Μύθοι και αλήθειες για τον θηλασμό (vid)

Ο θηλασμός είναι μια περίοδος στη ζωή της γυναίκας, που θεωρείται πολύ απαιτητική. Είναι το σώμα και η ψυχολογία της κάθε γυναίκας που πρέπει να ανταποκριθούν σε όλες τις απαιτήσεις του μωρού, του περιβάλλοντος, του συζύγου και τις απαιτήσεις τις δικές της.

Μέσα σε όλες τις πληροφορίες που δέχεται εμείς θα μιλήσουμε για κάποιους μύθους που ακούμε σχετικά με το θηλασμό και θα δούμε αν είναι αληθινοί. Θα προσπαθήσουμε να αποσαφηνίσουμε όσο μπορούμε κάποιες ιδέες που υπάρχουν και να τις αιτιολογήσουμε επιστημονικά.

Μύθος #1: Το μητρικό γάλα παράγεται απευθείας από αυτό που τρώει μια γυναίκα.

Το μητρικό γάλα παράγεται στο στήθος, απευθείας από το αίμα της μητέρας. Δεν γίνεται απευθείας από το γεύμα που τρώει.

Κατά την κατάποση τροφής, ποτού ή φαρμακευτικής αγωγής, το τρόφιμο ή η ουσία διασπάται από την πεπτική οδό σε τέτοιο βαθμό που είναι σε μέγεθος μορίου, όπου και απορροφώνται από το πεπτικό μας σύστημα και μεταφέρονται στο αίμα. Όταν αυτά τα μόρια, μέσα από το αίμα μας, φτάνουν στα τριχοειδή αγγεία κοντά στον ιστό του μαστού, κινούνται μέσω των κυττάρων που επενδύουν τις κυψελίδες και μετά στο γάλα. Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως διάχυση.

Η διάχυση εξηγεί πώς τα φάρμακα και άλλες ξένες ουσίες εισέρχονται στο γάλα. Ο βαθμός στον οποία θα γίνει η διάχυση των μορίων της τροφής ή ενός φαρμάκου στο γάλα, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Η διαδικασία της διάχυσης επιτρέπει σε ωφέλιμα μόρια, όπως τα αντισώματα, να εισέλθουν εύκολα στο πρωτόγαλα και στο ώριμο γάλα. Αυτό σημαίνει ότι το μητρικό γάλα αλλάζει με την πάροδο του χρόνου σε συγχρονισμό με το περιβάλλον της μητέρας, το οποίο είναι μία από τις σημαντικές πτυχές της αξίας του θηλασμού.

Μύθος #2: Εάν μια γυναίκα έχει κακή διατροφή, η ποιότητα του γάλακτος της δεν θα είναι αρκετά καλή

Το μητρικό γάλα είναι μια ζωντανή ουσία που εξελίσσεται σε συγχρονισμό με τις ανάγκες του μωρού σε κάθε τάισμα. Περιέχει ζωτικής σημασίας θρεπτικά συστατικά, κύτταρα που θωρακίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα (αντισώματα) και βλαστοκύτταρα, πρεβιοτικές ουσίες (είναι η ουσίες από τις οποίες τρέφονται τα «καλά» βακτήρια του εντέρου) και πολλούς άλλους παράγοντες υγείας που δεν μπορούν να παραχθούν τεχνητά. Το σώμα της γυναίκας κατά την περίοδο του θηλασμού δίνει προτεραιότητα στην παραγωγή γάλακτος και έτσι τα παραπάνω δεν αλλάζουν με τη διατροφή της γυναίκας. Ακόμη και σε καταστάσεις λιμού το μητρικό γάλα παρέχει τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το βρέφος.

Πάμε όμως να δούμε τι μπορεί να επηρεάσει τη σύσταση του γάλακτος. Το είδος του λίπους στη μητρική διατροφή σχετίζεται στενά με το είδος του λίπους στο γάλα που παράγει η μητέρα, αν και το θερμιδικό περιεχόμενο του ανθρώπινου γάλακτος είναι αρκετά σταθερό. Ο μητρικός θηλασμός διασφαλίζει ότι τα μωρά θα λάβουν όλα όσα χρειάζονται για να αναπτυχθούν καλά και να παραμείνουν υγιή. Η ισορροπημένη διατροφή διασφαλίζει αρχικά την υγεία της μαμάς και μετά του βρέφους. Αν μια μητέρα δεν τρώει μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, μπορεί ναι μεν να παράγει γάλα, να προσφέρει όσα χρειάζεται, μέσα από το θηλασμό, στο βρέφος, αλλά θα στερηθεί εκείνη τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται.

Αλήθεια: Ορισμένες τροφές μπορούν να αλλάξουν τη γεύση του μητρικού γάλακτος

Τρόφιμα με έντονη γεύση, όπως το σκόρδο, το τσίλι ή η σάλτσα σόγιας, μπορεί να αλλάξουν τη γεύση του μητρικού γάλακτος. Είναι πιθανό ότι αυτό μπορεί να βοηθήσει ένα μωρό να συνηθίσει την οικογενειακή διατροφή πριν ξεκινήσει τα στερεά.

Τα μωρά έχουν ήδη αρχίσει να συνηθίζουν αυτές τις γεύσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όταν καταπίνουν αμνιακό υγρό και αποκτούν σταδιακά τις διατροφικές συνήθειες και τις προτιμήσεις της οικογένειάς τους.

Αλήθεια: Το μητρικό γάλα προστατεύει από τις τοξίνες

Μια ιδανική διατροφή στο θηλασμό θα μπορούσε να οριστεί ως ποικίλη, ισορροπημένη και φυσική (δηλαδή να καταναλώνονται όσο γίνεται λιγότερο κατεργασμένα τρόφιμα και αν είναι εύκολο βιολογικά τρόφιμα ώστε να περιορίζεται η πρόσληψη φυτοφαρμάκων και χημικών λιπασμάτων). Μια τέτοια διατροφή μειώνει κατά πολύ την πιθανότητα έκθεσης του βρέφους σε τοξικούς παράγοντες. Όμως η φύση είναι σοφή και προνοεί και έτσι φαίνεται ότι το μητρικό γάλα περιέχει υψηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών που μπορεί να βοηθήσουν στην αντιστάθμιση τυχόν έκθεσης του μωρού σε χημικές ουσίες του περιβάλλοντος. Το μητρικό γάλα μπορεί να εξουδετερώσει τις νευρολογικές επιδράσεις των μολυσματικών ουσιών που μεταφέρονται ακόμη και πριν από τη γέννηση.

Γενικά προτείνεται ότι είτε θηλάζει μια γυναίκα είτε όχι, καλό είναι να αποφεύγει τα ψάρια που μπορεί να είναι πλούσια σε υδράργυρο. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα αρπακτικά ψάρια όπως ο ξιφίας και ο καρχαρίας ή τα ψάρια του γλυκού νερού σε περιοχές που τα νερά αναφέρονται ως τοξικά.

Η δίαιτα της θηλάζουσας μητέρας

Μύθος #3: Πρέπει να τρώτε ειδικές τροφές για να θηλάζετε

Μια μητέρα που θηλάζει δεν χρειάζεται ειδικές τροφές για να παράγει γάλα ή να αυξήσει την παροχή γάλακτος. Η παραγωγή γάλακτος καθορίζεται από την ποσότητα γάλακτος που αφαιρείται από το στήθος. Η ζήτηση προκαλεί παροχή, επομένως όσο πιο συχνά θηλάζετε τόσο περισσότερο γάλα θα παράγετε, εκτός εάν υπάρχει σωματικός ή ορμονικός λόγος για χαμηλή παραγωγή γάλακτος.

Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο τρόφιμο που πρέπει απαραίτητα να καταναλωθεί, ειδικά αν αυτό είναι κάτι που δεν έχει συνηθίσει ή δεν αρέσει να τρώει, στη γυναίκα που θηλάζει. Τα θρεπτικά συστατικά υπάρχουν σε πληθώρα τροφών, έτσι όσο μεγαλύτερη ποικιλία έχουμε σε τροφές τόσο περισσότερα θρεπτικά συστατικά λαμβάνουμε.

Αλήθεια: Μια μητέρα που θηλάζει μπορεί να αισθάνεται πιο συχνά το αίσθημα της πείνας και της δίψας

Ο θηλασμός μπορεί να μας κάνει να καταναλώνουμε περισσότερες θερμίδες από ό,τι συνήθως και μπορεί να αισθανόμαστε πιο πεινασμένες και διψασμένες.

Το πόσες επιπλέον θερμίδες χρειαζόμαστε εξαρτάται από το πόσο μητρικό γάλα παράγουμε. Η ποσότητα του γάλακτος που παράγουμε επηρεάζεται, από την ηλικία του μωρού (όσο μεγαλώνει το μωρό και γίνεται η εισαγωγή στερεών τροφών τόσο μειώνεται η ποσότητα γάλακτος που παράγουμε), αν ο θηλασμός είναι αποκλειστικός (μπορεί να κάνουμε μεικτό δηλαδή να θηλάζουμε κάποιες φορές μέσα στη μέρα αλλά να παρέχουμε και γάλα φόρμουλα), το ποσοστό σωματικού λίπους μας (μην ξεχνάτε το σώμα αποθηκεύει λίπος κατά την εγκυμοσύνη για να ανταποκριθεί στο θηλασμό), το μέγεθος σώματος μας και τη σωματική δραστηριότητα που έχουμε.

Ο μεταβολικός ρυθμός μιας γυναίκας γίνεται πιο αποτελεσματικός κατά τη διάρκεια της γαλουχίας και μια μικρή αύξηση στα δημητριακά, τα λαχανικά και τα φρούτα μπορεί να είναι το μόνο που χρειάζεται. Δυστυχώς δεν καταναλώνουμε τόσες θερμίδες όσες θα θέλαμε για να τρώμε για «δυο». Τα έξτρα κιλά που βάλαμε στην εγκυμοσύνη είναι υπερ αρκετά για να μπορέσουμε να θηλάσουμε. Μάλιστα ο θηλασμός βοηθάει πολλές φορές να χάσουμε τα κιλά της εγκυμοσύνης.

Πολλές μητέρες νιώθουν δίψα όταν θηλάζουν, ειδικά όταν το μωρό τους είναι νεογέννητο. Καλό είναι να έχετε ένα μπουκάλι νερό κοντά σας, κατά τη διάρκεια των θηλασμών, ώστε όταν νιώθετε δίψα να πίνετε νερό γιατί σημαίνει ότι το χρειάζεστε.

Σε ορισμένες γυναίκες αρέσει να πίνουν αφεψήματα για να αυξήσουν την πρόσληψη υγρών. Ωστόσο, καλό είναι να προσέξουμε τι αφεψήματα πίνουμε γιατί μπορεί να επηρεαστεί η παραγωγή γάλακτος.

Αλήθεια: Οι τροφικές αλλεργίες σε βρέφη που θηλάζουν συνήθως οφείλονται σε ουσίες που περνούν στο μητρικό γάλα και όχι στο ίδιο το μητρικό γάλα

Όταν τα σωματίδια τροφής περνούν στο αίμα (κάτι που είναι πιο συχνό σε ένα μωρό που τρέφεται με φόρμουλα), αυτά τα σωματίδια τροφής μπορεί να αντιμετωπίζονται ως ξένες ουσίες από τα λευκά αιμοσφαίρια του και δημιουργείται αλλεργική αντίδραση.

Τα τρία κορυφαία τροφικά αντιγόνα είναι η πρωτεΐνη αγελαδινού γάλακτος (κυρίως το συστατικό β-λακτοσφαιρίνης), η πρωτεΐνη σόγιας και το ασπράδι αυγού. Άλλα κοινά αντιγόνα είναι τα φιστίκια και τα ψάρια, ιδιαίτερα ο μπακαλιάρος.

Φυσικά όσα λέμε είναι κάποιοι από τους μύθους. Υπάρχουν ακόμη πολλά περισσότερα που θα συζητήσουμε σε δεύτερο χρόνο. Όμως τίποτα δεν θα πρέπει να μας αγχώνει για το θηλασμό αρκεί να θυμόμαστε πως το σώμα μας έχει όλη τη σοφία του κόσμου για να ανταποκριθεί στις ανάγκες του βρέφους μας.

Γεωργία Ζιώγου
MSc διαιτολόγος - διατροφολόγος
Στοιχεία επικοινωνίας: Instagram / τηλ: 2155015948 - 6984510753