς την προετοιμασία του ενδομητρίου. Το πρώτο συμβαίνει κατά τη διέγερση των ωοθηκών, αυτόματα, και το δεύτερο μετά τη διαδικασία της ωοληψίας, όπου η γυναίκα λαμβάνει φάρμακα βάσει των δικών της αναγκών, προκειμένου να υποστηριχθεί το ενδομήτριο και να δημιουργηθούν οι ιδανικές συνθήκες για την εμφύτευση.

Εμβρυομεταφορά κατεψυγμένων εμβρύων

Για τα κατεψυγμένα έμβρυα υπάρχουν 3 τρόποι εμβρυομεταφοράς:

1. Αν πρόκειται για φυσικό κύκλο, παρακολουθείται και αναμένεται η ωορρηξία χωρίς να λαμβάνονται φάρμακα. Αφού συμβεί, συστήνονται κάποια φάρμακα που θα καθοριστούν από τον μαιευτήρα γυναικολόγο, όπως γίνεται και στην εμβρυομεταφορά, με τη διαφορά ότι πρόκειται για άλλη δοσολογία.
2. Αν πρόκειται για τροποποιημένο φυσικό κύκλο, γίνεται προσπάθεια συντονισμού της ωορρηξίας με ελάχιστα φάρμακα, στην αρχή του κύκλου της γυναίκας, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί ότι θα συμβεί ωορρηξία και να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα ενός ανωορρηκτικού κύκλου και, κατ’ επέκταση, ακύρωση της εμβρυομεταφοράς. Σημειώνεται πως τα φάρμακα που θα ληφθούν στη συνέχεια ακολουθούν την εμβρυομεταφορά σε φυσικό κύκλο.
3. Αν πρόκεται για τεχνητό κύκλο, ουσιαστικά γίνεται μίμηση της φύσης, με τη χορήγηση των ορμονών που χρειάζεται το ενδομήτριο προκειμένου να αναπτυχθεί εξωγενώς. Οι ορμόνες χορηγούνται σε χαπάκια για λήψη από το στόμα ή κολπικά, ενώ μπορεί να προταθεί και συνδυασμός τους. Ακολουθεί υπερηχογράφημα, που θα δείξει πώς ανταποκρίνεται το ενδομήτριο στη θεραπεία και θα καθορίσει τη μέρα της εμβρυομεταφοράς.

Παράγοντες μιας επιτυχημένης εμβρυομεταφοράς

• Η εμπειρία και η τεχνική του γυναικολόγου που πραγματοποιεί την εμβρυομεταφορά
• Η ορθή χρήση καθετήρα που δεν προκαλεί τραυματισμό στη μήτρα
• Υπομονή και όχι βιασύνη κατά τη διάρκεια της εμβρυομεταφοράς
• Ο γυναικολόγος να είναι προετοιμασμένος σε περίπτωση ενδεχόμενων επιπλοκών
• Τα έμβρυα πρέπει να συλλέγονται στον καθετήρα όταν ο γιατρός είναι βέβαιος πως μπορεί να προχωρήσει χωρίς προβλήματα
• Η εμβρυομεταφορά πρέπει να γίνεται με την καθοδήγηση του υπερηχογραφήματος

Η αλήθεια είναι πως η εμβρυομεταφορά με ένα ποιοτικό έμβρυο είναι η πιο σημαντική στιγμή της προσπάθειας της εγκυμοσύνης με εξωσωματική γονιμοποίηση. Ακόμα και αν όλα έχουν πάει καλά μέχρι τότε, αν η διαδικασία της εμβρυομεταφοράς δεν γίνει σωστά, τότε όλη η προσπάθεια είναι καταδικασμένη να μην έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Συχνές ερωτήσεις:

Πόσα έμβρυα μπορούν να μεταφερθούν;

Κατά την εμβρυομεταφορά, μεταφέρονται 2-4 έμβρυα. Ο αριθμός καθορίζεται από παράγοντες όπως η ηλικία της γυναίκας, το αν έχουν γίνει προηγούμενες προσπάθειες και πόσες, καθώς και το αν το ζευγάρι επιθυμεί πολύδυμη κύηση ή όχι. Ο μαιευτήρας γυναικολόγος θα σου δώσει περισσότερες και συγκεκριμένες πληροφορίες βάσει της δικής σου περίπτωσης, στοχεύοντας στην ασφάλειά σου και το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Μπορώ να επιστρέψω στη δουλειά μου;

Κατά κανόνα, μετά από 2-3 ημέρες, μπορείς να επιστρέψεις κανονικά στη δουλειά και την καθημερινότητά σου, μπορείς να κάνεις περπάτημα μετά την εμβρυομεταφορά και τις συνήθεις δραστηριότητές σου, με εξαίρεση ίσως πιο βαριές ασκήσεις που ενδέχεται να επιβαρύνουν.

Δρ. Ελευθέριος Αναστασάκης
Μαιευτήρας Γυναικολόγος, ειδικός αναπαραγωγής
6944697762, 210 2469448