Πονάτε κατά τη διάρκεια του σεξ; Να πού μπορεί να οφείλεται

Γι΄ αυτό δεν ευθύνεται η γυναίκα

Σημαντικό είναι ότι αυτός ο σπασμός δεν γίνεται με τη θέληση της γυναίκας συνειδητά ή ηθελημένα, δηλαδή η γυναίκα πραγματικά θέλει να έρθει σε συνουσία με τον σύντροφό της.

Ένας απλός τρόπος να αντιληφθείτε για το τι συμβαίνει εκείνη τη στιγμή στη γυναίκα είναι αν παρομοιάσουμε τον κολεόσπασμο με το αυτόματα κλείσιμο των βλεφάρων κάθε φορά που ένα ξένο σώμα πλησιάζει τα μάτια μας για προστασία. Η μόνη διαφορά είναι ότι το κλείσιμο των βλεφάρων δεν είναι επώδυνο, σε αντίθεση με τον κολεόσπασμο που φέρνει πόνο στη γυναίκα που βρίσκεται σεξουαλικά με τον σύντροφό της.

Ο κολεοσπασμός μπορεί να διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα

Οι τρεις τύποι του κολεοσπασμού:

• Ισόβιος τύπος: συμβαίνει όταν η γυναίκα δεν έχει επιτρέψει ποτέ τη σεξουαλική πράξη, όταν δηλαδή δεν μπορεί να γίνει η διείσδυση του πέους στον κόλπο της ή να γίνει εισχώρηση οποιουδήποτε αντικειμένου, όπως για παράδειγμα χρήση ταμπόν ή γυναικολογικής κολπικής εξέτασης. Εμφανίζεται πιο συχνά στις έφηβες ή στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας 20-30 χρόνια. Η αιτίες είναι αυστηρή ανατροφή και πεποίθηση ότι το σεξ είναι ανήθικο, βρώμικο ή κακό, με το φόβο του πόνου για το σπάσιμο του παρθενικού υμένα, σεξουαλικό βιασμό και άλλες ψυχοτραυματικές εμπειρίες.
• Επίκτητος τύπος: ο κολεόσπασμος μπορεί να εμφανιστεί μετά από μια περίοδο που η γυναίκα είχε ολοκληρωμένες σεξουαλικές επαφές. Οφείλεται σε οργανικούς παράγοντες, π.χ. μολύνσεις ή σε ψυχολογικά αίτια.
• Γενικευμένος τύπος: συμβαίνει σε όλες τις καταστάσεις που χρειάζεται να γίνει κολπική εισχώρηση είτε πρόκειται για συνουσία, είτε για κολπική εξέταση.
• Τύπος καταστάσεων: δεν συμβαίνει πάντα αλλά σε συγκριμένες περιπτώσεις, για παράδειγμα σε γυναικολογική εξέταση ή με συγκεκριμένο σύντροφο.
  «Γιατί πονάω;»

Ποια είναι τα συμπτώματα του κολεοσπασμού;

Στις περισσότερες γυναίκες ο κολεόσπασμος εμφανίζεται με ανεξήγητα συμπτώματα όπως:

• δυσφορία
• σφίξιμο των μηρών
• πόνο

Η πρώτη φορά που κάνει σεξ μια γυναίκα την κάνει ευάλωτη στον κολεοσπασμό

Η γυναίκα που πηγαίνει στην πρώτη σεξουαλική της φορά με το φόβο ότι θα πονέσει, με φόβο για το σπάσιμο του παρθενικού υμένα, με άγχος για το τι θα ακολουθήσει, με αγωνία για το αν θα αρέσει σεξουαλικά στον σύντροφό της, καθώς και φορτωμένη με ταμπού και προκαταλήψεις για το σεξ, είναι ευάλωτη στον κολεόσπασμο, επειδή ακριβώς περιμένει να πονέσει. Έτσι λοιπόν το σώμα της μπαίνει στη διαδικασία να περιμένει τον πόνο που θα ακολουθήσει. Όταν φτάσει η ώρα της διείσδυσης του πέους στον κόλπο, αυτόματα σφίγγονται οι μυς, το σφίξιμο αυτό κλείνει την είσοδο του κόλπου, κάνοντας την εισχώρηση αδύνατη ή προκαλώντας πόνο, αφήνοντας τον σύντροφό της έξω. Αυτή η αντανακλαστική αντίδραση γίνεται κάθε φορά που η γυναίκα έρχεται στην ίδια κατάσταση, κάθε φορά δηλαδή που το σώμα της παίρνει το μήνυμα ότι κινδυνεύει, ότι θα πονέσει, «μαθαίνοντας» να αντιδρά με αυτόν τον συγκεκριμένο αμυντικό μηχανισμό για να την προστατέψει από πιθανό συναισθηματικό ή σωματικό πόνο. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι αυτή η αντανακλαστική αντίδραση δεν γίνεται συνειδητά, αλλά ότι πρόκειται για μία αντανακλαστική αντίδραση.

Τα αίτια του κολεοσπασμού

«Τι φταίει; γιατί μου συμβαίνει αυτό;»

Ο κολεοσπασμός οφείλεται σε ψυχολογικούς παράγοντες ή σε συνδυασμό ψυχολογικών και οργανικών παραγόντων, όχι όμως μόνο σε οργανική αιτιολογία. Ο κολεόσπασμος μπορεί να προέρχεται από την μη συνειδητή επιθυμία αποφυγής της σεξουαλικής πράξης. Η αποφυγή αυτή έχει πιθανή αιτιολογία τον έντονο φόβο του πόνου, φόβο για το σπάσιμο του παρθενικού υμένα, την αποφυγή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, παραπληροφόρηση γύρω από το σεξ, …

Ποια είναι η ψυχολογία της γυναίκας με κολεόσπασμο;

Η γυναίκα με κολεόσπασμο αγχώνεται για τη σεξουαλική της εικόνα, αμφισβητεί τον ρόλο της ως ερωμένη, με αποτέλεσμα να φοβάται, να απογοητεύεται και να νιώθει αποτυχημένη. Νιώθει ανεπαρκής για τον σύντροφό της ενώ αγχώνεται και φοβάται ότι εφόσον δεν μπορεί να ολοκληρώσει την σεξουαλική πράξη με την κολπική διείσδυση και να ικανοποιήσει τον σύντροφό της, αυτός θα φύγει μακριά… Έτσι, η γυναίκα που φοβάται ότι θα πονέσει κατά την εισχώρηση του πέους στον κόλπο, καταφεύγει σε πλούσιο ερωτικό παιγνίδι, ενώ αρκετά συχνά επιδίδεται και σε πρωκτικό σεξ, ως αναπλήρωση του κολπικού. Συναισθηματικά αρχίζει και κλείνεται, απομακρύνεται, θυμώνει με τον εαυτό της αλλά και πολλές φορές και με τον σύντροφό της που ίσως δεν είναι πιο τολμηρός για την εισχώρηση. Έτσι, αποφεύγει την σεξουαλική πράξη ή όταν πια πιέζει ο σύντροφος ή το περιβάλλον αναζητά θεραπεία.

Πώς μπορεί να βοηθήσει ο άνδρας την σύντροφό του που πάσχει από κολεόσπασμο;

Όταν ο κολεόσπασμος κάνει την εμφάνισή του στο ζευγάρι, ο άνδρας συχνά αναρωτιέται τι φταίει, γιατί η σύντροφός του πονάει, τι δεν κάνει εκείνος «σωστά», τι «πρέπει» να κάνει, γιατί η σύντροφός του πονάει τόσο πολύ. Την πιέζει για να γίνει η πολυπόθητη εισχώρηση του πέους στον κόλπο, ενώ τα συναισθήματά του περνούν από τον εκνευρισμό και το θυμό στην ματαίωση, στην απογοήτευση και στη σύγχυση, πιστεύοντας ότι δεν τον θέλει σεξουαλικά, ότι μπορεί ακόμη και να προσποιείται ότι πονάει, αισθάνεται ότι εκείνος δεν είναι «ικανός» να μπει μέσα της εξαιτίας του φόβου ότι θα την πονέσει, ενώ αρκετές φορές μπορεί να εμφανίσει δευτερογενή στυτική διαταραχή. Αρκετές φορές καταλήγει στο συμπέρασμα ότι είναι ίσως το μοναδικό ζευγάρι που δεν μπορεί να ολοκληρώσει την σεξουαλική πράξη…

Συχνά καταλήγει στο ότι το πρόβλημα είναι δικό της, εφόσον εκείνη είναι που πονάει και δεν τον αφήνει να εισχωρήσει μέσα της. Το πρόβλημα δεν είναι δικό της μόνο αφού και οι δύο το αντιμετωπίζουν. Όπως λέμε για όλες τις σεξουαλικές δυσλειτουργίες όταν πρόκειται για ζευγάρι, το πρόβλημα είναι κοινό, είναι δηλαδή και των δύο, απλά ο καθένας το αντιμετωπίζει με διαφορετικό τρόπο.

Είναι πραγματικά λυτρωτικό λοιπόν και για τον σύντροφο να γνωρίζει ότι αυτό που τους συμβαίνει έχει ιατρική ονομασία και ότι μπορούν και οι δύο μαζί να το αντιμετωπίσουν. Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβει ότι δεν γίνεται με τη θέλησή της, ούτε το κάνει επίτηδες για να τον αποφύγει, δεν τον απορρίπτει, άλλωστε ούτε και εκείνη μπορεί να καταλάβει τι της συμβαίνει και αντιδρά το σώμα της με αυτό τον τρόπο. Το σώμα της αντιδρά με τον συγκεκριμένο αμυντικό μηχανισμό για να την προστατέψει από πιθανό συναισθηματικό ή σωματικό πόνο, μόνο που αντιλαμβάνεται «λάθος» την ενδεχόμενη απειλή. Χρειάζεται λοιπόν να είναι δίπλα της με κατανόηση και στήριξη στην αντιμετώπιση του προβλήματος και όχι με λεκτική επιθετικότητα και χρέωση που θα την αγχώσει ακόμη περισσότερο και θα την ενοχοποιήσει, κάνοντας ακόμη πιο ισχυρό και δυνατό αυτό τον αμυντικό μηχανισμό στη λειτουργία του. Στόχος είναι να ανοίξει η είσοδος του κόλπου και για να γίνει αυτό χρειάζεται το σώμα της να πάρει το μήνυμα ότι δεν κινδυνεύει και ότι είναι ασφαλής με τον σύντροφό της.

Υπάρχει θεραπεία; Πώς μπορεί να αντιμετωπίσει μια γυναίκα τον κολεοσπασμό;

Η θεραπεία του κολεόσπασμου γίνεται με σεξοθεραπεία, ατομική ψυχοθεραπεία και θεραπεία ζεύγους, με στόχο τη μείωση του άγχους και του φόβου για τον πόνο την ώρα της εισχώρησης του πέους στον κόλπο. Ο πρώτος στόχος είναι να κατανοήσει η γυναίκα ότι πρόκειται για μία σεξουαλική δυσλειτουργία, ότι αυτό που της συμβαίνει το αντιμετωπίζουν και άλλες γυναίκες και ότι δεν είναι η μόνη που δεν μπορεί να έχει ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή. Η εκπαίδευση στον αναπαραγωγικό κύκλο, σε μύθους γύρω από το σεξ, στην ανατομία των γεννητικών της οργάνων και στην αναθεώρηση των συσχετίσεών τους με το «βρώμικο» και το «ανήθικο» είναι σημαντική. Ο γενικότερος στόχος της θεραπείας είναι να μπορέσει η γυναίκα να βγει από την «σφιγμένη» στάση της απέναντι στο σεξ, που τελικά την κάνει και «σφίγγει» τους κολπικούς μυς έστω και ακούσια.

Για να το πετύχει αυτό χρειάζεται να μάθει να χαλαρώνει, να αποκτήσει θετική εικόνα για το σώμα της, να μάθει να το αγαπάει και να το αποδέχεται και γενικότερα ακολουθώντας τα βήματα της θεραπείας να μπορέσει να μάθει να χαλαρώνει τους μυς σταδιακά. Ακόμη χρειάζεται να επιλύσει συναισθηματικά ζητήματα ή πιθανά τραύματα, να αναθεωρήσει ανασφάλειες και φόβους για το σεξ, τη πιθανή αυστηρή ανατροφή γύρω από αυτό, να κατανοήσει πιθανές θρησκευτικές πεποιθήσεις, να αρχίσει να εμπιστεύεται, να «αφήνεται» και να χαλαρώνει, να μάθει τι κάνει και πως το κάνει και μπλοκάρει όχι μόνο το σώμα της αλλά και το μυαλό της την ώρα της σεξουαλικής πράξης. Στη θεραπεία ζεύγους είναι σημαντικό το ζευγάρι να κατανοήσει ότι το πρόβλημα είναι κοινό, ότι δηλαδή το αντιμετωπίζουν και οι δύο, άρα χρειάζεται κοινή αντιμετώπιση. Αντιμετωπίζονται προβλήματα στη σχέση του ζευγαριού, ενώ και ο σύντροφος μπορεί να εκφράσει το πώς αισθάνεται και να μιλήσει για τα συναισθήματά του και πώς να τα διαχειριστεί. Χρειάζεται και οι δύο να νιώσουν ότι βρίσκονται δίπλα και όχι απέναντι ο ένας στον άλλο.

Μαρίνα Μόσχα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας